II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI - Deneme Sınavı - 20

II. Meşrutiyet Devri Edebiyatındaki gruplaşma ve müşterek hareket edişler aşağıdaki gibidir:

Doğru cevap D'dir.

Şahabettin Süleyman, Fecr-i Âtî topluluğun kurucusu sayılabilir. Ziya Gökalp’tan Ömer Seyfettin’e, Mehmet Emin’den Mehmet Âkif’e, Yakup Kadri’den Halide Edip’e, Müfide Ferit Tek’ten Necip Türkçü’ye, Rıza Tevfik’e kadar farklı isimler Millî Edebiyat hareketinin gelişmesine katkı sağlamıştır. Doğru cevap B'dir.

Türkçenin sadeleştirilmesi davasına 1911’de yeni bir şekil veren Genç Kalemler (Selanik) dergisinde başlatılan dilde sadeleşme ve edebiyatta “millîleşme” sürecinin yoğunluk kazanması, işte bu ruh hâliyle ilgi­lidir. Millî Edebiyat Hareketi adıyla andığımız bu olgu, bir edebî zümre değil, bir süreçtir. “Millî edebiyat” görüşünü doğuran, “millî edebiyat” ihtiyacını hissettiren, “millet” hâlinde yaşama istek ve iradesidir. Şairler Derneği de Millî Edebiyat Hareketinin özel bir görünümü olmakla, yine toplumsal faydacı sanat anlayışı içindedir. Servet-i Fünun, Fecr-i Ati ve Nesl-i Ati ise, ferdiyetçi bir anlayışla "Sanat şahsî ve muhteremdir" görüşünü benimsemişlerdir. Doğru cevap C'dir.

Demet ve Seyyale II. Meşrutiyet yıllarının feminist çehresini yansıtan yayınlardandır. Mektepli, çocuklara yönelik yayınlardandır; Latife ise bir mizah dergisidir. Doğru cevap A'dır.

Musavver Hâle (1909) resimli bir süreli yayındır. Talebe Defteri, çocuklara yönelik bir yayın; Malum, Alafranga ve Hayâl-i Cedit mizah dergileridir. Doğru cevap E'dir.

Fecr-i Âtî’nin teşekkülünü kolaylaştıran etkenler şöyle sıralanabilir:

Doğru cevap C'dir.

Fecr-i Âti'nin kuruluş toplantısı;

Ancak başkanlığa Fâik Âli seçilir. Fecr-i Âtî’nin kuruluşunu bildiren haberde reis olarak Fâik Âli (Ozansoy); Fecr-i Âtî Encümen-i Edebîsi Beyannamesi'nde ise Celâl Sahir (Erozan) gösterilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Fecr-i Âtî topluluğunun edebî beyannamesini, üç başlık altında değerlendirmek mümkündür:

Doğru cevap E'dir.

Bunu gerçekleştirmek için yapmak istedikleri şeyler şöyle sıralanmıştır:

Doğru cevap D'dir.

Tahsin Nahit ve Refik Halit Fecr-i Âtî toplululuğunun mensuplarındandır. Selahattin Enis ve Halit Fahri ise Nesl-i Âtî topluluğunun mensuplarıdır. Doğru cevap A'dır.

Fecr-i Âtî Encümen-i Edebîsi Beyannamesi'nde belirtilen Fecr-i Âtî Kütüphanesi adlı bir yayın serisi, niyet safhasından uygulamaya geçirebildikleri bir teşebbüstür. Bu seriden beş kitap yayımlanmıştır: Timsal-i Aşk (Cemil Süleyman), Hayat-i Fikriye (Köprülüzâde Mehmet Fuat), İnhizam (Cemil Süleyman), Ruh-ı Bî-kayt (Tahsin Nahit), Fırtına (Şahabettin Süleyman). Nihâl ise Nesl-i Âtî (Yeni Nesil) ediplerinin bir araya toplandığı bir mecmuadır. Doğru cevap C'dir.

Yeni Lisan ve Millî Edebiyat Hareketi 1912 yılı ilk yarısında artık genel kabul görmeye başlamıştır. Bunun anlamı, Fecr-i Âtî etkisinin azalmasıdır. İşte bu durumu gören Şahabettin Süleyman, mensubu olduğu Fecr-i Âtî’nin edebî faaliyetlerini bir liste halinde göstermek maksadıyla “Bir Bilanço” adlı bir yazı kaleme almıştır. Aynı yazar daha sonra adeta bu yazıyı tamamlayan “Bataklıkta” başlıklı bir yazı daha yayımlamıştır. Doğru cevap B'dir.

Hukuk, iktisat, ahlak, felsefe, eğitim-öğretim, dil ve edebiyat gibi toplum hayatının bütün parçalarında taklit yerine ibda (yaratma) ve millîleşmeyi seçme felsefesi "Yeni Hayat" olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yeni Nesil (Nesl-i Âtî) gençleri, önce Rübap mecmuasında, sonra Kehkeşan adlı dergide, o kapanınca Nihâl mecmuasında, onun peşinden de Safahat-t Şiir ve Fikir dergisinde faaliyetlerini sürdürdüler. Servet-i Fünûn, Fecr-i Âtî ediplerinin etrafında toplandığı mecmuadır. Doğru cevap D'dir.

Bu topluluk gayretine katılan başlıca isimler şunlardır: Enis Behiç (Koryürek), Hakkı Tahsin, Halit Fahri (Ozansoy), Hasan Sait Mevlevî, Hemedanîzâde Ali Naci (Karacan), Hıfzı Tevfik (Gönensoy), İsmail Zühtü, Orhan Seyfi (Orhon), Safi Necip, Selahattin Enis (Atabeyoğlu), Tahsin Nihat, Yahya Saim (Ozanoğlu), Yakup Salih. Yakup Kadri ise Fecr-i Âtî toplululuğunun önemli bir mensubudur. Doğru cevap A'dır.

II. Meşrutiyet Devrinin ilk edebî topluluğu Fecr-i Ati’nin tuhaf bir talihi vardır.

Fecr-i Âtî topluluğunda Ahmet Hâşim, Celâl Sâhir (Erozan), Emin Bülent (Serdaroğlu), Fâik Âli (Ozansoy), Köprülüzâde Mehmet Fuat (Köprülü), Refik Halit (Karay), Şahabettin Süleyman, Tahsin Nahit, Yakup Kadri (Karaosmanoğlu) gibi edebiyat tarihimiz için önemli isimler yer almıştır.

Fecr-i Âtî’nin teşekkülünü kolaylaştıran etkenler şöyle sıralanabilir:
• Daha önceden aralarında devam eden beraberlik.
• Batılı edebî mektepler ve Edebiyat-ı Cedide örneği.
• Halis edebiyat arayışı.
• Devrin her şeye politik bir gözlükle bakma alışkanlığına tepki.

Kendi adıyla dergi çıkaramayan Fecr-i Âtî, yayın organı olarak tıpkı Edebiyat-ı Cedide gibi, Servet-i Fünûn’u benimsemiştir.

Kuruluşla sonuçlanan ilk toplantıda, Ahmet Haşim’in de desteklediği “Sînâ-yı Emel” ismi değil “Fecr-i Âtî” ismi benimsenmiştir. Başkanlığa bu adı teklif eden Fâik Âli seçilmiştir. Faik Âli Ozansoy’un seçilmesinde, içlerindeki en yaşlı (1876 doğumlu) kimse oluşu kadar daha önce Edebiyat-ı Cedide topluluğunda yer almış olmasının da payı büyüktür.