İDARİ YARGI

İdare işlevinin içeriğini, idare etmek, ihtiyaçların belirlenmesi ve giderilmesi veya kişi, mal ve değerlerin korunmasına yönelik sürekli olarak yapılması gereken kamu hizmetlerini görme oluşturur.

Bu belirleme doğrultusunda: “Yasama ve yargı organlarının, gereksinimlerinin giderilmesi, mal ve yönetimleri altındaki değerlerin korunması amacına yönelik, günlük fakat uzun süreli ve bu bakımdan
da kesintisiz olarak yürütülmesi gereken etkinlikleri idare işlevine girmektedir.

Anayasa’nın 87. maddesinde TBMM’nin görev ve yetkileri genel olarak şöyle düzenlenmiştir:

Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak

Bakanlar Kurulu’nu ve bakanları denetlemek

Bakanlar Kurulu’na belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek;
bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek;

Para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek;

Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak; genel ve özel af ilanına…karar vermek.

Milletvekilliğinin düşmesine, yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına karar vermek ise m.83 ve 84 düzenlenmiştir.

Cumhuriyet savcıları da Ceza Yargılaması Usulü kurallarını uygulayarak, ceza yargılamasında kamusal yetki kullanmaktadırlar. Bu sebeple, cumhuriyet savcılarının ceza yargılamasına ilişkin işlemleri de yargı işlevine dâhildir.

C şıkkı hariç diğerleri yürütme işlevidir. Milletvekiliğinin düşürülmesi işlemi yasama işlevidir.

Anayasa’nın 8. maddesine göre, yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı tarafından,
Anayasa’ya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir

Fiili yol olarak nitelenen eylemler, idarenin açıkça hukuka aykırı bir kararının uygulanması ya da hukuka uygun kararın hukuk dışına çıkılarak yerine getirilmesi durumunda söz konusudur. Hukuka aykırılık, yapılan eylemin idarilik niteliğini kaybettirecek boyutta olmalıdır. Bir başka söyleyişle, yok hükmünde veya açık ve ağır hukuka aykırılık taşıyan bir işlemin uygulanması; herhangi bir hukuki işleme dayanılmaksızın bir hak veya hürriyete tecavüz edilmesi durumunda idari faaliyetten söz edilemez. Çünkü idarenin hukuk dışına çıkma yetkisi bulunmamaktadır.

Anayasa’nın 125. maddesine göre, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır. Ancak, bu hükmün hemen altında Yüksek Askeri Şura kararlarının yargı denetimine tabi olmadığı belirtilmektedir.12.09.2010 tarihinde kabul edilen Anayasa değişikliğiyle, Yüksek Askeri Şura’nın terfi işlemleri
ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açılmıştır

Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kanunu’nun 33.maddesine göre Kurul Genel Kurulunun ilk
defa aldığı kararlara karşı, Başkan veya ilgililer, tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde, Genel
Kuruldan yeniden inceleme talebinde bulunabilir;

Takdir yetkisinin kullanımında uyulması gereken temel ilkeler şunlardır: “Takdir
yetkisini kullanan bir idari makam:1. Yetkinin veriliş amacından başka amaç güdemez

İdarenin takdir yetkisini kullanırken açık hataya düştüğünün belirlenemediği
hallerde yapılacak denetim, yerindelik denetimidir.