II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI

Ferda-yı Garam, Servet-i Fünun’da tefrika edildikten sonra kitaplaşmış bir hikâyedir.

Türk edebiyatında küçük hikâye, Samipaşazade Sezai’nin yazdığı hikâyelerle gerçek kimliğine kavuşmuştur.

Bilindiği gibi Halit Ziya’nın romanlarında da ailenin özel bir yeri vardır. Özellikle Kırık Hayatlar aile konusunun en fazla irdelendiği romandır. Bu roman, adeta aile sorunlarını ortaya koymak için yazılmış gibidir. Bunu kısmen yazarın diğer romanları için de söylemek mümkündür (Nemide, Bir Ölünün Defteri, Aşk-ı Memnu gibi)

Halit Ziya’nın romanlarında da ailenin özel bir yeri vardır. Özellikle Kırık Hayatlar aile konusunun en fazla irdelendiği romandır. Bu roman, adeta aile sorunlarını ortaya koymak için yazılmış gibidir. Bunu kısmen yazarın diğer romanları için de söylemek mümkündür (Nemide, Bir Ölünün Defteri, Aşk-ı Memnu gibi). Bu aile hikâyelerinde genellikle mağdur kadınların öne çıktığı görülmektedir. Bu mağduriyete çok zaman kocalar ve kaynanalar sebep olmaktadırlar.

Mehmet Rauf’un II. Meşrutiyet sonrası hikâyelerinde I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’nın etkisiyle vatanseverlik ve kahramanlık konularını ele alan “Halil Hoca”, “Bir Yiğit” gibi hikâyeler de yazdığı gözlemlenmektedir ki, bu hikâyeler Mehmet Rauf’un genel olarak işlediği temalardan oldukça farklıdır.

Ahmet Hikmet Müftüoğlu’nun alafrangalığın eleştirisi konumundaki “Üç Mektup” adlı hikâyesi de Edebiyat-ı Cedide zümresinin hikâyelerinden farklı özellikleriyle bu kitapta yer almaktadır.

Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk uzun hikâyeler -geçiş dönemi eserleri bir tarafa bırakılırsa- Ahmet Midhat Efendi tarafından kaleme alınmıştır.

Edebiyat-ı Cedide topluluğunda uzun hikâye yazan ilk ismin Halit Ziya olduğu
görülür.

Edebiyat-ı Cedide topluluğunda uzun hikâye yazan ilk ismin Halit Ziya olduğu
görülür. Halit Ziya’nın uzun hikâye olarak adlandırabileceğimiz altı eseri vardır:
Bir Muhtıranın Son Yaprakları (1888), Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası (1888), Deli
(1888), Bu muydu? (1896), Heyhat (1897), Bir Yazın Tarihi (1898). Valide Mektupları (1909). Bunlardan Deli, yarım kalmış bir hikâyedir. Halit Ziya bu eserlerinin
bazıları için “küçük roman” tabirini kullanır.

Mehmet Rauf ’un uzun hikâye olarak nitelendirebileceğimiz eserleri
şunlardır: Garam-ı Şebab (1896), Ferda-yı Garam (1897), Serap (1909).

Türk edebiyatında küçük hikâye, Samipaşazade Sezai’nin yazdığı hikâyelerle gerçek kimliğine kavuşmuştur

Mai ve Siyah bir romandır.

Edebiyat-ı Cedide hikâyesinin önemli isimlerinden bir diğeri Mehmet Rauf ’tur.
Rahim Tarım’ın tespitiyle Mehmet Rauf, yazı hayatı boyunca yüz otuz iki (kırk
altısı II. Meşrutiyet’ten önce, seksen altısı II. Meşrutiyet’ten sonra) hikâye yazmış
ve bunları on iki hikâye kitabında bir araya getirmiştir (Tarım, 1998, 85). İhtizar
(1909), Âşıkane (1909), Son Emel (1913), Hanımlar Arasında (1914), Üç Hikâye
(1919), Kadın İsterse (1919), Pervaneler Gibi (1920), İlk Temas İlk Zevk (1922),
Aşk Kadını (1923), Gözlerin Aşkı (1924), Eski Aşk Geceleri (1927), Safo ile Karmen
(1920) adlı hikâye kitapları bulunan yazarın ayrıca diğer bazı kitapları içinde de
hikâyeleri yer almaktadır.

Hüseyin Cahit hikâyelerini üç kitapta toplamıştır: Hayat-ı Muhayyel (1899), Hayat-ı
Hakikiye Sahneleri (1910), Niçin Aldatırlarmış (1922).

Bu dönemde ismi anılacak bir diğer isim Müf­tüoğlu Ahmet Hikmet’tir. Onun
Edebiyat-ı Cedide zevkiyle ve kelime kadrosuyla kaleme aldığı tek eseri Haristan
ve Gülistan’dır.

Bunun dışında Hüseyin Cahit oldukça iyi bir gözlemcidir. Çeşitli toplum kesimlerini gözlemlemiş ve bu gözlemlerini hikâyelerinde işlemiştir. Onun gözlemci
yanını en iyi ortaya koyan “Görücü” ve “Köy Düğünü” hikâyeleri yerli hayatı en iyi
yansıttığı hikâyeleridir.

Halit Ziya’nın uzun hikâye olarak adlandırabileceğimiz altı eseri vardır: Bir Muhtıranın Son Yaprakları , Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası, Deli, Bu muydu?, Heyhat, Bir Yazın Tarihi. Valide
Mektupları. BunlardanDeli,yarım kalmış bir hikâyedir.

Mehmet Rauf'un Macit ve Sermet karakterleri arasındaki aşkı anlattığı uzun hikâye türündeki eserinin ismi Ferda-yı Garam'dir. Babasının memuriyeti yüzünden amcasının yanına bırakılan Macit amcasının aynı yaştaki kızı Sermet ile birlikte büyür. Çocuk yaştaki geçimsizlik zaman içerisinde sevgiye dönüşür. Ferda-yı Garam bu iki gencin aşkını anlatan uzun hikâye türünde bir eserdir.

Türk edebiyatında küçük hikâye, Samipaşazade Sezai’nin yazdığı hikâyelerle gerçek kimliğine kavuşmuştur. Samipaşazade Küçük Şeyler adlı kitabında bir araya getirdiği kısa hikâyelerle bu türün önünü açmış; tür, Edebiyat-ı Cedide topluluğuna mensup yazarlar tarafından daha da geliştirilmiştir.

Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk uzun hikayeler -geçiş dönemi eserleri bir tarafa bırakılırsa- Ahmet Midhat Efendi tarafından kaleme alınmıştır.