İDARİ YARGI VE ANAYASA YARGISI

Anayasa değişikliğinde iptale, siyasî partilerin kapatılmasına ya da Devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verilebilmesi için toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğu şarttır.

Anayasa yargısı kavramının en yaygın tanımı, “doğrudan doğruya Anayasa’ya riayeti sağlayan her türlü yargı işlemi” (Balta, 1961: 547) şeklinde olanıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yazılı bir anayasası bulunmayan ülke İngiltere’dir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Kelsen’e göre, hukuk normları hiyerarşik yapı dâhilinde bir piramit oluştururlar. Piramidin en üstünde anayasa yer almakta, bunu yasalar, cumhurbaşkanlığı kararnameleri, yönetmelikler ile içtihatlar takip etmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Düşünsel alanda, monarşik güç tekeline ilk karşı çıkan düşünür John Locke olmuştur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Amerika Birleşik Devletleri’nde Yüksek Mahkeme başyargıcı (Chief Justice) Marshall 1803 tarihli “Marbury v. Madison” davasında verdiği ünlü kararıyla bu gelişmelere son noktayı koymuştur. Bu tarihî kararda belirtilen görüşler, birçok ülkede anayasa yargısının doğuşuna kaynaklık etmiştir. Dolayısıyla kanunların anayasaya uygunluğunu dünyada ilk kez denetleyen ABD’dir diyebiliriz. Doğru cevap D seçeneğidir.

1 Ekim 1920 tarihli Avusturya Anayasası’yla öngörülen merkezîleşmiş anayasa yargısı uygulaması, zamanla Almanya, İtalya, Türkiye ve diğer birçok Kıta Avrupası ülkesince benimsenmiştir. İsveç merkezileşmemiş ABD modelini benimsemiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Merkezileşmiş anayasallık denetimi sistemi ile merkezileşmemiş anayasallık denetimi sistemlerinin her ikisini de bünyesinde taşıyan sisteme karma istem denir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Sert anayasa niteliğinde olan 1293 (1876) tarihli Anayasa’nın, 115. maddesinde “Kanun-ı Esasi’nin bir maddesi hiçbir sebep ve bahane ile tatil ve icradan iskat edilemez.” hükmü yer alır. Doğru cevap E seçeneğidir.

1961 Anayasasına göre Anayasa Mahkemesi on beş asıl beş yedek üyeden oluşmaktaydı. Doğru cevap B seçeneğidir.

Günümüzde Anayasa Mahkemesinin çalışma usulü 1982 Anayasasının 149. Maddesinde düzenlenmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir

Anayasa Mahkemesi Yüce Divan sıfatıyla baktığı davalar dışında kalan işleri dosya üzerinde inceler. Ancak, bireysel başvurularda duruşma yapılmasına karar verilebilir. Mahkeme ayrıca, gerekli gördüğü hallerde sözlü açıklamalarını dinlemek üzere ilgilileri ve konu üzerinde bilgisi olanları çağırabilir ve siyasî partilerin kapatılmasına ilişkin davalarda, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısından sonra kapatılması istenen siyasî partinin genel başkanlığının veya tayin edeceği bir vekilin savunmasını dinler.