II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI

Tanzimat, Servet-i Fünun ve Fecr-i Âti edebiyatının roman ve hikâyedeki temsilcileri: Ahmet Mithat Efendi, Halit Ziya, Mehmet Rauf, Fazlı Necip, Cemil Süleyman, Selami İzzet, İzzet Melih. Yeni Lisan Hareketinin Roman ve Hikâyedeki Temsilcileri: Ömer Seyfettin, Halide Edip, Yakup Kadri, Reşat Nuri, Refik Halit, Ahmet Hikmet Müf¬tüoğlu, Müfide Ferit. Bağımsızlar: Hüseyin Rahmi, Aka Gündüz, Memduh Şevket, Moralızade Vassaf Kadri, Fahri Celalettin, Salahattin Enis, Şehbenderzade Ahmet Hilmi ve Ebubekir Hazım dönemin diğer roman ve hikâye yazarlarıdırlar.

Tanzimat, Servet-i Fünun ve Fecr-i Âti edebiyatının roman ve hikâyedeki temsilcileri: Ahmet Mithat Efendi, Halit Ziya, Mehmet Rauf, Fazlı Necip, Cemil Süleyman, Selami İzzet, İzzet Melih. Yeni Lisan Hareketinin Roman ve Hikâyedeki Temsilcileri: Ömer Seyfettin, Halide Edip, Yakup Kadri, Reşat Nuri, Refik Halit, Ahmet Hikmet Müf­tüoğlu, Müfide Ferit. Bağımsızlar: Hüseyin Rahmi, Aka Gündüz, Memduh Şevket, Moralızade Vassaf Kadri, Fahri Celalettin, Salahattin Enis, Şehbenderzade Ahmet Hilmi ve Ebubekir Hazım dönemin diğer roman ve hikâye yazarlarıdırlar.

Tanzimat, Servet-i Fünun ve Fecr-i Âti edebiyatının roman ve hikâyedeki temsilcileri: Ahmet Mithat Efendi, Halit Ziya, Mehmet Rauf, Fazlı Necip, Cemil Süleyman, Selami İzzet, İzzet Melih. Yeni Lisan Hareketinin Roman ve Hikâyedeki Temsilcileri: Ömer Seyfettin, Halide Edip, Yakup Kadri, Reşat Nuri, Refik Halit, Ahmet Hikmet Müf­tüoğlu, Müfide Ferit. Bağımsızlar: Hüseyin Rahmi, Aka Gündüz, Memduh Şevket, Moralızade Vassaf Kadri, Fahri Celalettin, Salahattin Enis, Şehbenderzade Ahmet Hilmi ve Ebubekir Hazım dönemin diğer roman ve hikâye yazarlarıdırlar.

Modern Türk edebiyatının ilk polisiye romanı Ahmet Mithat Efendi’nin yazdığı 1885 tarihli Esrar-ı Cinayat’tır. Romanın alt başlıklarından olan polisiye roman Türk edebiyatında çok ilgi görmese de bütün popüler edebiyat ürünleri gibi varlığını geri planda sürdürür. Ancak hiçbir zaman aşk romanları kadar büyük ilgi çekmez.

Yakup Kadri kendisinde ‘benden bize’ doğru olan bu değişimi, ilk romanı olan Kiralık Konak’ın kahramanı Hakkı Celis üzerinden anlatır.Hakkı Celis bir anlamda yazarın kendi biyografisinden hareketle yarattığı kimliğidir.

Konusunu tarihten alan “Başını Vermeyen Şehit”, “Kütük”, “Vire”, “Ferman”, “Pembe İncili Kaf­tan”, “Teke Tek”, “Topuz”, “Kızılelma Neresi?” gibi Ömer Seyfettin hikâyeleri, bir taraftan devrin destan arayışlarını tatmin ederken bir taraf­tan da savaşın devam ettiği sırada ruhen bir çöküntü yaşayan insana tarihten getirdiği portrelerle kendine
inanma, yeniden doğma arzusunu vermekte ve onun maneviyatını yükseltmektedir.

Halide Edip’in romanları “Ferdiyetçi ve psikolojik romanlar: Handan dairesi;Millî/Toplumsal romanlar: Ateşten Gömlek dairesi ve Töre romanları: Sinekli Bakkal dairesi” olmak üzere üç devre etrafında değerlendirilebilir.

Çalıkuşu, İstanbul Kızı adlı bir tiyatro eseri olarak yazıldıktan sonra roman haline getirilmiş, tefrikası tamamlandıktan sonra bizzat yazarı tarafından gözden geçirilerek kitaplaştırılmıştır. Eserin tiyatro oyunu olarak yazılmasından itibaren beğeni toplaması yazarın bu eser üzerinden devirle ilgili tezleri anlatmasına vesile olmuştur. Reşat Nuri bir popüler edebiyat yazarıdır. Daha sonra yazdığı roman ve hikâyelerinde de bu özelliğini kullanarak Cumhuriyet ideolojisinin yerleşmesine zemin hazırlar. Kadın veya erkek yarattığı tiplemeler üzerinden devrin okuyucusuna Anadolu coğrafyasının ve insanının manzaralarını sunar. Ancak daima ince bir sosyal tenkit bu eserlerin devam eden bir damarı olur.

Ahmet Hikmet’e Millî Edebiyat içindeki yerini asıl kazandıran eseri, 1920 yılında tefrika edildikten çok uzun yıllar sonra (1971) kitaplaştırılan Gönül Hanım’dır.

