II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI

Tekellümî hikâyeler çoğunlukla hareket unsurlarından yoksundurlar. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Fecr-i Âtî mensubu olarak yazdığı hikâyelerini Bir Serencam (1914) adlı kitabında toplamış olan yazarımız Yakup Kadri Karaosmanoğlu'dur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Cebriyecilik; insan davranışlarının kendi iradesi dışında, kendisi için önceden Tanrı’nın belirlediği kaderle cereyan ettiğini ve dolayısıyla insanın fiillerinden sorumlu olamayacağını savunur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Seçeneklerin tamamı fatalizm ile ilgili doğru bilgidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Şahabettin Süleyman’ın en uzun hikâyesi Hüseyin Veli Efendi, fikirleri vaktinden önce gelişmiş, zeki insanları cemiyetin kabullenmediği tezini savunur. Bu metin, Natüralist hikâyeye örnek gösterilebilecek cinstendir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Fecr-i Âtî’nin başka bir edebî yönelişe katılmayan yazarları içinde hikâye ve roman türünde en başarılı ismi Cemil Süleyman (Alyanakoğlu, 1886-1940)’dır. Âşiyan mecmuası ve Tanin gazetesinde yayımlanan hikâyeleri ona geniş bir şöhret sağlamış, hatta kendisine “Fecr-i Âtî’nin Halit Ziyası” gibi bakılmıştır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

İkinci Gençlik; Ali Süha Delibaşı tarafından kaleme alınmış bir romandır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Hakk-ı Sükût, Türk edebiyatında işçi-patron münasebetleri üzerine yazılmış, işçi haklarının savunulduğu ilk edebî metindir. Refik Halit Karay tarafından kaleme alınmıştır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

“Fecr-i Âtî’nin Halit Ziyası” gibi görülen yazarımız Cemil Süleyman Alyanakoğlu'dur.

Fecr-i Âtî’nin -belki bütün edebiyatımızın- mensur şiir türünde en başarılı yazarı Yakup Kadri Karaosmanoğlu’dur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Edebiyat-ı Cedîde’nin önem verdiği, hem şiir hem nesirden unsurlar taşıyan men- sur şiiri gibi Fecr-i Âtî’nin de hem hikâye hem tiyatro özellikleri gösteren “tekellümî hikâye” veya “novel diyalog” dedikleri karşılıklı konuşma hikâyeleri vardır. Doğru cevap B'dir.

Tekellümî hikâyeye en çok ilgi gösteren Şahabettin Süleyman’dır. Onun bu tip kalem tecrübelerinde hep kadın erkek münasebetleri üzerinde durulur. Doğru cevap D'dir.

Yakup Kadri Karaosmanoğlu (1889-1974), Fecr-i Âtî mensubu olarak yazdığı hikayelerini Bir Serencam (1914) adlı kitabında toplamıştır. Doğru cevap A'dır.

Hikaye yazmaya Fecr-i Âtî’de başlayan Refik Halit, bu dönemde; cinsî ihtiyaçlar ve buna bağlı olarak namus kavramını, geçim derdi ve iş hayatını veya İstanbul insanının kötümserlik ve bezginliğini konu alan hikayeler yazar. Fecr-i Âtî yıllarında yazdığı hikayelerin bazıları Türk edebiyatı için ilkleri işaret eder. Mesela bu dönemdeki hikayelerinden Hakk­ı Sükût, Türk edebiyatında işçi-patron münasebetleri üzerine yazılmış, işçi haklarının savunulduğu ilk edebî metindir. Doğru cevap E'dir.

Fecr-i Âtî’nin başka bir edebî yönelişe katılmayan yazarları içinde hikâye ve roman türünde en başarılı ismi Cemil Süleyman (Alyanakoğlu, 1886-1940)’dır. Âşiyan mecmuası ve Tanin gazetesinde yayımlanan hikâyeleri ona geniş bir şöhret sağlamış, hatta kendisine “Fecr-i Âtî’nin Halit Ziyası” gibi bakılmıştır. Doğru cevap C'dir.

Fecr-i Âtî’nin -belki bütün edebiyatımızın- mensur şiir türünde en başarılı ya- zarı Yakup Kadri Karaosmanoğlu’dur. Doğru cevap E'dir.

Yakup Kadri’nin Fecr-i Âtî mensubu olarak kaleme aldığı mensureleri kalabalıklar içinde insanın yalnızlığı fikri etrafında döner durur. Doğru cevap C'dir.

Mensure, duygu yoğunluğunu serbestçe ifadeye imkân verdiği için ferdiyetçi sanat anlayışına çok uygundur. Onun için Edebiyat-ı Cedideciler gibi Fecr-i Âtî mensuplarının da rağbet ettiği türlerden biri olmuştur. Ayrıca, şiirin vezin ve kafiye kaydının dışında da var olabileceği düşüncesi ve şiirdeki duygu yoğunluğunu nesir hâlinde dile getirilme arzusu, mensur şiirin yolunu açmıştır. Doğru cevap B'dir.

Cemiyet karşısında daima menfi tavırlı bir yazar olan Şahabettin Süleyman’ın bazı fantaziyelerinde ise, sanat ve sanatkârın itibarsızlığından veya hak ve adalet gibi kavramların fiiliyatta boş şeyler olduğundan bahsedilir. Sosyal aksaklıklardan yakınılan bu kalem tecrübeleri, devriyle alakalı bazı siyasi kanaat ve mesajlar da taşırlar. Bu gruptaki fantaziyelerinden bir kısmının Gölgeler ve Hakikatler başlığını taşıması, Edebiyat-ı Cedîde mensuplarının çokça işlediği hayal-hakikat çatışmasını düşündürür. Doğru cevap A'dır.

Refik Halit (Karay)’in mensureleri  kuvvetini, ruh derinliğinden değil tabiata, bilhassa küçük varlık ve eşyaya çevrilmiş sanatkârane “göz”den alır. Bundan dolayı, hep basit, “kurbağanın aşkı”, “gece kandili”, “uçurtmalar”, “piyano abajurları” gibi sıradan şeyler üzerinde durmuş; tahlil değil tasvir edici, zekice buluşları ve benzetmeleri olan mensureler yazmıştır. Doğru cevap D'dir.