İKTİSADİ BÜYÜME - Deneme Sınavı - 3

Hızlandıran katsayısı, sermaye miktarında meydana gelen değişmenin (∆K), üretimde meydana gelen değişmeye (∆Y) oranı şeklinde ifade edilmektedir (∆K/ ∆Y). Bir başka deyişle bir birim üretim artışı sağlamak için gerekli sermaye artışını ifade etmektedir, yani, yatırımın üretim (gelir) değişmelerine olan duyarlılığını ölçmektedir. Bu bağlamda hızlandıran uyarılmış yatırımlarla ilişkilidir ve Harrod büyüme modelinde de gelir düzeylerinde önceki dönemlere göre ortaya çıkan değişimler karşısında girişimcilerin yatırım konusunda nasıl davranacakları ile ilgilenilir.

Harrod büyüme modelinde gerekli büyüme hızı, garantili büyüme hızı, olarak da adlandırılmaktadır. Eğer gerekli büyüme kızı gerçekleşirse kapasite fazlalığı ve atıl kapasite gibi durumlar oluşmaz, girişimcilerin birikmiş mal stokları oluşmaz ve üretilen malların tamamı satılmış olur. Girişimciler bu durumdan memnundurlar ve bir sonraki dönemde aynı oranda üretim artışını da planlarlar.

Üretim fonksiyonu, genel olarak makroekonomik analizlerde kullanılmaktadır ve belirli bir üretim teknolojisinde belirli bir miktar çıktının belirli girdilerle üretilmesini gösteren Y= F(K, L) şeklinde bir fonksiyondur. Domar’ın büyüme modelinde,sabit oranlı bir üretim fonksiyonu kullanılmaktadır. Tek bir birim malın üretiminde kullanılan sermaye (K) ve emek (L) girdileri arasında ikame yoktur ve sermaye emek girdileri birbirini tamamlayıcı niteliktedir.

Amerika’lı İktisat tarihçisi Walt W.Rostow’un 1960 yılında yazdığı ‘‘İktisadi Büyümenin Aşamaları’’ adlı kitabına göre dünya üzerindeki her toplum gelişme sürecinde özellikleri birbirinden farklı beş aşamadan geçecektir.

İktisadi büyümenin belirleyici ekonomik faktörleri; işgücü, sermaye birikimi, doğal kaynaklar ve coğrafya, bilimsel ve teknolojik gelişmeler, girişimcilerin organizasyon faaliyetleri ve yapısal değişikliklerdir.

Üretim fonksiyonu, üretim teknolojisi sabitken, belirli bir süre içerisinde kullanılan çeşitli üretim faktörlerinin miktarları ile bu süre içerisinde üretilebilen ürünün maksimum miktarı arasındaki ilişkidir.

Su hava, toprak ve ormanlar yenilenebilen doğal kaynak, buna karşılık mevcut rezervleri hızla azalan fosil kaynaklar (petrol, doğalgaz, kömür vb.) ve madenler (demir, altın, gümüş, bor vb.) yenilenemeyen doğal kaynak olarak bilinmektedir.

Kuznets'e göre, iktisadi büyüme sürecinde teknolojik gelişmenin beş faklı şekilde kendini hissettirdiğine dikkat çekmektedir. Bunlar; bilimsel alanda yapılan yeni keşifler, icatlar, buluşlar, iyileştirmeler ve buluşların firmalar tarafından yaygın bir şekilde kullanımı konusunda gösterilen başarılardır.

Gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkeler iktisadi büyüme sürecini hızlandırabilmek için girişimciliği desteklemeleri gerekmektedir. Bu destekler;

• Piyasaların genişletilmesi,

• Kurumsal düzenlemelerin yapılması,

• Tekelci yapı ile mücadele,

• Mülkiyet hakkını koruyucu düzenlemelerin yapılması,

• Çıkartılan yasaların etkin bir şekilde uygulamaya konulması,

• Teknoloji transferi gerçekleştirilmeli,

• Faktör hareketlerine hız kazandırılmalı.

Sırası ile tarihsel süreç içerisinde incelenen bu aşamalar şu şekildedir;

• Geleneksel Toplum Aşaması

• Kalkışa Hazırlık Aşaması

• Kalkış Aşaması

• Olgunluk Aşaması

• Kitle Tüketim Aşaması

Doğru cevap A şıkkıdır.

Sürdürülebilir kalkınma stratejisinin temel amaçları;

• Büyümenin yeniden canlandırılması ve niteliğinin değiştirilmesi,

• Gıda, enerji, su ve sağlık alanlarında toplumun temel ihtiyaçlarının karşılanması,

• Sürdürülebilir bir nüfus artışının sağlanması,

• Kaynak rezervinin korunması ve değerinin yükseltilmesi,

• Teknolojinin yeniden yönlendirilmesi ve yönetimi,

• Karar verme süreçlerinde çevre ve ekonominin birleştirilmesi.

Roma Kulübü içerisinde yer alan Meadows Raporu, büyüme hızı devam ederse, yerkürede kaynakların tükeneceğini ilk kez açık biçimde ortaya koyuyor, hatta bazı kaynakların olası tükenme tarihlerinde öngörülerde bulunuyordu.

Adam Smith, iktisat biliminin babası olarak bilinen ve iktisadi büyüme konusunu analiz eden ilk iktisatçılardandır. 1776 yılında yazmış olduğu Milletlerin Zenginliğinin Doğası ve Nedenleri Üzerine Bir Değerlendirme adlı eseri bilimsel iktisat kitabı olarak çok önemli bir eser olarak kabul edilmektedir.

Smith'in ekonomik büyümeyi açıklarken kullandığı en önemli faktörler; sermaye birikimi, iş bölümü ve uzmanlaşmadır. Uluslararası ticaret, nüfus artışı, kurumlar ve görünmez el fiyat ile ilgili görüşleri ise büyümeyi açıklayan diğer faktörlerdir.

Smith'e göre toplumların zenginleşmesinin kökeninde iş bölümü, iş bölümünün kökeninde mübadele etme eğilimi, mübadele etme eğiliminin nedeni ise bireysel çıkardır.

Söz konusu eser Thomas Malthus'a aittir.

Söz konusu eser, David Ricardo'ya aittir. Temel iktisadi düşünceleri ile birlikte, büyüme konusunda da görüşlerine yer vermiştir. Özellikle büyüme teorisinde, azalan verimler ve fonksiyonel gelir dağılımı, gelirin emek sahipleri ve sermaye sahipleri, toprak sahipleri arasındaki dağılımı, kâr, rant ve ücretler üzerine yoğunlaşmıştır.

Ricardo’ya göre, gelirin toplam üretim faktörleri arasında dağılımında üç farklı gelir grubu yer almaktadır: Birincisi, üretime katılan emek sahipleri, ikincisi, sermayedar veya girişimci ve sonuncusu ise, toprak sahipleridir.

Marksist teoride temel olarak ileri sürülen düşünce, kapitalistlerin elde ettikleri kârların kaynağının çalışan işçilerin fazla çalışmaları ve karşılığında ödenen düşük ücretlerdir. İşçilerin çalışma saatlerinin karşılığında çalışma saatlerinden daha az ücret ödenmeleri, yani işçilerin bedava çalışmaları ve fazla çalışma sonucunda ortaya çıkan değer ise kapitalistin kârını oluşturmaktadır. Marx’ın bu düşüncelerini Emek Değer Teorisi, Artı Değer Teorisi ve Kâr Teorisi şeklindeki ana başlıklarda açıklanmakta ve bu çerçevede teorinin işleyişi açıklanmaktadır.