İKTİSADA GİRİŞ I - Deneme Sınavı - 6

Talep esnekliğinin 1 'den küçük olması durumunda  inelastik ya da esnek olmayan talep, talep esnekliğinin 1 olması durumunda birim esnek talep, talep esnekliğinin 1' den büyük olması durumunda esnek talep, talep esnekliğinin sıfır olması durumunda sıfır esnek talep ya da inelastik talep, talep esnekliğinin sonsuz olması durumunda sonsuz esnek talep söz konusudur.

Talebin fiyat esnekliğinin sıfır olması demek inelastik ya da sıfır esnek taleptir. Yani bunun anlamı şudur: Fiyattaki bir değişme talep edilen miktarda hiç bir değişmeye neden olmamaktadır. Fiyattaki değişmeye talep miktarının duyarlılığı yoktur. Bu durumda talep eğrisi dikey bir doğru şeklini alır. Mal örneklemelerine bakıldığında doğru cevap insülindir. Çünkü ; insülin gibi ya da böbrek yetmezliğinden dolayı diyaliz tedavisine olan talep sıfır esnek talebe örnek olarak verilebilir. İnsülin ve böbrek yetmezliği olan kimsenin talebi  fiyata karşı duyarsızdır. Bu durumda fiyat ne olursa olsun bu hizmet alınmak durumundadır. Sonuç itibariyle fiyattaki değişmeye rağmen talep miktarında bir değişme olmamaktadır.

Bir talep eğirişi üzerinde eğrinin tam orta noktasında esneklik 1 iken, orta nokta üzerinde kalan alanda esneklik 1'den büyük olup esnek talep söz konusudur. Orta noktanın altında kalan bölgede ise esneklik 1'den küçük olup esnek olmayan talepten söz edilir. Dikey ekseni kestiği noktada esneklik sonsuz iken, yatay ekseni kestiği noktada ise esneklik sıfırdır.

Talebin fiyat esnekliğinin 1 'den küçük olması durumunda esnek olmayan talep söz konusudur. Yani; fiyattaki yüzde değişme miktardaki yüzde değişmeden daha büyük olacaktır.  Bu durumda fiyatta meydana gelen bir düşme  toplam geliri ya da toplam hasılatı azaltacaktır.

Fiyat esnekliği ekonomik bir değişkenin fiyatında meydana gelen bir değişmenin karşısında talep ya da arz edilen miktarda ne kadar bir değişme olacağının ölçülmesidir.  Organ nakli, kalp ameliyatı, böbrek nakli ve katarak ameliyatında fiyat esnekliği düşük iken akupunktur tedavisinde fiyat esnekliği diğerlerine göre yüksektir. Çünkü; apukunktur tedavisinde fiyattaki değişmelere talep miktarı duyarlıdır. Diğer örneklemelerde fiyattaki değişmelere talep miktarının duyarlılığı daha düşüktür.

Talebin fiyat esnekliğini etkileyen ekonomik faktörler; Mallar arasındaki ikame kolaylığı ya da ikamenin derecesi, ürünün tanımlama genişliği( Et ürünleri geniş bir tanımlama iken, pirzola dar bir tanımlamadır. Geniş olarak tanımlama yapıldığında  esneklik daha az olacaktır. Et ürünleri için hesaplanan fiyat esnekliği pirzola için hesaplanan fiyat esnekliğine göre daha düşük olacaktır.) Malın tüketici bütçesindeki önemi ya da tüketici bütçesinde ayrılan oran ve zamandır.

Çapraz talep esnekliğinde iki tür ilişkili mal karşılaştırılır. Bunlar ikame ya da tamamlayıcı maldır. Her iki mal için yapılan hesaplama tamamen aynı olup tek fark sonucun neğatif ya da pozitif olmasıdır. Sonuç neğatif olduğunda tamamlayıcı mal pozitif olduğunda ise ikame mal ve sıfır olduğunda ilişkisiz mallardan söz edilir.

