İKTİSADİ BÜYÜME - Deneme Sınavı - 3

Bunlardan Birinci Kaldor Yasası’nda, imalat sanayi büyümesi ile GSYH’nın büyümesi arasında güçlü
bir pozitif ilişkinin bulunduğu belirtilmektedir.
İkinci Kaldor Yasası’nda, imalat sanayindeki üretim büyümesi ile imalat sanayindeki verimlilik artışı
arasında güçlü bir pozitif ilişkinin bulunduğu ifade edilmektedir. Üçüncü Kaldor Yasası’nda ise, imalat sanayinin büyümesi ile imalat sanayi dışındaki verimlilik artışı arasında güçlü bir pozitif ilişkinin bulunduğu
ileri sürülmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Türkiye ekonomisi için Saygılı ve Cihan’ın (2008) yapmış oldukları çalışma bulgularına göre 1988- 2007 döneminde büyümenin temel belirleyicisi sermaye birikimidir. Ekonomide yaşanan kısa dönemli dalgalanmalar, içsel-dışsal şokların etkisi
ve sermayenin yaşında meydana gelen değişmeler dikkate alınmadan yapılan tahmin sonuçlarına
göre 1988-2007 dönemindeki yıllık ortalama % 4.32 oranındaki büyümenin % 15.3’ü işgücü artışından, % 54.5’i sermaye birikiminden, % 30.2’si ise verimlilik artışından kaynaklanmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Sermaye için artan değil, azalan verimler kanunu geçerlidir. Doğru yanıt E'dir.

Büyüme Muhasebesi: Ekonomideki büyümenin kaynaklarını, diğer bir deyişle üretim artışı üzerinde etkili olan faktörlerin herbirinin etki derecelerini ayrıştırarak bulma yöntemine büyüme muhasebesi adı verilir.

Katma değer: Bir işletmenin veya şahısın, mal veya hizmet üretirken oluşturduğu refah seviyesini ölçen, işletmenin satış bedelinden, üretim süresince satın alınan mal ve hizmetlerin maliyetinin çıkarılması ile belirlenen büyüklüktür.

AK modeli Rebelo’nun 1991 tarihli çalışmasıyla anılmaktadır. Rebelo, Neo-klasik modelin koşullu veya koşulsuz yakınsama hipotezini reddetmekte ve dışsal teknolojik gelişmenin olmaması durumunda dahi sürdürülebilir ekonomik büyümenin görülebileceğini ileri sürmektedir.

Ar-Ge modeli’ni ortaya çıkması Romer’in 1986 tarihli çalışması ile olmuştur. Ar-Ge modelinin en önemli özelliği, Neoklasik modelin tersine, üretim sürecinde kullanılacak bilginin tesadüfler sonucunda değil, bilinçli bir çalışma süreciyle ortaya çıkabilmesidir.

Lucas üretim fonksiyonunu şöyle kurmuştur:Y = f (K, Ne ).

Burada Y ekonominin üretim düzeyi, K fiziksel sermaye ve Ne “etkin emek” anlamına gelmektedir. Etkin emek şu üç unsurdan oluşur: İşçinin üretimde harcadığı zaman (u), çalışanların ortalama bilgi-beceri düzeyi (h) ve ülkedeki işgücü arzı (N).

Etkin emek şu üç unsurdan oluşur: İşçinin üretimde harcadığı zaman (u), çalışanların ortalama bilgi-beceri düzeyi (h) ve ülkedeki işgücü arzı (N).

Kenneth J. Arrow, 1962 tarihli çalışmasında üretim sürecini incelediği bazı sektörlerde firmaların zaman içinde birim maliyetlerinin düştüğünü, ürün kalitelerinin arttığını ve üretim hızının yükseldiğini ve yeni ürünler geliştirdiğini belirlemiş, bunun firmaların kâr amaçlı bilinçli araştırma-geliştirme faaliyetlerinden değil artan tecrübelerinden kaynaklandığını ileri sürmüştür. Arrow, bu olumlu gelişmeleri içeren sürece “yaparak-öğrenme” adını vermiştir. Dolayısıyla Arrow’a göre üretimde tecrübe kazanan firmalar mal ve hizmet üretim sürecinde yan ürün olarak teknik bilgi de üretmekte, bu bilgileri stoklamakta ve ilerleyen dönemde bu teknik bilgiden yararlanmaktadır.

“Kamusal Harcamalar Modeli”nin temelinde kamu harcamalarının ekonomik büyüme sürecindeki önemine ilişkin görüşler yatmaktadır. Öncülüğünü Barro’nun 1990 yılında kamu harcamalarının ekonomik büyümedeki rolüyle ilgili yazmış olduğu bir makalenin çektiği bu görüşler devletin büyüme ve kalkınma sürecindeki önemine odaklanmıştır.

Kamu harcamaları modelindeki devletin rolüyle “refah devleti” kavramındaki devletin rolü aynı değildir. Refah devleti kavramındaki Keynesçi devlet “girişimci” ve “yatırımcı” olarak “ikameci” bir karakter taşırken kamu harcamaları modelindeki devlet özel sektöre “destek” niteliğinde işler yapan “tamamlayıcı” bir devlettir.

