II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI

Millî Edebiyat hareketinde değerler bütünü oluşturma sürecinin roman ve hikâ­yeye göre özellikle şiir üzerinden daha etkin bir yol olarak kullanıldığı söylenebi­lir. Bu durum, şiirin yoğunlaşma sanatı olması, daha az bir hacimde daha çok şe­yi etkili biçimde anlatabilme kabiliyetinden kaynaklanmaktadır. Öte yandan ezber­lenerek aktarılabilmesi başka yerlere -cephe gibi- taşınabilmesi imkânını da getir­diğinden şiir bu yılların daha çok ilgi gösterilen edebî türü olmuştur. Hatırda tutul­ması gereken bir konu da uzun süren savaşlar ve bu savaşların getirdiği yoksun­luklar nedeniyle insanların yazılması ve okunması zaman alacak türlere yeterince vakit ayıramamalarıdır.

Şiiri, 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başı meselelerinin içinde şekillenmiş olan Meh¬met Emin, sosyal hayatı anlatmaktadır. Şair kendi beniyle ilgili hiçbir şiir yazmamış¬tır. Daha sonra Gökalp'ın da yapacağı gibi halkının acılarını, sıkıntılarını, dertlerini anlatmak üzere şiiri seçmiş, şiir yazmak onda bütün bunları aktaran bir araç halini almıştır. Sanatçının bu yolda yazdığı asıl olgun şiirleri Türk Sazı’nda (1914) toplan¬mıştır.

Ömer Seyfettin "Yeni Lisan" makalesinde dil gibi vezinde de katı olmadıklarını anlatmak için "... aruzu atıp Mehmet Emin Beyin hecaî vezinlerini hiçbir şair kabul etmez" der, ancak kısa bir süre içinde o da hece veznini millî şiir ahenginin belirleyici unsuru olarak kabul ederek makalelerinde anlatmaya ve bizzat kendi şiirinde de kullanmaya başlar.

Sanatçı 1911-1921 arasında en mükem¬mel şiirlerini yazar. Eski ve yeni anlayışıyla yazdığı şiirlerini Serab-ı Ömrüm (1934) adlı bir kitapta toplar.

Eserleri şunlardır: Şaki İbrahim Destanı (1908), Kızıl Elma (1904), Yeni Hayat (1918), Altın Işık (1923), Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak (1918), Türkçülüğün Esasları (1923), Türk Töresi (1923), Doğru Yol (1923), Türk Medeniyeti Tarihi (1926).

Aruzu hem Arap ve İran kökenli olması, hem de Türkçenin yapısına uymama¬sı sebebiyle 'gayr-i millî' addeden sanatçıdaki bu değişim ilk olarak 12 Mart 1914'te Zekâ dergisinde yayımlanan "Millî Şiirler" başlıklı yazıda ortaya çıkar. Fakat şiirde kullanılan dil ve vezinde yerli bir duruşu benimseyen Ömer Seyfettin'in nazım şe-killeri konusunda aynı kararlılığı göstermediği ve 'asrî neviler'i kullanmayı tercih ettiği görülmektedir. Çünkü şiirlerinde en çok kullandığı nazım şekli sonedir. . "Türklük", Ali Canip'in Türk tarihine karşı duyduğu hayranlığı, "Kış Duası" ise Asya Türklüğünün ıstıraplarını ifade eder.

Ömer Seyfettin'in 11 Nisan 1911'den sonraki şiirlerinin açık bir şekilde sosyal konularda yoğunlaştığı, Türkçü/milliyetçi düşünce paralelinde yazıldığı görülmektedir. Örneğin "Kaşgar/Türk Dünyası", "Koşma-1", "Koşma-2", "Koşma-4", "Koşma-5"te Türk dünyasının olumsuz durumu, "Koşma-6"da ise milletler için mefkurenin önemi üzerinde durularak idealizm duygusu verilmeye çalışılır. "Dul" ve "Nişanlı" şiirleri ise içinde yaşanılan savaş dönemiyle yakından ilgilidirler. Yeni Gün"de Ergenekon'dan çıkışı; "Kırk Kız"da Kırgızların var oluşları; "Köroğlu Kimdi?"de Köroğlu'nun gerçek kimliği anlatılır. Bu şiirler aynı zamanda Türk destanlarının modern bir bakış açısı ve modern şiirin imkânlarıyla bugüne taşınması deneyimini yansıtması bakımından önemlidirler.

"Türklük", Ali Canip'in Türk tarihine karşı duyduğu hayranlığı, "Kış Duası" ise Asya Türklüğünün ıstıraplarını ifade eder.

Millî Edebiyat döneminden sonraki Türk Edebiyatı da dönemin ihtiyaç ve yönlendirmelerinden dolayı aynı edebiyat anlayışını benimseyerek sürdürdüğünden aslında Millî Edebiyatın bir devamı sayılabilir.

Mehmet Emin Yurdakul, 1898’de yayımladığı Türkçe Şiirler adlı şiir mecmuasıyla 10 yıldan daha öncesinde millî şiir ahenginin öncülüğünü yapmıştır.

Millî Edebiyat Hareketi’nin öncülerinden olan Mehmet Emin Yurdakul’un ilk kitabı Fazilet ve Asalettir.

Mehmet Emin Yurdakul “Ey Türk Uyan” adlı eserinde Balkan Savaşının yarattığı felaketleri ele almıştır.

Ziya Gökalp “Kızılelma” adlı şiirinde gençlere Turancılığın esaslarını anlatmıştır.

“Çobanla Bülbül” Ziya Gökalp’e ait bir şiirdir.

Mehmet Emin Yurdakul “Beş Hececiler” grubu üyesi değildir. A, B, C ve E seçeneklerinin dışındaki beşinci üye Halit Fahri Ozansoy ’dur.

Mehmet Âkif’in şiirinin önemli özelliklerinden biri hece değil aruz vezninin sokakta konuşulan Türkçeyle birleştirilerek ona millî bir kimlik kazandırılmasıdır.

Yahya Kemal’in hece vezniyle yazmış olduğu tek şiir “Ok” tur.

Millî edebiyatın belirleyici unsurlarının vezin ve dil kullanımı kadar aktarılmak istenen ruhta olduğu kolayca söylenebilir. Dolayısıyla her ne kadar dönemin hâkim edebiyat anlayışı sade Türkçe ve hece vezninden yana bir tavır koyarsa da aruz veznini kullandıkları için Mehmet Âkif ve Yahya Kemal’i millî edebiyatın dışında değerlendirmek mümkün değildir. Her iki isim de hece vezni ve sade Türkçe’ye karşılık aruz vezni ve daha işlenmiş bir Türkçe kullanımını benimserler, ancak düşünceleriyle millîleşme dönemini şekillendirirler.

Şaki İbrahim Destanı Ziya Gökalp'in şiirlerindendir. Serab-ı Ömrüm Tevfik Fikret'in; diğer seçeneklerde verilenler ise Mehmet Emin Yurdakul'un eserleridir.