II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI - Deneme Sınavı - 9

Orhan Seyfi, Hasan Zeki, Hakkı Tahsin, Safi Necip, Salih Zeki, Selâhattin Enis, Ömer Seyfettin, Faruk Nafiz, Yahya Saim, Yusuf Ziya Şairler Derneği’nin üyeleridir.

Çalıkuşu İstiklal Savaşı yıllarında Anadolu’da öğretmenlik yapan Feride’nin hikâyesidir. Feride özellikle de Batı Anadolu’da geçen macerasıyla devir insanına yeni bir mücadelenin ilk haberlerini verir gibidir

Genç Kalemler’den sonra milliyetçilik ve millî edebiyatla ilgili tartışmaların ve makalelerin yayın yeri artık Türk Yurdu dergisi olmuştur.

Ahmet Hikmet’e Millî Edebiyat içindeki yerini asıl kazandıran eseri, 1920 yılında tefrika edildikten çok uzun  ıllar sonra (1971) kitaplaştırılan Gönül Hanım’dır.

Aydemir (1918) adlı romanıyla dönemde adını duyuran Müfide Ferit (Tek, 1892­ 1971), aslında roman konusunda sınırlı bir eser sayısına sahip Yeni Lisan yolu­nun önemli eserlerinden birini vermiştir.

Cemil Süleyman gerek Fecr-i Âtî mensubu olarak gerekse Cumhuriyet yıllarında yazdığı tahkiyeli eserlerinde konu itibarıyla Edebiyat-ı Cedîde tercihlerini devam ettirir. Özellikle aşk ve kadın konusunda yoğunlaşan roman ve hikâyelerinde aşırı hassas, veremli kadın kahramanlar, kadın erkek arasında mesut bir neticeye ulaşamamış ilişkiler, ihmal edilen sevgililer vardır. Bu bakımdan Halit Ziya ve Mehmet Rauf çizgisini sürdüren unsurlar görülür. Dul bir kadının psikolojisini başarıyla aksettirmesiyle, yayımlandığı tarihlerde çok şöhret yapmış olan romanı Siyah Gözler, en güzel eseri olarak kabul edilebilir

Fecr-i Âtî döneminin siyasi ve toplumsal zeminine uygun olmadığı halde kurulabilmiş, Batı'daki sembolistleri örnek alarak halis edebiyat anlayışıyla ortaya çıkmış, Edebiyat-ı Cedide'nin aksine tiyatronun vazgeçilmez bir tür olduğu düşüncesine sahip bir edebiyat topluluğudur. Edebi bir akım ya da edebi ekol değildir.

Fecr-i Âtî’nin sanat ve edebiyattaki temel düsturu “sanat şahsî ve muhteremdir.” Cümlesiyle özetlenebilir.

Musavver Muhit, henüz “Yeni Lisan” hareketi başlamadan önce, “Milli Edebiyat ihtiyacını" dile getirmiştir.

Tekellümî hikâyeye en çok ilgi gösteren Şahabettin Süleyman’dır. Onun bu tip kalem tecrübelerinde hep kadın erkek münasebetleri üzerinde durulur. Kıskançlık ve bunun doğurduğu şiddetli geçimsizlik, cinayet, aşağılık duygusu içindeki hasta ruhlu yahut hassas mizaçlı kahramanların aşk ve evlilik üzerinde konuşmaları, belli başlı konulardır.

Cemil Süleyman gerek Fecr-i Âtî mensubu olarak gerekse Cumhuriyet yılların¬da yazdığı tahkiyeli eserlerinde konu itibarıyla Edebiyat-ı Cedîde tercihlerini devam ettirir. Özellikle aşk ve kadın konusunda yoğun-laşan roman ve hikâyelerinde aşırı hassas, veremli kadın kahramanlar, kadın erkek arasında mesut bir neticeye ulaşamamış ilişkiler, ihmal edilen sevgililer vardır. Bu bakımdan Halit Ziya ve Meh¬met Rauf çizgisini sürdüren unsurlar görülür. Dul bir kadının psikolojisini başarıy¬la aksettirmesiyle, yayımlandığı tarihlerde çok şöhret yapmış olan romanı Siyah Gözler, en güzel eseri olarak kabul edilebilir.

Recaizâde vezin ve kafiye gibi manzum söz kayıtlarının dışında da her güzel şeyin şiire konu olabileceğini söyleyip şiiri kâinattaki güzellik hâli gibi tasavvur ederken, bu türün hudutlarını hayli genişletiyordu. Onun açtığı yolda ilerleyen Edebiyat-ı Cedideciler, duygu yoğunluğunu olabildiğince yansıtmaya en uygun tarzı keşfet¬miş oldular. Böylece "mensur şiir" veya "mensure" adını verdikleri türün ilk güzel örneklerini Halit Ziya ve Mehmet Rauf'un kalemiyle gösterdiler.

Refik Halit Karay, yazmış olduğu mensureleri ile kuvvetini, ruh derinliğinden değil tabiata, bilhassa küçük varlık ve eşyaya çevrilmiş sanatkârane “göz” den almış, tahlil değil tasvir edici, zekice buluşları ve benzetmeleri olan mensureler yazmıştır.

Osmanlı’da 20. Yy başlarının tarihi, siyasi ve fikri hareketliliklerine paralel olarak gelişen edebiyat dönemine milli edebiyat, milletperver edebiyat, milliyetçi edebiyat ve Türkçü edebiyat gibi isimler verilmektedir.

1911’i kabul eden yaklaşım “Yeni Lisan” makalesinin Genç Kalemler dergisindeki yayımını esas almaktadır. Çünkü “Yeni Lisan” makalesi çoğunlukla Millî Edebiyat Hareketinin beyannamesi olarak değerlendirilmektedir.

Millî Edebiyat Hareketi, 1911-1922 tarihleri arasında devam eden dil, muhteva ve şekil olarak millî olanın tespit edilerek kullanıldığı, millet olma şuurunu sanat üzerinden uyandırarak millî bir devlete gidiş sürecini hızlandıran romantik ve ideolojik içerikli bir edebiyattır.

Orhan Kemal Yeni Lisan hareketi içinde yer almamıştır.

Seçeneklerde belirtilen tüm şairler, Milli Edebiyat akımı çerçevesinde eserler vermişlerdir.

A, B ve C şıklarındaki isimler Milli Edebiyat Dönemi değil, Tanzimat dönemi kapsamında ele alınırlar. E seçeneğindeki Ziya Gökalp ise, tiyatro türünde eser vermemiştir. Dönemin tiyatro edebiyatı bazı Servet-i Fünûn yazarları ve bu yıllarda aynı zamanda roman ve hikâye yazan Halide Edip, Yakup Kadri gibi isimlerle temsil edilir. Bu nedenle yanıt D'dir.

Toplum için sanat akımı, milliyetçilik akımı ve I. Dünya Savaşı’nın ülkeye etkileri, Milli Edebiyat akımının ortaya çıkmasında etkilidir.