İKTİSADA GİRİŞ I - Deneme Sınavı - 9

Yüksek fiyat düzeylerinde tüketicilerin neden daha az mal ve hizmet talep ettiklerini ikame ve gelir etkisi ile açıklarız.

Piyasa talep eğrisi: Bireysel tüketici talep eğrilerinin yatay olarak toplanmasıdır.

Talep eğrisinin bir bütün olarak sağa veya sola doğru yer değiştirmesi talep eğrisinde ki kaymalar olarak ifade edilir.

Fındık yağının fiyatında bir artış varsa, bu fındık yağının talep eğrisi üzerinde  yukarıya  doğru  hareketlenme  anlamına  gelecektir.  Ancak  tüketiciler  fiyatı  artan fındık yağının yerine  göreceli  olarak  fındık yağına göre  ucuz  kalan  mısır yağına yöneleceklerdir. Talebin fındık yağının yakın ikamesi olan mısır yağına kayması neticesinde mısır yağının talep eğrisi sağa kayacaktır.  

Ünite: 3

Sayfa: 55-56

Balık eti fiyatında bir artış varsa, bu balık eti talep eğrisi üzerinde  yukarıya  doğru  hareketlenme  anlamına  gelecektir.  Ancak  tüketiciler  fiyatı  artan  balık  eti  yerine  göreceli  olarak  balık  etine  göre  ucuz  kalan  tavuk  etine  yöneleceklerdir. Talebin balık etinden yakın ikamesi olan tavuk etine kayması neticesinde tavuk eti talep eğrisi sağa kayacaktır.  

Kitaptaki örneğin balık etini fındık yağı, tavuk etini mısır yağı olarak değiştirdim.

Bir mala ilişkin diğer şartlar değişmezken, tüketicinin o malın tüketilmesinden daha çok zevk duyması ya da o malın tüketilmesi yönünde bir eğilimin olması durumunda o malın talebi artar ve talep eğrisi sağa kayar.

Arz: Belirli bir zaman diliminde farklı fiyat düzeylerinde firmaların piyasaya sunmaya istekli oldukları mal ve hizmet miktarıdır.

Arz edilen malın fiyatındaki değişmeler arz eğrisi üzerinde kaymaya neden olur.

Tüketicilerin ve üreticilerin arasında gercekleşen ekonomik işlemleri yani birbirleriyle mal ve hizmet için alışverişte bulunduklarını ve karşılıklı bilgi edinmelerini kolaylaştırıcı düzenlemelere piyasa denir.

Denge fiyatının üstündeki fiyat düzeylerinde piyasaya sunulan mallar alıcı bulamaz.

Bir malın talebini etkileyen çok sayıda faktör olmakla beraber bunlar arasında en önemli olanı malın fiyatıdır. Normal mallarda malın fiyat arttığında talebi azalır, fiyatı düştüğünde talebi azalır. Doğru cevap D'dir.

Bir malın fiyatının değişmesi talep eğrisi üzerinde harekete neden olur. Fiyat dışındaki değişmeler ise talep eğrisinin değişmesine, diğer bir ifadeyle sağa ya da sola kaymasına neden olur. Bunlar tüketicinin geliri, ilişkili malların fiyatı, tüketicinin zevkleri, tüketicilerin beklentileri ve tüketici sayısıdır. Ancak malın fiyatının değişmesi talep eğrisinin kaymasına neden olmaz. Doğru cevap A'dır.

Gelir arttıkça talebi artan ve gelir azaldıkça talebi azalan mallar normal mallar olarak adlandırılır. Ancak bazı mallar vardır ki gelir arttıkça talebi azalır ve gelir azaldıkça talebi artar, bu mallar da düşük mallar olarak adlandırılır. Doğru cevap E'dir.

Malın fiyatındaki değişiklikler arz eğrisi üzerinde harekete neden olur. Diğer bir ifadeyle arz edilen mal miktarını değiştirir. Ancak diğer seçeneklerdeki değişiklikler arz eğrisinin sağa ya da sola kaymasına neden olur. Doğru cevap A'dır.

Girdi fiyatları, arz eğrisini etkileyen önemli bir etmendir. Malın fiyatındaki değişme arz eğrisinde bir kayma yaratmazken, girdi fiyatlarında meydana gelecek değişme arz eğrisinde kayma yaratır. Bir malı üretmek için birtakım girdiler kullanılır. Üretim sürecinde kullanılan girdilerden birinin fiyatının yükselmesi maliyetleri artıracak ve kârlılığı azaltacaktır. Bunun sonucunda üreticiler tarafından piyasaya sunulan mal miktarı yani arz azalacak ve arz eğrisi sola kayacaktır. Doğru cevap C'dir

Veri fiyat düzeyinde arz edilen mal miktarının talep edilenden fazla olması durumu artık ya da arz fazlası olarak adlandırılır. Veri fiyat düzeyinde aşırı arz ya da artığın ortaya çıkması üreticiler tarafından piyasaya sunulan malların bir kısmının alıcı bulamadığı yani satılamadığı anlamına gelmektedir. Doğru cevap B'dir.

Mal arzının sabit olduğu, bir başka deyişle arz eğrisinin değişmediği ve mal talebinin arttığı yani talep eğrisinin sağa kaydığı bir durumda denge fiyatı ve denge miktarı artacaktır. Doğru cevap A'dır.

Diğer şeyler sabit iken, girdi fiyatlarında meydana gelen bir düşüş, birim üretim maliyetlerini azaltacak ve kârlılığı artıracaktır. Kârların artışı üretimin artmasına ve bu da fiyatın düşmesine neden olur. Doğru cevap C'dir.

Eğer arz ve talep eğrileri eş anlı ve eşit miktarda sağa kayarsa fiyat sabit kalacak, üretim miktarı artacaktır. Doğru cevap A'dır.

Talep edilen miktarın arz edilen miktardan fazla olması durumuna aşırı talep ya da kıtlık denilmektedir. Aşırı talep ya da kıtlık durumunun varlığında, tüketiciler satın almak istedikleri miktarda mal satın alamazlar. Bu koşullar altında tüketiciler bu malı elde etmek isteklerinden ötürü, mala piyasada oluşan fiyattan daha fazla fiyat ödeyerek sahip olmak isterler. Dolayısıyla, tüketiciler arasında yaşanacak bu rekabetten ötürü malın fiyatında artış meydana gelecektir. Doğru cevap C'dir.

Genel olarak esneklik; bir ekonomik değişkenin bir başka ekonomik değişkene karşı olan duyarlılığının ölçüsüdür. Bu durumda ekonomik değişken türü kadar çok sayıda farklı esneklik kavramları ile karşılaşılır. Ancak en çok karşılaşılan esneklik hesaplamaları talep ve arz için yapılmaktadır. Doğru cevap A'dır.