İKTİSADİ BÜYÜME - Deneme Sınavı - 14

Domar büyüme modelinde kullanılan temel kavramlardan bir diğeri ise, sermayenin (yatırım) ortalama verimliliği kavramıdır. Sermaye hasıla oranının tersi olan hasıla sermaye katsayısı, sermayenin ortalama verimiliği olarak da tanımlanıp (Y/K) olarak gösterilmektedir. Sermayenin ortalama verimliliği katsayısı, ekonomide sahip olunan tam istihdam üretim miktarının varolan sermaye stokuna bölünmesiyle elde edilmektedir. Sermayenin ortalama verimliliği özellikle, ekonominin üretim gücünün ortaya konulmasında sıklıkla kullanılan bir orandır. 1 Türk Lirası değerinde üretim ortaya koyabilmek için 4 Türk Lirası değerinde sermaye malına ihtiyaç varsa, sermayenin ortalama verimliliği Y/K= 1/4= 0.25 olur. 

Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, bir ekonomide sahip olunan tam istihdam üretim miktarının varolan sermaye stokuna bölünmesi sermayenin ortalama verimliliği katsayısıyla ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Harrod büyüme modelinde gerekli büyüme hızı, garantili büyüme hızı, olarak da adlandırılmaktadır. Eğer gerekli büyüme kızı gerçekleşirse kapasite fazlalığı ve atıl kapasite gibi durumlar oluşmaz, girişimcilerin birikmiş mal stokları oluşmaz ve üretilen malların tamamı satılmış olur. Girişimciler bu durumdan memnundurlar ve bir sonraki dönemde aynı oranda üretim artışını da planlarlar. Gerekli büyüme hızı planlanan tasarruf ve planlanan yatırım eşitliğini sağlayan büyüme hızı demektir. bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, Harrod büyüme modelinde garantili büyüme hızı olarak da adlandırılan kavram gerekli büyüme hızıyla ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Harrod büyüme modelinde birbirinden farklılaşan üç büyüme hızı vardır. Harrod büyüme modelinde fiili ya da gerçekleşen büyüme hızı, toplam üretimin dönem sonundaki artışını temsil eden büyüme hızıdır. büyüme hızı dönem sonundaki gerçekleşen üretim artışını gösterdiği için ex-post (dönem sonu) bir kavramdır. Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, toplam üretimin dönem sonundaki artışını temsil eden büyüme hızı fiili büyüme hızıyla en fazla ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Harrod büyüme modelinde analiz edilen ve diğer büyüme hızlarından biraz farklılaşan büyüme hızı ise doğal büyüme hızıdır. Doğal büyüme hızı olarak ifade edilen büyüme hızındaki doğal kavramı, yanlış anlamalara neden olabilmektedir. Çünkü doğal büyüme hızındaki doğal kavramı, kendiliğinden ortaya çıkan bir gelişme değildir. Tersine, artan nüfusun tamamının istihdam edilmesine yetecek bir ekonomik gelişme olarak ifade edilmektedir. Bu bağlamda doğal büyüme hızı, nüfus artışı ve teknolojik gelişmenin müsaade ettiği büyüme hızı olarak kabul edilmektedir. Bir başka ifadeyle maksimum büyüme hızı olarak ya da tam istihdam büyüme hızı olarak da ifade edilebilir. Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, nüfus artışı ve teknolojik gelişmenin müsaade ettiği büyüme hızı, yukarıdaki kavramlardan doğal büyüme hızıyla açıklandığından bu sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

belirli bir zaman diliminde, veri kaynak arzı ve sabit bir teknolojiye göre çizilmekte, farklı malların etkin üretimi altında birbirlerine dönüşümünü gösteren eğri üretim imkanları eğrisidir.

Bir malın daha fazla üretilmesi için diğer maldan artan miktarlarda vazgeçilmesinin gerekmesi artan fırsat maliyetini göstermektedir.

Toplumun sahip olduğu sınırlı kaynakların
miktarının zaman içerisinde artması, kaynakların
niteliklerinin zaman içerisinde iyileşmesi ve teknolojinin
gelişmesi durumunda üretim imkanları eğrisi sağa kayar yani üretim artar

ekonominin fiili hasılası
ile mevcut kaynakların tam
istihdam edilmesiyle üretilebilecek
olan hasıla arasındaki fark üretim açığıdır

Günümüzde ekonomik performansın asıl ölçüsü
olarak GSMH değil, GSYH kullanılmaktadır.
Bunun bir nedeni, uluslararası ekonomik
entegrasyonun yoğunlaşması, ekonomik sınırların
siyasal sınırları tanımamasıdır. Bir diğer nedeni
GSYH’nın ölçümünün daha kolay olmasıdır. Zira
net dış faktör gelirlerini belirlemek istatistiki açıdan
güçtür. Başka bir nedeni ise, ekonominin istihdam
yaratma gücünü GSYH’nın daha iyi temsil
ediyor olmasıdır.

Ekonominin performasının değerlendirme ölçütü
olan reel GSYH hesaplanırken ölçülemeyen
faaliyetlerden olmayan piyasalara yansıyan üretimdir.

Geleceğe yönelik büyüme hızı, kalkınma planlarında
ve daha çok geleceğe yönelik tahminler yapılırken
kullanılır. Bu hesaplama yönteminde büyümeyi
belirleyen üç unsur bulunmaktadır.
g = büyüme hızı
k = sermaye/hasıla oranı
s = marjinal tasarruf eğilimi iken büyüme hızı;
g = s/k olarak ifade edilir.

Ekonomi her yıl sabit bir oranda büyürse (g),
üretimin kaç yıl (n) içinde ikiye katlanacağı, 70 sayısı
büyüme hızına bölünerek (70/g) hesaplanabilir.

Bu tür büyümede uluslararası
sermaye ve emek önemli bir yer tutmaktadır.
Açık büyüme serbest piyasa ekonomisini
benimsemiş olan tüm ülkelerde
görülmektedir

İktisadi büyüme ile iktisadi kalkınma ya da
iktisadi gelişme arasındaki farkı en tutarlı şekilde
ortaya koyan iktisatçı 1944 yılında Alfred Amonn
(1883-1962) olmuştur.

Ekonomik büyümeden bahsedebilmek için ülkede üretilen mal ve hizmetlerin miktarında artış olması gerekir

Bir ülkede, üretim faktörlerinin tam ve etkin kullanılması ile üretilebilecek maksimum mal ve hizmetlerin parasal karşılığına potansiyel GSMH denir. Üretim kapasitesinin tam kullanımı ile potansiyel GSMH’ye ulaşılmaktadır.

Bir ülkede fiili üretim tam istihdam üretim hacminin altına düşerse  bu ülkede  üretim açığı ortaya çıkar.

Ekonomi her yıl sabit bir oranda büyürse (g), üretimin kaç yıl (n) içinde ikiye katlanacağı, 70 sayısı büyüme hızına bölünerek (70/g) hesaplanabilir. Bu hesaplama yöntemine “70 kuralı” denilmektedir. Sorumuzu buna göre çözersek 70/7=10 yıl doğru cevaptır.

İnsani Gelişme İndeksi tespit yöntemleri şunlardır: 

I. Doğumda yaşam beklentisi  II. Yetişkinler için ortalama eğitim süresi ve çocuklar için beklenen eğitim süresi III. Satın Alma Gücü Paritesine göre kişi başına düşen GSYH,

Spontane büyümede, üretim faktörleri kendiliğinden harekete geçmekte ve belli oranda bir büyüme sağlanmaktadır. Devletin ekonomiye müdahalesi asgari düzeydedir.