Popüler/avam edebiyatı geniş halk kitleleri için yazılmış eserlerin oluşturduğu bir edebiyat anlayışıdır. Bu edebiyat yolunu seçmiş sanatçıların eserlerinde derin bir sanat kaygısı yoktur.Daha çok okunmak hedefiyle yazılmış bu eserler çok zaman sürükleyici bir macera etrafında şekillenirler. Genel olarak hayatını kalemiyle kazanan yazarların popüler/avam edebiyatın yazarı oldukları görülür. Onların geçim kaygısı gibi sebeplerle seri olarak yazdıkları eserlerde önemli olan kurgusal yenilik ya da arayışlar değil, çok kişi tarafından âdeta bağlılıkla beğenilmek ve okunmaktadır.

Modern Türk edebiyatının ilk polisiye romanı Ahmet Mithat Efendi’nin yazdığı 1885 tarihli Esrar-ı Cinayat’tır. Bu nedenle B şıkkı doğru cevaptır.

1911-­1922 arasındaki Millî Edebiyat Hareketi ilkelerine bağlı yazarlar yanında başka sanat anlayışlarının temsilcisi olmuş kimseler de eser vermişlerdir. Söz konusu tarihler arasında roman ve hikâyede şöyle bir sınıf­lamaya gidilmesi mümkün olabilir:

1. Tanzimat, Edebiyat-­ı Cedide ve Fecr­i Âti edebiyatının roman ve hikâyesinin temsilcileri: Ahmet Mithat Efendi, Halit Ziya (Uşaklıgil), Mehmet Rauf, Ahmet Hikmet (Müf­tüoğlu), Fazlı Necip, Cemil Süleyman, Selami İzzet, İzzet Melih, Refik Ha it (Karay), YakupKadri (Karaosmanoğlu).

2. Yeni Lisan Hareketinin roman ve hikâyedeki temsilcileri: Ömer Seyfettin, Müfide Ferit (Tek), Reşat Nuri (Güntekin), Aka Gündüz

3. Bağımsızlar: Hüseyin Rahmi, Selahattin Enis, Ebubekir Hazım

Bunedenle D şıkkı doğru cevaptır.

Eylül, İhtizar, Âşıkane, Genç Kız Kalbi, Son Emel, Menekşe, Hanımlar Arasında, Bir Aşkın Tarihi Mehmet Rauf'a ait eserlerdir. Nesl-i Ahir ise Halit Ziya'nın bir eseridir. Bu nedenle A şıkkı doğru cevaptır.

Ömer Seyfettin tezleri olan yazardır:“Sanat, o hikâyeyi, romanı çıkardığım ehemmiyetsiz şey değil, benim o şey etrafında canlandırdığım hayattır” cümlelerin de söylediği gibi, onun hikâye yazmasının asıl sebebi hayatın içine tezlerini yerleştirmek ve onların savunmasını yapmaktır. Bu nedenle C şıkkı doğru cevaptır.

Halide Edip, Handan (1912) romanı etrafında toplanan Raik’in Annesi (1908), Heyulâ (1909), Seviye Talip (1910) gibi ilk dönem romanlarında kadın meselesi ve çocuk eğitimi konusu üzerinde ısrarla durur. Bu nedenle D şıkkı doğru cevaptır.

Yakup Kadri'nin Nur Baba romanı, Türk kültür tarihi içinde önemli roller üstlenmiş ve bir kültür ocağı haline gelmiş Bektaşi tekkesinin çöküşünü anlatmaktadır. Bu nedenle E şıkkı doğru cevaptır.

Acımak’ta (1928) Zehra, Yeşil Gece’de (1928) Şahin, Kan Davası’nda Ömer, Çalıkuşu'nda Feride öğretmen olarak Anadolu’ya idealizm dolu olarak gelir ve hizmet ederler. Reşat Nuri bazı eserlerinde Anadolu’da hizmet edenler kadrosunu öğretmenlerin dışına da çıkarır. Örneğin Kavak Yelleri’nde Anadolu’nun ihtiyaç duyduğu doktor tipleri anlatır. Bu nedenle E şıkkı doğru cevaptır.

Turhan Nasıl Çıldırdı? adlı hikayede Turhan karakteri Türklüğün uyanarak kendine gelmesi ve yükselmesi için temelleri yine Türklük düşüncesine dayandırılmış bir eğitime ihtiyaç olduğuna inanır. Okullar açmak ister. Ancak Turhan bu emelini de gerçekleştiremez. Nihayet bu heyecanlar içerisinde çıldırır ve intihar eder. Cebinden Yavuz Sultan Selim’e hitaben yazılmış bir mektup çıkar. Oldukça ilgi çekici olan bu hikâye okuyucuyu sarsarak Türklüğün uyanması ve tarihsel kökenlerine giderek kendini bulması duygusunu meydana getirmek ister. Bu nedenle A şıkkı doğru cevaptır.

1888 tarihli yanlış Batılılaşmayı tenkit amaçlı yazılmış olan Şık romanı, Hüseyin Rahmi'nin şöhretini kazandığı ilk eseridir. Bu nedenle B şıkkı doğru cevaptır.

Küçük Paşa romanıyla Ebubekir Hazım dönemin diğer roman ve hikâye yazarlarındandır. Bu nedenle C şıkkı doğru cevaptır.