II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI - Deneme Sınavı - 7

Fecr-i Âtî’de yer alan Yakup Kadri ve Refik Halit, Ali Canip, Mehmet Ali Tevfik,Fuat Köprülü, Celal Sahir, Hamdullah Suphi gibi isimleri daha sonra Millî Edebiyat hareketi içinde göreceğiz. Buna karşın Fecr-i Âtî dışında herhangi bir edebî zümreyekatılmamış olan Ahmet Haşim,Tahsin Nahit ve MehmetBehçet, Şahabettin Süleyman gibi isimler de vardır.

Hamdullah Suphi Tanrıöver, Ahmet Haşim kadar başarılı olamayacağı düşüncesiyle şiiri bırakmıştır. sasen Fecr-i Âtî içindeyken edebiyata toplumsal fayda görevi yüklemesi, onu Millî Edebiyat hareketine yaklaştırmıştır. Millî Edebiyat Hareketine katıldıktan sonra şiirleriyle değil, daha ziyade hita­betiyle tanındı. Söz konusu hitabeleri Dağ Yolu (1. kitap 1928, 2. kitap 1931) ve Günebakan (1929) adlı kitaplarında toplanmıştır.

Fecr-i Âtîciler, şiir anlayışı bakımından Edebiyat-ı Cedide’den Cenap Şahabettin’in tanıdığı Sembolizm’i tercih etmişlerdir.

Sembolizm: Realizm’in (Gerçekçilik) şiirdeki görünümü olan Parnasizm’e tepki olarak doğan anlayış. Onlara göre şiir tabiat gerçeğini değil ruhumuzun dalgalanmalarını yansıtmalıdır. Şiir kelimelerle oluşturulmuş bir musiki parçasıdır.

Fecr-i Âtî’nin en göze çarpan özelliklerinden birisi kelime kadrosunda seçici olmalarıdır. Edebiyatın asıl malzemesi olan dil bahsinde onlar da Edebiyat-ı Cedideciler gibi davranarak, kelimelerin milliyetine değil ses kıymetine ve anlatılmak istenen kavramı ifadedeki kudretine önem verdiler. Böyle bir tercih onları da Edebiyat-ı Cedideciler gibi ahenk uğruna Arapça ve Farsça sözlüklerin kıyısında köşesinde kalmış bir yığın kelime kadrosunu Türkçeye sokma gayretine götürdü.

Fecr-i Âticilerin severek kullandıkları özel kelime kadrosu, ahenktar olmanın yanı sıra nezaket, nezahet ve zarafet ifade eden son derece yumuşak, zarif kelimelerdir. Söz konusu kelimelerden çok kullanılanları sayalım: Mesa (akşam), şeb (gece), melâl (hüzün), matem, miyah (sular), “lahn” (nağme), mîna (şarap şişesi, cam, billur, gümüş üzerine nakşedilen lacivert veya yeşil renkli sırça), cevf (boşluk), nücûm (yıldızlar), erganun, erguvanî, nef­tî (neftrenkli), zehebî (altun renginde), zulmet, mehtâp, rüya, rûh, ervâh, riyâh (rüzgâr), elmas, çiçek, ye’s, nûr, akşam, ilâhe, mülhime (ilham perisi) gibi kelimeler onların çok severek kullandıkları söz servetindendir. Fecr-i Âtî şairleri, daima renkli hayat sahnelerini, tabiat manzaralarını dille canlandırmaya gayret etmişlerdir.

Fecr-i Âtî’nin en göze çarpan özelliklerinden birisi kelime kadrosunda seçici olmalarıdır. Ahenk uğruna Arapça ve Farsça sözlüklerin kıyısında köşesinde kalmış bir yığın kelime kadrosunu Türkçeye sokma gayretindedirler.

Fecr-i Âtî şairleri, daima renkli hayat sahnelerini, tabiat manzaralarını dille canlandırmaya gayret etmişlerdir. Gerçekçi bir şekilde değil, yarı kapalı, hülyalı bir şekilde ifade etmişlerdir bu nedenle IV. Şıkkı doğru değildir.

