II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI

Mehmet Ali Tevfik’in Turanlının Defteri (1914) adlı bir şiir, mensur şiir ve denemeler kitabı yayımlanmıştır.

Fransız Sembolist'leri serbest müstezadı türü birbirinden bütünüyle farklı hatta birbirinin zıddı olan her anı, her olayı ve her ifadeyi dile getirmek için yatkın gördüklerinden tercih etmişlerdir.

Fecr-i Âtî şairinin en çok işlediği temalar aşk ve tabiattır. Fakat bahsi geçen aşk insanla ilgili bir aşktır ve tanrı aşkı, vatan aşkı gibi toplumsal bir anlamı yoktur. Bu aşk hastalık derecesinde, melankolik ve platonik bir beşerî aşktır.

Fecr-i Âtî şairleri şiirlerinde tabiat ve aşk konularına sıkça yer vermiştir fakat burada bahsedilen aşk Tanrı ya da vatan aşkı değil insanla ilgili bir aşktır. Şiirlerinde hüznü vurguladığından sonbahar mevsimini ve tabiatın değişmesi anlamına geldiği için kış mevsimini kullanır ve tabiatı en küçük parçasına kadar resmetmek için uğraşırlar. Şiirlerindeki varlıkların hepsi bir aşk unsurudur ve daima bir hassasiyet ve zariflikle şiirlerini yazarlar.

Fecr-i Âtî'ciler şiirlerindeki dil ve üslûp açısından seçtikleri kelimelerde oldukça seçicidirler, bu kelimelerin ses gücünün şiirdeki musikiyi yakalamaya yardım etmesini isterler. Bu sebeple yumuşak ve zarafet ifade eden kelimeleri seçmeye çalışırlar, duygu yoğunluğu ifade eden nidalardan da faydalanırlar. Şiirlerinde yarı kapalı bir atmosfer olması gerektiğini düşünür ve herşeyi apaçık söylemekten kaçınırlar.

Sone İtalyan şiirinden Avrupa'ya yayılıp Edebiyat-ı Cedide ile Türk Edebiyatına girmiş dört bentlik nazım biçimidir. İlk iki bent dörder, son iki bent ise üçer mısradır. Kafiyelenişi abba abba ccd eed/edd/ede şeklindedir. Fakat her zaman bu kurallara uyulmamıştır. Diğer seçeneklerde ise Fecr-i Âtî'cilerin şiirlerinde severek kullandıkları kelime kadrosundan örnekler verilmiştir.

Şıklarda ismi geçen şairlerin hepsi Fecr-i Âtî topluluğu şairlerindendir. Fakat Nevin, Ahmet Samim ve Mehmet Rüştü'nün edebi hayatı Fecr-i Âtî'nin ömründen daha uzun olmamış, şairlikleri bir hevesten ibaret sayılmıştır. Ali Canip topluluğun önemli isimlerinden biri olmasına karşın Fecr-i Âtî şiirini kusursuz şekilde temsil eden kişi Ahmet Haşim'dir.

"Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar" adıyla Piyale'nin başına konulan metin "Bir Günün Sonunda Arzu" şiirinin çok muğlak (kapalı) olduğu yönündeki tenkitlere cevap niteliğindedir ve edebiyatımız için orijinal bir poetikadır. Diğer şıklarda isimleri verilen şiirler ise Emin Bülent Serdaroğlu'na aittir.

a. Fecr-i Âtî şairi marazi, melankolik ve platonik, maddeden uzak bir beşerî aşkı terennüm eder.b. Fecr-i Âtî şiirindeki varlıkların hemen hepsi bir aşk unsurudur c. Bu topluluğun şiirinde mevsim ve vakit önemli bir yer tutar. ç. Tabiatın en küçük teferruatına varıncaya kadar şiire girmesi Recaizâde ile başlamış, Edebiyat-ı Cedide ile yaygınlaşmıştı. d. Sanatı “şahsî ve muhterem” kabul eden Fecr-i Âtî şairi, daima ferdî konuları işler e. Fecr-i Âtî şâiri hayallerinde daima hassasiyetin en üst seviyesin-dedir.

Musavver Muhit, henüz “Yeni Lisan” hareketi başlamadan önce, “Milli Edebiyat ihtiyacını" dile getirmiştir.

Sanatı “şahsî ve muhterem” kabul eden Fecr-i Âtî şairi, daima ferdî konuları işler.

Fecr-i Âtî’nin önde gelen şairleri arasında Ahmet Haşim, Tahsin Nahit, Mehmet Behçet
(Yazar), Ali Canip (Yöntem), Celal Sahir, Fuat Köprülü, Emin Bülent [Serdaroğlu], Fazıl
Ahmet (Aykaç) gibi isimler sayılabilir.

Fecr-i Âtîciler, şiir anlayışı bakımından Edebiyat-ı Cedide’den Cenap Şahabettin’in tanıdığı Sembolizm’i tercih etmişlerdir.

Ayrıca Yumak’taki dil, Erganun’a göre, kelime kadrosu tamamen konuşma dilinden
olacak kadar sadeleşmiştir.

Her türlü edebî yönelişin gerek şekil, muhteva, gerekse dil ve üslup ile ilgili birtakım tercihleri vardır. Fakat bu tercihler hiçbir edebî oluşumda mutlak özellik olarak görülemez.

"Teşâür-i Nef’iyâne" adlı şiir, Fazıl Ahmet Aykaç'a aittir.

Fakat Hamdullah Suphi Tanrıöver, Ahmet Haşim kadar başarılı olamayacağı
düşüncesiyle şiiri bırakmıştır.

Esasen Fecr-i Âtî içindeyken edebiyata toplumsal fayda görevi yüklemesi, onu Millî Edebiyat hareketine yaklaştırmıştır.

Yukarıda alıntıladığımız metinde anlattığı ve peşinde olduğu şiire asıl, Göl Saatleri’nde
rastlarız. 1921’de yayımlanan kitapta 1909-1915 arasında söylediği şiirleri toplanmıştır