Talepte meydana gelen kaymaların fiyat üzerindeki etkisini belirleyen faktör arz esnekliğidir. Yani; Talepte bir kayma meydana geldiğinde fiyatın gösterdiği reaksiyonu bilmek açısından arz esnekliği önemlidir.

Talebin fiyat esnekliği, bir malın talep edilen miktarındaki yüzde değişmenin o malın fiyatındaki yüzde değişmeye oranıdır.

Bir talep eğrisinin biçimi, fiyat değişmelerine karşı tüketicilerin duyarlılığı hakkında bize bir şeyler söylemektedir. Göreceli olarak yatık bir talep eğrisi, tüketicilerin fiyat değişmelerine karşı duyarlı olduğunu gösterir. Oysa nispeten dik bir talep eğrisi tüketicilerin fiyat değişmelerine karşı daha duyarsız olduğunu ifade etmektedir.

Talep eğrileri talebin fiyat esneklikleri ölçülerine veya katsayılarına göre sınıflandırılır. Bu sınıflandırma da genelde katsayıların mutlak değerleri kullanılır. Talebin fiyat esnekliği değeri birden küçükse inelastik veya esnek olmayan talep, birden büyükse esnek talep, bire eşitse birim esnek talep adı verilir.

Esneklik katsayısının olası en düşük değeri sıfırdır. Esnekliğin sıfır olması durumunda fiyattaki bir değişme talep edilen miktarda hiçbir değişmeye neden olmayacaktır. Bu durum tam inelastik talep olarak tanımlanır ve talep eğrisi dikey bir doğru şeklini alır. Örnek olarak, böbrek yetmezliğinden dolayı diyaliz tedavisine olan talep gösterebilir.

Çok az ikamesi bulunan ürünler inelastik talebe örnek oluştururlar. Bu tür bir mal için klasik örnek tuzdur. Eğer tuzun fiyatı artarsa, tüketiciler bunu hala aynı miktarda almaya devam ederler. Çünkü tuzun yeterli düzeyde ikamesi yoktur. Yani tüketiciler tuz fiyatındaki değişmeye karşı duyarlı değildirler. Dolayısıyla tuz inelastik bir talebe sahiptir.

Genelde talebin fiyat esnekliği bir fiyat değişiminden hemen sonra düşüktür. Ancak belirli bir süre geçtikten sonra artar.  Fiyattaki bir değişiklik karşısında kişisel uyum sağlama genelde uzun zaman alır. Örneğin benzin fiyatı yükseldiğinde insanlar daha az benzin kullanmak ya da öteki ulaşım araçlarına yönelmek suretiyle benzinin talep miktarını azaltabilirler. Ancak bu yola genelde gitmezler ya da gitmeleri olanaksız olur. Fakat uzun dönemde insanlar daha az benzin tüketen arabalara yönelebilirler. Bu yüzden uzun dönemde kısa döneme kıyasla talepte daha büyük miktarlarda azalma olur. Dolayısıyla benzin için talebin fiyat esnekliği uzun dönemde daha yüksektir.

Çapraz fiyat talep esnekliği; bir malın talep edilen miktarındaki yüzde değişmenin ilgili bir başka malın fiyatındaki yüzde değişmeye oranı olarak tanımlanır. Bu tanımlamada iki tür ilişkili mal ile karşılaşılır. Bunlar ikame ve tamamlayıcı mallardır.

Arz esnekliğinin sıfır olması tam inelastik bir arzı gösterir ve arz eğrisi düşeydir. Örneğin, tek bir Mona Lisa tablosu vardır. Yüksek bir fiyat arz miktarında artış yaratmaz. Hatta bir fazla bile elde edilemez.

Doğru Cevap A seçeneğinde yer almaktadır.

Doğru cevap A seçeneğin de yer almaktadır.

Doğru cevap A seçeneğinde yer almaktadır.

Doğru cevap A seçeneğinde yer almaktadır.