İDARİ YARGI - Deneme Sınavı - 2

on beş

on beş

İdari vesayet

Yargısal denetim

Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısına göre denetim: Kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyet
ve işlemlerinde hataların önlenmesine yardımcı olmak, çalışanların ve kuruluşların gelişmesine,yönetim ve kontrol sistemlerinin geçerli, güvenilir ve tutarlı hale gelmesine rehberlik etmek amacıyla yapılır.

Kamu yönetiminin denetimi, çeşitli ölçütlerle sınıflandırılmıştır. Geçmiş faaliyetlerin denetlenmesi ise sonradan yapılan denetim olarak adlandırılmıştır.

İç denetim, hataların önlenmesi, risk ve zayıflıkların belirlenmesi, iyi uygulama örneklerinin
yaygınlaştırılması, yönetim sistemlerinin ve süreçlerinin geliştirilmesi amacıyla yapılan denetimdir. Kurumsal amaç, hedef ve planlara ve kanunlara uygunluk yönünden incelenmesi ve sonuçlarının değerlendirilmesi ise dış denetim meselesidir.

E şıkkı hariç  diğerleri Kamuoyu veya kamu denetimi  yapılabilmesinin koşullarıdır. Ancak yönetim sadece bir araya gelen ve etkili şekilde kendini duyuran insanlar tarafından denetlenmemektedir. Bireyler de kişisel veya toplumsal sorunlarla ilgili olarak kamu yönetimini denetlemekte, etkilemektedirler. Bu nedenle kişisel sorunlarla da  doğal olarak hareket edilip kamuoyu denetimi yapılabilir.

Yerel Yönetim İl, belediye ve köy halkının yerel ve ortak nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere
kurulan, devletten ayrı tüzel kişilikleri bulunan ve organları seçimle iş başına gelen kamu tüzel kişileridir.Halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılması hususu Kamu Kurumu Niteliğinde Meslek Kuruluşları ile ilgilidir.

TBMM üyelerinin seçilmesi ya da diğer adıyla genel seçim, parlamenter sistemin gereği olarak sadece yasama organı seçimi değildir. Yürütme organı da genel seçimler neticesinde şekillenmektedir.

Adli soruşturma ve kovuşturmaya ilişkin bilgi veya belgelerden olup yargılama görevinin gereğince yerine getirilmesini engelleyecek olan belgeler bilgi edinme  hakkı kapsamı dışındadır. Bu belgelere ulaşılması engellenemez.

Bilgi edinme hakkının ülkemizdeki geçmişi yenidir. 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu 2003 yılı Ekim Ayında kabul edilmiştir.

Hukuka uygunluk denetimi, Kamu kurum ve kuruluşlarının iç ve dış denetimi türlerinden biridir.

Yazılı soru, yazılı olarak en geç onbeş gün içinde cevaplanmak üzere milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara yazılı olarak soru sormalarından ibarettir.

İdare işlevinin içeriğini, idare etmek, ihtiyaçların belirlenmesi ve giderilmesi veya kişi, mal ve değerlerin korunmasına yönelik sürekli olarak yapılması gereken kamu hizmetlerini görme oluşturur.

Bu belirleme doğrultusunda: “Yasama ve yargı organlarının, gereksinimlerinin giderilmesi, mal ve yönetimleri altındaki değerlerin korunması amacına yönelik, günlük fakat uzun süreli ve bu bakımdan
da kesintisiz olarak yürütülmesi gereken etkinlikleri idare işlevine girmektedir.

Anayasa’nın 87. maddesinde TBMM’nin görev ve yetkileri genel olarak şöyle düzenlenmiştir:

Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak

Bakanlar Kurulu’nu ve bakanları denetlemek

Bakanlar Kurulu’na belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek;
bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek;

Para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek;

Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak; genel ve özel af ilanına…karar vermek.

Milletvekilliğinin düşmesine, yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına karar vermek ise m.83 ve 84 düzenlenmiştir.

Cumhuriyet savcıları da Ceza Yargılaması Usulü kurallarını uygulayarak, ceza yargılamasında kamusal yetki kullanmaktadırlar. Bu sebeple, cumhuriyet savcılarının ceza yargılamasına ilişkin işlemleri de yargı işlevine dâhildir.

C şıkkı hariç diğerleri yürütme işlevidir. Milletvekiliğinin düşürülmesi işlemi yasama işlevidir.

Anayasa’nın 8. maddesine göre, yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı tarafından,
Anayasa’ya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir

Fiili yol olarak nitelenen eylemler, idarenin açıkça hukuka aykırı bir kararının uygulanması ya da hukuka uygun kararın hukuk dışına çıkılarak yerine getirilmesi durumunda söz konusudur. Hukuka aykırılık, yapılan eylemin idarilik niteliğini kaybettirecek boyutta olmalıdır. Bir başka söyleyişle, yok hükmünde veya açık ve ağır hukuka aykırılık taşıyan bir işlemin uygulanması; herhangi bir hukuki işleme dayanılmaksızın bir hak veya hürriyete tecavüz edilmesi durumunda idari faaliyetten söz edilemez. Çünkü idarenin hukuk dışına çıkma yetkisi bulunmamaktadır.