Büyüme teorisi analizlerinde geleneksel büyüme teorileri olarak A. Smith’in büyüme ile ilgili görüşleri ve ardından Neo klasik büyüme modelleri de çok önemli teori ve modeller olmaktadır (Parasız, 2008; 131). Solow büyüme modelinin temelinde tasarruf,
sermaye birikimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkilerin analizi yatmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

•Ekonomi potansiyel hasıla düzeyinde ve
tam istihdam seviyesindedir. Piyasa mekanizması çalışmaktadır.

 • Modelde tek sektörlü bir ekonomi söz konusudur. Bu ekonomide tek bir mal üretilmekte ve tüketilmektedir. Bu mal ise ülkenin GSYİH’sını da meydana getirmektedir. Devlet müdahalesinin olmadığı dışa kapalı
bir ekonomi mevcuttur.
• Modelde teknolojik gelişmeler dışsal olup
tüm ülkeler teknolojik gelişmelerden eşit
oranda ve hiçbir maliyete katlanmadan
faydalanabilmektedirler. Bunun yanında
başlangıçta teknolojik gelişmenin olmadığı
varsayımı geçerlidir (∆A / A=0).
• Modelde kullanılan üretim fonksiyonu
ölçeğe göre sabit getiriye sahiptir. 2Y=F
(2K,2L)
• Azalan verimler yasası emek ve sermaye
faktörleri için geçerlidir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Solow modelinde Harrod Domar modelinin aksine, piyasa ekonomilerinin istikrarlılığı benimsenirken,
uzun dönemde ekonomilerin mutlaka kararlı ya da dengeli büyüme sürecini yaşayacakları tahmin edilmektedir. Görüldüğü üzere, büyüme ile nüfus artışı ve teknolojik gelişme arasındaki ilişki tek yönlü nedensellik ilişkisidir. Bu nedenle nüfus artışı ve teknolojik gelişme modelin dışsal değişkenleridir. O halde denilebilir ki Solow modeli ölçeğe göre sabit getirinin var olduğu bir üretim fonksiyonunu ve sermaye birikim denklemlerini kullanmaktadır. Solow temel modelinde ise, teknolojik gelişmenin var olmadığı bir durum temsil edilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Solow büyüme modelinde sermaye birikimi ile ilgili olarak sermayenin genleşmesi ve sermayenin derinleşmesi kavramları da önemli olmaktadır. İşgücü piyasasına yeni katılanların sermaye ihtiyacını karşılamak amacıyla tasarrufların kullanılması ve bu
amaç doğrultusunda yatırım yapılmasına sermaye genleşmesi adı verilir. Sermayenin genleşmesi kavramı ile işgücü artışının sermaye artışı yarattığı ancak işçi başına sermayenin değişmediği durum anlatılmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Solow modelinde uzun dönemde durağan durumda kararlı büyümenin gerçekleşeceği varsayılır. Durağan durum kararlı büyümesi ile anlatılmak istenen ise işçi başına düşen sermaye miktarının uzun dönemde sabit bir düzeye ulaşacağıdır. Bu düzey ise k* olarak ifade edilir. k* denge sermaye stoku düzeyine gelindiğinde işçi başına çıktı da sabit bir değer almaktadır. Çünkü işçi başına düşen çıktı, işçi başına düşen sermayenin bir fonksiyonudur. Kısacası durağan durum düzeyinde hem işçi başına sermayenin hem de işçi başına çıktının değişmediği bir durum temsil edilmektedir (Berber, 2006; 148). Doğru cevap B seçeneğidir.

Solow büyüme modelinde sermaye birikiminin altın kural seviyesi Phelps tarafından modele eklenmiş
olup, altın kuralın amacı işçi başına düşen sermaye birikimini sağlamak olduğu kadar diğer yandan işçi
başına düşen tüketimi ve refahı da maksimum düzeye çıkarmaktır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Tasarrufun gereken yatırım düzeyinden fazla olması ise sermaye derinleşmesine yani işçi başına düşen sermaye stokunun artışına yol açar.  O halde denilebilir ki daha yüksek ekonomik büyüme oranları elde etmek isteyen hükümetler için tasarruf artışını destekleyici politikalar kullanılabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir nokta vardır. Bu durum sadece kısa
dönem için geçerli olup, tasarruftaki artış büyüme oranını ancak yeni durağan durum düzeyine ulaşıncaya kadar
artırır. Uzun dönemde ise tasarrufta görülen artış ekonomik büyüme oranını etkilemez. Doğru cevap C seçeneğidir.

Solow, 1957 yılında yapmış olduğu çalışmasında ekonomik büyüme ve gerçekleşen hâsıla artışının
sermaye birikiminin sağlanmasından, teknolojik gelişmelerden, tasarruf oranlarında ve işgücünde görülen
artıştan kaynaklandığı sonucuna varmıştır. Solow işgücü sermaye artışı dışında açıklanamayan ekonomik büyümenin kaynağının teknoloji olduğunu belirtmiş ve bu farka ise “Solow Artığı” ismini vermiştir.