İDARİ YARGI VE ANAYASA YARGISI

İdari yargı mercilerinin işlerinin yoğunluğu, dikkatsizlik, taraflarca bazı belgelerin sunulmaması ya da yanıltıcı sunulması gibi nedenlerle yanlış karar vermeleri mümkündür. Yargı mercileri, davayı karara bağladıktan sonra verdikleri kararlarda
hukuksal bir hata ve usulsüzlüğün farkına varsalar bile, kendiliklerinden kararlarını değiştiremez, bozamaz ya da yeni bir karar alamaz. Kural olarak aleyhine hüküm verilen taraf veya taraflar, ilk derece yargı kararının hukuka aykırılığı ileri sürerek bir
üst yargı merciine başvurur ve yeniden incelenerek değiştirilmesini ve düzeltilmesini isterler. Bu usule kanun yolları adı verilmektedir.

Kural olarak yargı yerlerinin kesinleşmemiş nihai kararlarına karşı kanun yollarına başvurulabilir. Nihai kararlar, yargı yerlerinde görülmekte olan davaları sona erdiren, yargı yerinin sürekli ve kesin biçimde davadan el çekmesini sağlayan kararlardır.
Bu çerçevede, mahkemenin usule ilişkin ön koşullardaki bir eksiklik veya hata yüzünden (süre aşımı, ehliyetsizlik veya görevsizlik gibi) el çekmesi ile davayı olumlu veya olumsuz biçimde esastan çözerek el çekmesi arasında fark yoktur. Yani, kanun yollarına, mahkemelerin ara kararları değil davayı sonuçlandıran nihai kararları için başvurulabilir. Ara kararlara (yürütmenin durdurulması, görevsizlik itirazının reddi, bilirkişi incelemesi, keşif, vb.) karşı tek başına kanun yollarına başvurmak mümkün değildir.

Sayıştay’da Kanun Yolları

1. Temyiz (60 gün)
2. Karar Düzeltme (15 gün)
3. Yargılamanın İadesi (5 yıl)

Genel İdari Yargı Düzeninde Kanun Yolları

1. Temyiz (30 gün)
2. Kanun Yararına Temyiz
3. İstinaf (30 gün)
4. Yargılamanın Yenilenmesi (60 gün, 1 yıl, 10 yıl)

İYUK’un 45 ila 55. maddelerini kapsayan 3. Bölümünde “Kararlara Karşı Başvuru Yolları” başlığında olağan ve olağanüstü ayrımı yapılmaksızın düzenlenen temyiz, kanun yararına temyiz, istinaf, yargılamanın yenilenmesi olmak üzere dört tane kanun yolu düzenlenmektedir.

Temyize Konu Kararlar

d. Belli bir ticari faaliyetin icrasını süresiz veya otuz gün yahut daha uzun süreyle engelleyen işlemlere karşı açılan iptal davaları.

Temyiz Edilemeyecek Kararlar

7. Kanun yolları dışında olup yargı kararlarına başvuru yolları olan “açıklama” ve “yanlışların düzeltilmesi” kararları.

Temyiz Edilemeyecek Kararlar

1. Danıştay’ın ilk derece sıfatıyla görev alanına girmekle birlikte görevsiz dava dairesine açılan davaların görev yönünden reddedilerek görevli dava dairesine havale kararları

Kararın sonucu hukuka uygun olmakla birlikte gösterilen gerekçeyi doğru bulmaz veya eksik bulursa kararı, gerekçesini değiştirerek onar.

Yargılamanın yenilenmesi istenebilecek idari yargı mercileri şunlardır:
1. İlk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştay dava daireleri
2. Bölge idare mahkemeleri
3. İdare mahkemeleri
4. Vergi mahkemeleri