İDARİ YARGI - Deneme Sınavı - 9

Bölge İdare Mahkemeleri itiraz değil istinaf mercii olarak düzenlenmişlerdir.

İstinaf yoluna başvurulmuş olması, hâkim, mahkeme kararlarının yürütülmesini
durdurmaz. Bu kararların teminat karşılığında yürütülmesinin durdurulmasına istinaf başvurusunu incelemeye yetkili bölge idare mahkemesince karar verilebilir.
İdareden ve adli yardımdan yararlananlardan teminat alınmaz.

Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin verdikleri kararlar Danıştayda, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir.

Konusu yüz bin Türk lirasını aşmayan tam yargı davaları hakkında temyiz yoluna başvurulamaz.

Merkezî ve ortak sınavlara ilişkin davalarda verilen kararlara karşı beş gün içinde temyiz başvurusunda bulunmak gerekir.

Temyiz dilekçeleri bölge idare mahkemesi veya Danıştay dairesince
karşı tarafa tebliğ edilir. Karşı taraf tebliğ tarihini izleyen en fazla
otuz gün içinde cevap verebilir.

İdare ve vergi mahkemeleri ile bölge idare mahkemelerinin kesin olarak verdiği kararlar ile istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade edenler, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya kendiliğinden Başsavcı tarafından
kanun yararına temyiz olunabilir.

Tarafları, konusu ve sebebi aynı olan bir dava hakkında verilen karara aykırı yeni bir kararın verilmesine neden olabilecek kanuni bir dayanak yokken, aynı mahkeme yahut başka bir mahkeme tarafından önceki ilamın hükmüne aykırı bir karar verilmiş bulunması halinde yargılamanın yenilenmesi istemi 10 yıl içinde; Avrupa İnsan HaklarıMahkemesi kararı gerekçe gösterilecekse, kararın kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl; diğer sebepler için altmış gün içinde yapılmalıdır.

Bölge idare mahkemelerinin temyize açık olmayan kararları kesindir. Bu kararlar, dosyayla birlikte kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilir ve bu mahkemelerce yedi gün içinde tebliğe çıkarılır.

İmar planları, parselasyon işlemlerinden kaynaklanan davalar, kamu hizmetine giriş amacıyla yapılan sınavlar hakkında açılan davalar, düzenleyici işlemlere karşı açılan iptal davaları, belli bir ticari faaliyetin icrasını süresiz veya otuz gün yahut daha uzun süreyle engelleyen işlemlere karşı açılan iptal davaları, maden, taşocakları, orman, jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular ile ilgili mevzuatın uygulanmasına ilişkin işlemlere karşı açılan davalar bölge idare mahkemelerinin temyize konu kararlarının konusunu oluşturan davalardandır.

İvedi yargılama usulüne tabi davalarda verilen kararlara karşı on beş gün temyiz başvurusunda bulunmak gerekir. Temyiz dilekçelerinde eksiklikler bulunması halinde eksikler tamamlanmazsa temyiz isteminde bulunulmamış sayılmasına karar verilmektedir. Temyiz incelemesi sonunda danıştay kararda gösterilen gerekçeyi doğru bulmaz veya eksik bulursa kararı gerekçesini değiştirerek onar. Temyiz dilekçesindeki eksikliklerin 15 gün içinde tamamlanması gerekir.

Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, hukuka aykırı karar verilmesi, usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması durumlarında temyize konu kararı bozar. Kararda yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmayan maddi hatalar ile düzeltilmesi mümkün eksiklik veya yanlışlıklar varsa danıştay kararı düzelterek onar.

Yargılamanın yenilenmesi, yargının hatalı karar verdiği bazı hallerde yapılan yanlışlığın düzeltilmesine imkân tanımaktadır.

Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen
kararlar hakkında; lehine karar verilen tarafın, karara etkisi olan bir hile kullanmış olması, bilirkişinin kasıtla gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunun mahkeme kararıyla belirlenmesi, karara esas olarak alınan bir ilam hükmünün, kesinleşen bir mahkeme kararıyla bozularak ortadan kalkması, zorlayıcı sebepler dolayısıyla veya lehine karar verilen tarafın eyleminden doğan bir sebeple elde edilemeyen bir belgenin kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olması, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan bir dava hakkında verilen karara aykırı yeni bir kararın verilmesine neden olabilecek kanuni bir dayanak yokken, aynı mahkeme yahut başka bir mahkeme tarafından önceki ilamın hükmüne aykırı bir karar verilmiş bulunması gibi sebepler dolayısıyla yargılamanın yenilenmesi istenebilir.

Yargılamanın yenilenmesi istekleri esas kararı vermiş olan mahkemece karara bağlanır. Yargılamanın yenilenmesi isteğinde bulunma süresi, 8 numaralı sebepler için on yıl; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararı gerekçe gösterilecekse, kararın kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl; diğer sebepler için altmış gündür. Bu süreler, dayanılan sebebin istemde bulunan yönünden gerçekleştiği tarihi izleyen günden başlatılarak hesaplanmaktadır.

Bir davada mahkemenin verdiği kararın haksız, hukuka aykırı olduğunu düşünen tarafa, kararın bir üst derece mahkemesinde incelenmesi imkânını veren hukuki yol, kanun yolu olarak adlandırılmaktadır.

Danıştay’ın iş yükünü hafifleterek içtihat mahkemesi olarak görev yapmasını sağlamak, yargılama sürecinin hızlandırılarak adil yargılama hakkının bir gereği olan makul sürede yargılanmanın sağlanması ve ilk derece mahkemelerinin istinaf ve temyiz denetiminden geçen kararlarının daha adil olacağı düşüncesiyle 18.6.2014 ve 6545 sayılı kanun ile üç dereceli yargılama sistemine geçilmiş bölge idare mahkemeleri de itiraz değil istinaf mercii olarak düzenlenmişlerdir.

İstinaf yoluna idare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine,kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde başvurmak gerekir.

İYUK’un 46. maddesine göre, Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin ilgili davalar hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştayda, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir. Doğru cevap C'dir.

Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin kararlarının uygulanması idari yargının, önemli konularından biridir. Yargı kararlarının uygulanması konusunun ayrıntılı incelenmesinden önce, İYUK’un “Kararların sonuçları” başlıklı 28.maddesinin aktarılmasında yarar vardır. Doğru cevap A'dır.