II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI

Türk edebiyatında Parnas okulunun ilk ve önemli temsilcisi Tevfik Fikret’tir.

Sembolizm, realizmin şiirdeki yansıması olarak görülebilecek Parnasçılığa bir tepki olarak ortaya çıkmıştır.

Tanzimat Dönemi’nin başlarından itibaren, gerek devlet işlerinin düzenlenmesinde gerekse de kültür ve sanat faaliyetlerinde Osmanlı İmparatorluğu’nun örnek aldığı ülke Fransa'dır.

Sembolizm, şiirde bireysel duyarlılığı ön plana alan bir akımdır. Tabiat ve dış dünya olduğu gibi değil; kişinin kendi duygularını nesnelere vermesiyle anlatılır.

Şiirleri, dışı özene bezene işlenmiş değerli taşlarla süslü; ama içi boş
bir mücevher kutusuna benzer.

Nitekim büyük bir akım olan sembolizmin dört öncüsü, Baudelaire, Verlaine, Rimbaud ve Mallarme bu okulun ve romantizm döneminin şairleri arasından çıktı.

Şiirde bireysel duyarlılığı ön plana alan  bir akımdır.

Türk edebiyatı, organik şiiri Edebiyat-ı Cedide döneminde tanır. Daha önce de bazı denemeler vardır.

Bu anlayış, özdeşleyim (einfuhlung) terimi ile ifade edilir.

Edebiyat-ı Cedide dönemi, 1895-1901 yılları arasını kapsamaktadır.

Edebiyat-ı Cedide’nin Avrupa Edebiyatını en iyi tanıyan şairi Cenap Şahabettin, sembolizmi benimsemişti.

Bu şiirin merkezinde “ben” vardır.

Burada her şey sonbaharın ruhu etrafında birleşir.

Bizde bu okulun ilk ve önemli temsilcisi Tevfik Fikret’tir.

Edebiyatımıza sembolist şiire özgü ahengi ve ifade tarzını getirmeye gayret gösterenlerin başında Cenap Şahabettin gelmektedir.

“Halûk’un Bayramı”, bir bayram şiiri değil, babasız, ümitsiz çocuklara karşı duyulan merhameti ifade eden bir metindir. Burada kendi çocuğuyla kimsesiz bir çocuğun bayramdaki hâlini gözlemleyen ve karşılaştıran merhametli bir babanın duygusu ve düşüncesi şiir dili ve söyleyişi ile dikkatlere sunulmaktadır.

Tevfik Fikret'in şiirinde, Türk şiiri bir duygu hâlini, bir görünüşü bütün hâlinde verme ve anlatma başarısına kavuşmuştur. Bu başarı şiirimizde köklü bir değişikliğin ifadesidir.

Diğer seçeneklerde verilen edebiyatçılar, Fecr-i Ati edebiyatına mensupturlar.

Müteverrim gibi bu yerde bahar”, “Eriyor pür-melâl”, “bî-hande”, “Hüzn-i vahşetle ağlayan dağlar”, “Müncemid bir figâna benzemede” gibi söz gruplarının ortak özelliği,
doğal varlık ve görünüşlere insan hâli verilmesi, onlarda insana özgü hâl ve davranışların ifade edilmesidir.

Tanzimat Dönemi’nin başından itibaren, gerek devlet işlerinin düzenlenmesinde gerekse de kültür ve sanat faaliyetlerinde Osmanlı İmparatorluğu’nun örnek aldığı ülke Fransa’dır.

Sembolizm, realizmin şiirdeki yansıması olarak görülebilecek Parnasçılığa bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Şiirde bireysel duyarlılığı ön plana alan bir akımdır. Tabiat ve dış dünya olduğu gibi değil; kişinin kendi duygularını nesnelere vermesiyle anlatılır. Bu anlayış, özdeşleyim (einfuhlung) terimi ile ifade edilir. Sembolist şiirde, imgeler ve semboller yardımıyla, kelimelerin geniş bir çağrışım değeri kazanması sağlanır. Sembolist şairler, şiirde musikîye ve ahenge önem verirler. Doğrudan anlatmak yerine; hissettirmek, duyurmak, sezdirmek esastır.