II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI - Deneme Sınavı - 8

I, II ve III’deki özellikler, Milli Edebiyat sanatçılarının karakteristik özelliklerindendir. Milli Edebiyat sanatçıları zor değil, aksine sade bir dil kullanmaya çalışmışlardır.

İslamcılık düşüncesinin edebiyattaki temsilcisi Mehmet Akif’tir.

Faruk Nafiz’in “Han Duvarları” şiiri bu anlamda yazılma macerası ve anlattığı hikâye ile tam bir aydın-halk kucaklaşmasını resmeder. Şair, 1926’da yazdığı “Sanat” adlı şiiriyle de bu dönemin edebiyat anlayışının poetik ifadesini de gerçekleştirecektir.

1911-1922 arası edebiyatının da kendi içinde ve yine tarihî olaylar paralelinde başka adlandırmalarla da anıldığı, örneğin Birinci Dünya Savaşı sonrasında ve İs-tanbul'un işgali yıllarında gelişen edebiyat için 'Mütareke Edebiyatı', İstiklal Sava¬şının devam ettiği günlerin edebiyatı için 'Millî Mücadele Edebiyatı' isimlendirme-lerinin kullanıldığı görülmektedir (Birinci, 1986, 360). Hatta bazen Millî Edebiyat'ın devamı olarak değerlendirilen 1922 sonrası edebiyatı için de Anadolu'ya yöneliş temasını düşündürecek biçimde 'Memleketçi Edebiyat' adlandırması vardır.

Halide Edip (Adıvar, 1882-1964)'le sonraki yıllarda bu anlayışa katılan Yakup Kadri (Kara-osmanoğlu, 1889-1974), Refik Halit (Karay, 1888-1965), Aka Gündüz (1886-1958), Reşat Nuri (Güntekin, 1889-1956), Fahri Celalettin (Göktulga, 1895-1975), Müfide Ferid (Tek, 1892-1971), Ahmet Hikmet (Müftüoğlu, 1870-1927) Millî Edebiyat'ın roman ve hikâyedeki temsilcileridirler.

Millî Edebiyat'ın Şiirinde ise Ziya Gökalp (1876-1924), Ömer Seyfettin (1884-1920) ve Ali Canip (Yöntem, 1887-1967)'ten başka Fuad Köprülü (1890-1966), Mithat Cemal (Kuntay, 1895-1956), Halide Nusret (Zorlutuna, 1901-1983), Şükûfe Nihal (Başar 1896-1973), Faruk Nafiz (Çamlıbel, 1898-1973), Enis Behiç (Koryürek, 1892-1949), Orhan Seyfi (Orhon, 1890-1972), Halit Fahri (Ozansoy, 1891-1971), Yusuf Ziya (Ortaç, 1895¬1967) önde gelen temsilcilerdir.

Millî Edebiyat Hareketi'nin fikri zeminini Batıcılık, Osmanlıcılık, islamcılık ve mi-lliyetçilik hep birlikte oluştururlar. Çünkü bunların her biri, dönem aydınlarının Osmanlı'nın kötü gidişini durdurmak için önerdikleri kurtuluş çare-leridirler. Fakat şüphesiz ki Millî Edebiyat Hareketi'nin fikrî zeminini Milliyetçilik/Türk Milli-yetçiliği (Türkçülük) gayretleri oluşturur.

1860'ların başında fiinasi'nin çıkardığı ilk özel gazetelere kadar Osmanlı ülkesindeki Türkçe gazete faaliyeti Takvim-i Vekayi ve Ceride-i Havadisle sınırlı kalmıştır. Bunlardan Takvim-i Vekayi resmî, Ceride-i Havadis ise yarı resmî gazetedirler.

1861'de Şinasi Agâh Efendi ile birlikte Tercüman-ı Ahval'i, 1863'te ise tek başına Tasvir-i Efkâr'ı çıkarmıştır. Bunlar Osmanlı imparatorluğu'nda çıkan ilk özel gazetelerdir

Milliyetçilik Fransız ihtilalinin sonucu olarak dünyaya yayılmış modernist bir bir ideolojidir

1876 Kanun-ı Esasî'sine resmî dilin Türkçe olduğu maddesi yerleştirilmiştir.

İstanbul'da ise I. Meşrutiyet sonrasında istibdada rağmen Sabah, Tercüman-ı Hakikat ve İkdam gazetelerinde kültürel içerikli olduğu gerekçesiyle konuyla ilgili tartışmalar engellenmediği gibi İkdam 1894'te "Türk gazetesidir" sloganıyla yayımlanmaya başlar.

Türkçülüğü geniş bir coğrafyada düşünen Turancılık, Gökalp'm yetişme yılla­rındaki Osmanlıcılık ve İslamcılık gibi büyük arayışların, Türklerin Asya tarihiyle yeni tanışmış olmasının verdiği ve oradan gelen milliyetçilik anlayışlarının tesiriy­le ortaya çıkmış bir heyecan devresi olarak değerlendirilebilir. Zira Gökalp 1923'te yayımlanan Türkçülüğün Esaslarımda. Turan'm Türklüğün uzak bir mefkuresi ol­duğunu ve ancak kültür sahasında gerçekleşebileceğini belirtir. Türkiye Cumhuri-yeti'nin temel dayaklarının ve programının ortaya konulduğu kitapta haklı olarak Türkiye Türkçülüğünün altı çizilir

Milli Edebiyat Hareketinin başlangıcı olarak kabul edilen “Yeni Lisan” makalesi Genç Kalemler dergisinde 1911 yılında yayımlanmıştır.

Yeni Lisan’ın fikir babası Ziya Gökalp ‘dir.

Aka Gündüz Milli Edebiyat Hareketinin roman ve hikâyedeki temsilcilerinden birisidir.

Halide Edip Adıvar Sultanahmet Mitinginde halka milli mücadele ruhunu kazandırmak için bir konuşma yapmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu’nda 1861 yılında Şinasi ve Agâh Efendi’nin birlikte çıkardıkları ilk özel gazete Tercüman-ı Ahval’dir.

Türklerin İslamiyet öncesinde bir tarihlerinin olduğundan söz eden Hunların, Türklerin, Moğolların ve Daha Sair Tatarların Tarihleri (1756-1758) adlı kitabın yazarı Joseph de Guignes’dir.

Türkçülük düşüncesini halka indirmek ve daha kısa sürede etkili olmak arzusuyla kurulan Türk Ocağı Derneği 1912 yılında kurulmuştur.