Fecr-i Âtî mensubu, şiiri öncelikle kelimelerle yapılmış bir musiki parçası olarak görür. Kelimelerin ses kudretine çok değer vermeleri bu musikiyi yakalayabilme çabasının tabii bir sonucudur.

Onlara göre şiirde her şey apaçık söylenmemeli, yarı kapalı bir atmosfer bulunmalıdır.

Fecr-i Âticilerin severek kullandıkları özel kelimelerden olan "mesa" akşam anlamında kullanılmıştır.

Fecr-i Âtî topluluğu şairleri Ahmet Haşim, Tahsin Nahit, Mehmet Behçet, Emin Bülent, Celâl Sahir, Fâik Âli, Fuat Köprülü, Ali Canip, Hamdullah Suphi, Fazıl Ahmet, Mehmet Ali Tevfik, İbrahim Alaattin, Abdülhak Hayri, Nevin, Ahmet Samim ve Mehmet Rüştü’dür.

Fecr-i Âticilerin severek kullandıkları özel kelimelerden olan "mesa" akşam anlamında kullanılmıştır.

Fecr-i Âticilerin severek kullandıkları özel kelimelerden olan "melâl" hüzün anlamında kullanılmıştır.

Fecr-i Âticilerin severek kullandıkları özel kelimelerden olan "riyâh" rüzgar anlamında kullanılmıştır.

“Şi’r-i Kamer” serisi Ahmet Haşim'e aittir.

Fecr-i Âtî şiirini temsil kabiliyeti bakımından kusursuz şairimiz Ahmet Haşim (1885-1933)’dir.

Emin Bülend, Fecr-i Âtî’den başka bir edebî gruba katılmamıştır. Onlardan farklı olarak, ferdi konular yanında devrinin sosyal meselelerine ve millî ızdıraplara da açık bir sanatkârdır.

Ahmet Haşim ve Tahsin Nahit’ten sonra, Fecr-i Âtî şiirini temsil edebilecek olan üçüncü isim, Mehmet Behçet’tir. İlk kitabı Erganun (1911)’daki 56 şiirin ancak 10 tanesinde sosyal çizgi bulunabilir.

Mehmet Ali Tevfik’in Turanlının Defteri (1914) adlı bir şiir, mensur şiir ve denemeler kitabı yayımlanmıştır.

Edebiyat tarihini medeniyet tarihinin bir şubesi gibi gören Gustave Lanson ve aynı kanaatleri Türkçede temellendiren Şahabettin Süleyman ve Fuat Köprülü’den sonra, Türk Edebiyatını üç adımda tasnif etme geleneği yerleşmiştir. İlk adım medeniyet dairesi; ikinci adım ilgili medeniyet dairesi içindeki önemli siyasal gelişmeler ve hayat; üçüncü adım ise, o siyasal düzenin sürdüğü dönemdeki sanat ve edebiyat anlayışlarıdır.

II. Meşrutiyet Terakki ve İttihat Cemiyetinin gayretleriyle Sultan II. Abdülhamit’in anayasayı yeniden yürürlüğe koymasıyla 23 Temmuz 1908’de başladı. Osmanlı Devleti’nin başkenti İstanbul'un İtilâf Devletleri tarafından işgal edilmesi ve Meclis-i Mebusan'ın dağıtılmasıyla II. Meşrutiyet Dönemi sona erdi.

İslamcılık; devlet düzeninde İslam hukukunu uygulama ve özellikle Osmanlı sınırları içindeki Müslümanları birlik halinde tutma çabasıdır.

II. Meşrutiyet aydınlarının ortak özelliklerinden biri siyasetle ilgilenmeleridir, bu da örgütlü toplum olmanın bir gereği ve sonucudur. II. Meşrutiyet yıllarının en geniş ve en nüfuslu siyasi teşkilatı ise İttihat ve Terakki Cemiyeti/Fırkasıdır.