İKTİSADİ DÜŞÜNCELER TARİHİ - Deneme Sınavı - 5

Belirli bir grubun kişisel yaşamında ticaret öyle önemli olmaya başlamıştır ki,
bu durum devlet yaşamına da yansıyarak -belirli dönemde değişiklikler göstermekle beraber- Merkantilist uygulamayı doğurmuştur. Kısaca “tüccarın kârı milletin kârıdır” politikası esas alınmıştır.

Altın ve gümüş sevgisi, Sömürgecilik ve Milliyetçilik

Para politikası, Nüfus politikası ve Dış ticaret politikası

Külçeci Merkantilizm (İspanya) ; Amerika ve Asya’daki muazzam kolonileri sayesinde
İspanya imparatorluğu XVI. yüzyılda dünya siyasetinde önemli bir güç olmuştur. Deniz aşırı keşiflerin en önemli sonucu, değerli maden arzının artması olmuştur.

W. Petty toprağın değerinin ve rantının belirlenmesinde “politik aritmetik” adını verdiği kantitatif bir yöntem kullanmıştır.

Merkantilizm tek taraflı bir politika idi. Bir ülkenin zenginliğinin altın ve gümüşle ölçülmesi, tarımın ihmal edilerek sanayiye önem verilmesi; devletin, ülkeye altın girmesini teşvik etmek, dışarıya altın çıkmasını önlemek için ekonominin her alanına müdahale etmesi, zamanla bizzat gelişmekte olan sanayileri boğmaya başlamıştır. Böylece, hem eleştirilmesine neden olmuş hem de yeni düşüncelerin meydana gelmesini teşvik etmiştir.

Merkantilizme karşı bir çeşit protesto olarak Fizyokrat düşüncenin doğmasına neden olmuşlardır. Bu akımın teorisyenleri iktisadi ve sosyal faaliyetleri düzenleyen müdahalelerin azaltılmasını ve bu alanda özgürlüklerin genişletilmesini savunmuşlardır. Onlara göre, evrende bir doğal düzenin (ordre naturel) varlığı söz konusudur dolayısıyla sosyal ve ekonomik hayatı düzenleyen doğal yasalar bulunmaktadır. Bu yasalar keşfedilmeli ve uygulanmalıdır. Bu yasalara uyulmaması iktisadi ve sosyal hayatı dengesizleştirir. Bundan dolayı bu akıma “doğa kuralı ya da -Yunanca- doğa gücü” anlamına gelen “Fizyokrasi” adı verilmiştir.

Fizyokratlarda belirli bir düşünce disiplini ve sistematik sağlam mantığa dayalı bir teorik analiz çabalarının bulunmasıdır. Soyutlama, model kurma ve ekonomik olayları bir bütünlük içinde ele alma Fizyokratların iktisat teorisine yaptıkları en önemli katkılardır.

Quesnay ünlü Ekonomik Tablo’su ile, iktisat bilimine yeniden üretim ve bölüşüm kavramlarını dahil eden bir analiz yapmıştır. Ayrıca, bu eserin günümüzde kullanılan girdi-çıktı tablosunun öncüsü sayılması, esere bir diğer açıdan da önem kazandırmaktadır.

Paradigma kavramı bilim tarihçisi Thomas Kuhn’un 1962 yılında yayımladığı kitapla yaygın bir kullanıma kavuşmuştur. Dolayısı ile sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Relativist yaklaşımda düşünce tarihçisi, teorinin ya da doktrinin/okulun geçerli olduğu dönemdeki toplumsal, siyasi ve ekonomik güçleri ve yapıyı dikkate alır. Sorunun doğru cevabı bu nedenle B seçeneğidir.

İktisadi analiz analitik iktisat olgular arasındaki genel ilişkileri, neden-sonuç ilişkisine dayanarak açıklama işlemidir. Dolayısı ile sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Paradigma kavramı, belli bir bilim topluluğu tarafından paylaşılan bütün inançları, değerleri ve teknikleri kapsamaktadır. Bu nedenle sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Lakatos, “bilimde kesin doğrularla, kesin yanlışların olamayacağını ileri sürer”. Ona göre, bilimde, doğruluğu garantileyecek, evrensel ve rasyonel yöntemler yoktur. Dolayısıyla, bilimin kesin ve değişmez bir yöntemi yoktur. Dolayısı ile sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.

Tevrat’ta, ticari değişim, para, işbölümü ve özel mülkiyete ilişkin birtakım hükümler vardır. Ancak bu hükümlerin, sistematik bir bütünlük arz etmediği gibi modern iktisadi düşünceyi biçimlendirdiği de söylenemez. Dolayısı ile sorunun doğru cevabı C seçeneğidir.

Judeo-Christo Geleneğin Avrupa kültür ve kimliğinin iki ayağından biri olduğu iddia edilmektedir. Buna göre Yahudi-Hristiyan kültür ve gelenek birliğinden söz edilmektedir. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Antik Yunan düşüncesi en soyut hâlinde bile toplumsal hayatın somut sorunlarıyla ilgilidir. Bu sorunlar ise genellikle Helen site-devleti yani polis üzerinde odaklanmıştır. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Greko- Romen dünyasında toprak piyasasının, iş gücünün, sermaye birikiminin kısaca ticaret ve teknolojinin gelişmemesinin temel nedenlerinden biri, Yunanlılarda ve Romalılarda statü kavramının bir engel oluşturmasıydı. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Ekonomi terimi, Milattan önce 4. yüzyılda bu isimde bir kitap yazmış bulunan Ksenofon’a aittir. Ancak bu kitabın konusu bugünkü iktisadi analiz değildir. Kitabın konusu hane/ev yönetimine ilişkindir. Dolayısı ile sorunun doğru cevabı C seçeneğidir.

Avrupa iktisadi düşüncesinde ve ulusal ekonomi politikasında 15.-18. yüzyıllar aralığını kapsayan dönem merkantilizm olarak adlandırılır. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.