İKTİSADİ BÜYÜME

Adam Smith’e göre toplumların zenginleşmesinin kökeninde işbölümü, işbölümünün kökeninde mübadele etme eğilimi, mübadele etme eğiliminin nedeni ise bireysel çıkardır.

Smith ekonomik büyümeyi açıklarken kullandığı en önemli faktör­ler, sermaye birikimi işbölümü ve uzmanlaşma olarak sıralanmaktadır.

Smith’e göre Mübadele etmenin nedeni kişisel çıkardır.

Doğal ücret haddi ve piyasa ücret haddi kısa dönemde birbirinden farklı olsa bile uzun dönemde, piyasa ücret haddi, doğal ücret haddine yaklaşarak birbirlerine eşitlenmektedir.

Daha verimli topraklara sahip olan toprak sahiplerinin elde ettiği, ol­dukça yüksek rant gelirine,  diferansiyal toprak rantı denir.

Artı değer; üretim sürecinde kapitalist üreticinin ürettiği ürünün satışı sonucunda gayrisafi hasılatından sabit sermaye ve değişken sermaye masrafları çıktıktan sonra arta kalan toplam değerdir.

Thomas Malthus’un büyüme teorisinde, sağlıktaki iyileşmeler, gelir dağılımındaki iyileşmeler, teknolojik gelişmelerle ilgili politikaların büyüme üzerindeki etkilerine yönelik düşünceleri önemli yer tutar. Malthus'a göre, sağlık alanındaki iyileşmeler ölüm oranlarını düşürerek kişi başına çıktıyı azaltmaktadır. Bu durumda sağlıkla ilgili her tür iyileşmenin yapılması, hastalıkları tedavi eden ilaçlarin bulunması, sağlık hizmetlerinin yaygınlaşmasının pek bir anlamı yoktur.

İlk iki şık Marx’a göre doğru değildir.

Joseph Schumpeter’in büyüme konusundaki görüşleri iki kavramla açıklanmaktadır. Birincisi, yenilikler kavramı, ikincisi ise, girişimciler kavramıdır.

Üretimde yeni bir üretim tekniğinin kul­lanılması

Schumpeter yaratıcı yıkım kavramını, yeniliklerin yapılmasıyla eski malların ve endüstrilerin yıkılıp, yeni mallar ve endüstrilerin eskilerin yerlerini alması olarak ifade etmektedir

David Ricardo’ya göre, sermaye miktarındaki artış ve teknolojik ilerleme olmadığı zaman büyüme zaman içinde durağan duruma dönüşecektir.

Keynes’in analizlerinde yatırımlar otonom olarak değerlendirilmektedir.

Klasik büyüme teorileri sistematik olarak büyüme ile ilgili ilk teorilerdir. Gündemde olduğu zamanlarda eleştirilmiş olmalarına rağmen genel kabul görmüş teorilerdir ve özellikle  akademik etkileri önemlidir.

Karl Marx'a göre, üreticiler rekabet ortamında varlıklarını sürdürmek istiyorlarsa, kârlarını yeniden artıracak yatırımlar yaparak büyüme yolunu tercih edeceklerdir. Kapitalist üreticiler rekabet ortamında güçlü olabilmek için emeğin verimini arttırmaktadırlar. Bütün kapitalist üreticiler aynı politikayı izlemeye başladıklarında ise  sermayenin organik bileşiminin yükselecektir. Daha fazla sermaye kullanımı ise kârların azalmasına neden olacaktır.

Schumpeter'e göre, kapitalizmin durağan olmamasının ve sürekli bir değişim içinde olmasının nedenleri şunlardır:  Yeni malların üretilmesi, yeni üretim tekniklerinin keşfi, yeni piyasa ve pazarların keşfi, yeni hammadde veya yarı mamul kaynaklarının keşfi ve endüstrilerin yeniden organizasyonudur.

Schumpeter, kapitalist sistemin sürekli değişimini sağlayan ve kapitalizmi dinamikleştiren ve yenilikleri uygulayan kişileri girişimciler  olarak nitelendirmektedir. Bu bağlamda Schumpeter'e göre,  kapitalist sistemin dinamik yapısını oluşturanlar, risk alamayan işadamları değil girişimcileridir.

Keynesyen teoriye göre, gelir artışının yatırımları genişletme etkisine hızlandıran etkisi denilmektedir. Hızlandıran ilkesinin büyüklüğünü belirleyen katsayıya hızlandıran katsayısı denilir ve hızlandıran katsayısı da marjinal yatırım eğilimine bağlıdır.

J. Schumpeter girişimcilerin yenilikleri uygulama işlevlerini yerine getirme konusunda iki unsura ihtiyaç duyduklarını ifade etmektedir: Bunlardan birincisi,  yeniliklerin var olabilmesi için önkoşul olan icatların teknik bilginin varlığı, ikincisi ise, yenilikleri uygulama işlevlerini yerine getirebilmeleri için ihtiyaç duyulan kredilerdir. Schumpeter’e göre, yeniliklerin uygulanması konusunda üretim faktörlerinin var olan kullanım biçimlerinden yeni kullanılacak biçimlerine dönüştürmek gerekmektedir. Bu dönüşümün olabilmesi için girişimcilerin gerekli parasal güce ve kredi olanaklarına üretim yapılmadan önce sahip olmaları gerekmektedir. Bu bağlamda krediler özellikle girişimcilere üretim faktörlerinin kullanılan alanlarından çekilerek, ekonominin yeni üretim alanlarına aktarma imkânı vermektedir.

sermaye birikimi, işbölümü ve uzmanlaşmadır