II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI

Millî Edebiyat, yüzyıllara dağılmış çok uzun bir geçmişe sahip olan Türk edebiyatı tarihinin Osmanlı coğrafyasında 20. yüzyıl başlarının tarihî, siyasi ve fikrî hareketliliklerine paralel olarak gelişmiş bir edebiyat dönemini işaret etmektedir.

Millî Edebiyat ile aynı yıllarda, Nâyîler, Nev-yunanîlik ve Şairler Derneği gibi edebî gruplaşmalar da vardır.

20. yüzyıl başlarında bir ihtiyaç sonucu olarak ve hatta çok tabii bir oluşumla ortaya çıkan Millî Edebiyat, prensiplerini ve mensuplarını açıklayan bir beyanname ile yola çıkmamıştır.

1911’i kabul eden yaklaşım “Yeni Lisan” makalesinin Genç Kalemler dergisindeki yayımını esas almaktadır

Millî Edebiyat Hareketinin tamamlanma tarihi ise genellikle 1922 veya 1923
olarak düşünülmektedir. Bu görüş sahiplerinin hepsi de sonlanma tarihi olarak
bir edebiyat olayını değil, fakat edebiyatın toplumdaki değişimleri yansıttığı görüşünden hareketle 1922 İstiklâl Savaşı’nın tamamlanmasını veya 1923 Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu esas almaktadırlar.

Millî Edebiyat’ın belirleyici karakterini Genç Kalemler dergisinde başlayan Yeni Lisan hareketi oluşturur. Öncüleri ise Ziya Gökalp (1876-1924), Ömer Seyfettin
(1884-1920) ve Ali Canip (Yöntem, 1887-1967)’dir.

Ziya Gökalp Yeni Lisan’ın fikir babasıdır.

Reşat Nuri (Güntekin, 1889-1956) Millî Edebiyat’ın roman ve hikâyedeki temsilcilerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Yahya Kemal (Beyatlı, 1884-1958) ve Mehmet Âkif (Ersoy, 1873-1936) Millî Edebiyat anlayışının içinde olmasalar ve vezin kullanımı gibi bir takım temel konularda ayrılsalar da dönem şiirinin kendini bulmasında etkili olmuş isimlerdir.

Türkçülüğün Esasları adlı eser Türkiye Cumhuriyet'in kuruluş felsefesini özetlemekle birlikte Ziya Gökalp'in eseridir.

‘Millî’ olmak, ilk anda bir millete özgü olma anlamını çağrıştırmaktadır. Millî sa­ nat, millî kültür gibi... ‘Millî edebiyat’ ise öncelikle bir milletin kendi diliyle ve kendi tarihinin derinliklerinden taşıdığı estetik ve kültürel değerlerin bileşimiyle meyda­na getirdiği, yine kendi tarihiyle paralel bir zamanda ürettiği edebiyat demektir. Doğru cevap B'dir.

20. yüzyıl başları da Türk milleti için oldukça önemli oluşumları içinde taşıyan tarihsel bir dönemdir. Bu yıllarda milletin durumunu belirleyen sosyal şartlarla edebiyatının özellikleri aynılık gösterir. Öze dönüş, kendini keşfet­me veya millîleşme yılları olarak görülebilecek dönemin edebiyatı da bu paralelde ‘Millî Edebiyat’tır. Bu yılların edebiyatı hem Türk kimliğini arar ve bulur hem de bulduklarını anlatarak geniş kitlelerce benimsenmesini teşvik eder. Bu millî kim­lik bilincinin uyandırılmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Millî Ede­ biyat’ı 1908 ile başlatmayı uygun bulanlar varsa da 1911 olarak kabulü daha yaygındır. 1911’i kabul eden yaklaşım “Yeni Lisan” makalesinin Genç Kalemler dergi­ sindeki yayımını esas almaktadır. Çünkü “Yeni Lisan” makalesi çoğunlukla Millî Edebiyat Hareketinin beyannamesi olarak değerlendirilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Millî Edebiyat’ın belirleyici karakterini Genç Kalemler dergisinde başlayan Ye­ni Lisan hareketi oluşturur. Öncüleri ise Ziya Gökalp (1876­1924), Ömer Seyfettin (1884­1920) ve Ali Canip (Yöntem, 1887­1967)’dir. Doğru cevap D'dir.

Millî Edebiyat’ın belirleyici karakterini Genç Kalemler dergisinde başlayan Yeni Lisan hareketi oluşturur. Öncüleri ise Ziya Gökalp (1876­1924), Ömer Seyfettin (1884­1920) ve Ali Canip (Yöntem, 1887­1967)’dir. Ziya Gökalp Yeni Lisan’ın fikir babasıdır. Doğru cevap A'dır.

Millî Edebiyat Hareketi’nin fikri zeminini Batıcılık, Osmanlıcılık, İslamcılık ve milliyetçilik hep birlikte oluştururlar. Çünkü bunların her biri, dönem aydınlarının Osmanlı’nın kötü gidişini durdurmak için önerdikleri kurtuluş çareleridirler.Fakat şüphesiz ki Millî Edebiyat Hareketi’nin fikrî zeminini Milliyetçilik/Türk Milliyetçiliği (Türkçülük) gayretleri oluşturur. Doğru cevap B'dir.

1860’ların başında Şinasi’nin çıkardığı ilk özel gazetelere kadar Osmanlı ülkesindeki Türkçe gazete faaliyeti Takvim-i Vekayi ve Ceride-i Havadis’le sınırlı kalmıştır. Bunlardan Takvim-i Vekayi resmî, Ceride-i Havadis ise yarı resmî gazetedirler. Doğru cevap C'dir.

1861’de Şinasi Agâh Efendi i Tercüman-ı Ahval’i, 1863’te ise Tasvir-i Efkâr’ı çıkarmıştır. Bunlar Osmanlı İmparatorluğu’nda çıkan ilk özel gazetelerdir. Doğru cevap B'dir.

Türk milliyetçiliğinin başlangıç noktasında geniş bir Türk coğrafyasını içine alan ‘Turancılık’ vardır. Bu görüşün fikir babası Ziya Gökalp’tır.Türkçülüğü geniş bir coğrafyada düşünen Turancılık, Gökalp’ın yetişme yıl­ larındaki Osmanlıcılık ve İslamcılık gibi büyük arayışların, Türklerin Asya tari­hiyle yeni tanışmış olmasının verdiği ve oradan gelen milliyetçilik anlayışlarının tesiriyle ortaya çıkmış bir heyecan devresi olarak değerlendirilebilir. Doğru cevap E'dir.

Birinci Dünya Savaşı ve takip eden yıllarda milliyetçilik düşüncesi etrafında­ ki söylemlerden biri de Yahya Kemal’den gelir. II. Meşrutiyet sonrasında oluşan hürriyet havası üzerine 1912’de İstanbul’a dönen Yahya Kemal, Fransa’da­ ki yıllarında edindiği tecrübelerle kendi memleketinin meselelerine bakmaya ve yorumlar getirmeye çalışır. Yahya Kemal, Fransızların toprağa bağlı milliyetçilik fikrini Osmanlı’nın ve Anadolu’nun gerçeğine yakın bulmuştur. Onların “Fransız toprağı bin yılda Fransız milletini yarattı,” düşüncesini esas alarak Anadolu top­rağının yeni bir Türk insanı yarattığı tezini savunur. Doğru cevap A'dır.