İKTİSADA GİRİŞ I

AD eğrisinin negatif eğimli oluşunu açıklamada yararlanılan etkilerden ilki reel balans etkisidir. Bazen reel ankes etkisi ya da servet etkisi olarak da anılır. Bu etkiye göre, fiyatlar genel düzeyi düştüğünde, toplumun finansal varlıklarının reel değeri ya da satın alma gücü artar. Bir başka deyişle sabit bir parasal değeri olan her türlü finansal aktifin satın alma gücü, fiyat düzeyi düştüğünde yükselir.

Yurt içinde üretilen mal ve hizmetlerin yurt dışı mallarla ikamesi ya da tersi durum uluslararası ikame olarak tanımlanır. Fiyat düzeyi değiştikçe toplam harcama fonksiyonu da değişmekte ve farklı bir reel hasıla düzeyinde denge sağlanmaktadır.

Toplam talep eğrisini kaydıran faktörler; Uluslararası faktörler, hanehalkı ve firmaların bekleyişindeki değişmeler, toplam servetteki değişmeler ve hükümet politikalarındaki değişmelerdir.

Uluslararası Faktörlerdeki Değişmeler: Toplam talebin kaymasına neden olan uluslara-rası etmenler; döviz kurundaki ve yabancıların gelir düzeyindeki değişmelerdir.

Toplam arz eğrisinin konumunu ortaya koymada önemli belirleyicilerden biri nominal ücret oranıdır. Bir ekonomideki maliyetler içerisinde en büyük pay ücretlere aittir. Hatta tüm girdilerin yarıdan fazlasını kapsar. Yüksek ücret yüksek maliyet olduğundan, veri bir fiyat düzeyinde daha az kâr elde edilmesine neden olur. Bu yüzden birçok firma işçi sendikalarıyla ücretler konusunda çatışırlar.

Ekonomide deflasyonist açık var ise tüm üretim faktörleri için eksik kullanım ve işsizlik söz konusu olur. Bu durum faktör fiyatları ve ücretler üzerinde düşüşe neden olur kısa dönem AS sağa kayar. Bu süreçte genel fiyat düzeyinde düşme gözlenir ki bu deflasyon olarak adlandırılır.

İşsizlikle mücalede için maliye politikaları; Duruma göre maliye politikası, ekonominin performansını yönlendirmek için kamu harcamaları, transferler ve vergi seviyelerinin yeniden ayarlanmasıdır. İşsizlik sorunu olduğuna göre, duruma uygun politika hükümet harcamalarını arttırmak, transferleri arttırmak ya da vergileri düşürmektir. Hatta bunların kombinasyonları da uygulanabilecek politikalardır.

Toplam talep eğrisini kaydıran faktörler:
• Hükümet politikalarındaki değişmeler
• Hanehalkları ve firmaların bekleyişlerindeki değişmeler
• Uluslararası faktörler
• Toplam servetteki değişmeler

Toplam arz eğrisini kaydıran parametreler; ücretlerdeki değişmeler, emek
dışı girdi fiyatlarındaki değişmeler, teknoloji ve emek verimliliğindeki değişmelerdir.

Duruma göre politika uygulaması öneren Keynes, enflasyonla mücadelede maliye politikasının oldukça yararlı olacağının farkında idi. Eğer bir ekonomide üretilen mal ve hizmetten daha fazlası toplum tarafından satın alınmak istenirse o ekonomide enflasyon oluşur. Enflasyonist baskıyı azaltmak için kamu harcamaları azaltılmalı ya da vergiler arttırılmalıdır. Yani daraltıcı maliye politikası uygulanmalıdır.

Eğer bir ekonomide üretilen mal ve hizmetten daha fazlası toplum tarafından satın alınmak istenirse o ekonomide
enflasyon oluşur.

Eğer ekonomide özel kesim yatırımları azalmamış olsaydı, kamu harcamalarındaki artışın ekonomi üzerindeki net etkisi daha büyük olacaktı. Oysa faiz oranlarındaki artışın özel kesim yatırımlarını dışlaması ekonominin büyüme oranında yavaşlama anlamına gelecektir. Bireyler bu politikanın etkilerini bekler ve hükümetin çabalarını nötr hale getiren davranışlarda bulunurlar.

Merkez Bankası’nın para politikası uygulamalarındaki amaçları;
• Fiyat istikrarı,
• Yüksek istihdam ya da düşük işsizlik,
• Ekonomide büyüme,
• Finansal piyasalarda ve kurumlarda istikrar

Hemen hemen tüm iktisatçılar toplam arzı teşvik edecek tedbirleri desteklerler. Ancak arz yönlü politikaların kısa dönemde hem fiyat düzeyini düşürmesi hem de GSYİH’yi uyarmasının güç olacağını öne sürerler. Arz yönlü politikaların asıl etkisi uzun dönemde ortaya çıkacağı kabul görür.

1000-840= 160

(160/840)*100= % 19,04

Bakınız sayfa 179

Enflasyon ile mücadele için kullanılan maliye politikasının işsizlik ile mücadelede kullanılan maliye politikasından daha az popüler olduğunu düşünebiliriz. İşsizlikle ilgili vergilerin azaltılması ve kamu hizmetlerinin arttırılmasına yönelik harcamalardaki artışlar genelde toplum tarafından çok  beğenilir, insanların hoşuna gider.

Ekonomiler için özellikle gelir vergisi ve işsizlik ödemeleri güçlü ekonomik stabilizatörlerdir.

Bakınız sayfa 176-177

Üretim azalmasına karşın, mevcut talebin yüksek kalması fiyat artışı yaratır. Sonuç yine düşen üretim ve yükselen fiyat düzeyi kısaca stagflasyon olgusudur