İDARİ YARGI VE ANAYASA YARGISI

İdari davalar, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır.

İdari dava dilekçesinin içeriğinde, kanunda gösterilen hususlardan birinin eksikliği, İYUK Md. 15/1-d uyarınca dilekçenin reddine neden olur. Bu şekilde reddedilen bir dava dilekçesindeki eksikler otuz gün içinde tamamlanarak yeniden başvuruda bulunulabilir.

"Tarafların meslek ve gelir durumları; vergi, kazanç oranları; mal bildirimleri." ifadesinin konu ile ilgisi bulunmamaktadır. Bildirimleri gerekli değildir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Dava dilekçesi görevli yargı yerine ulaşıp harç ve posta giderleri alındıktan sonra deftere kaydedilir ve dava süresi bu tarihte kesilmiş olur.

Harç veya posta ücretlerinin hiç olmadığı ya da ilgiliye tebligat yapılacak kadar bile yeterli bulunmadığı takdirde, ilgiliye bu durumun tebligatı, davayı gören yargı yerince re’sen genel bütçeden karşılanması yoluyla yapılır.

Dava açmanın yargılama usulü açısından önemli hukuki sonuçları şunlardır:

• Zamanaşımının kesilmesi,

• Derdestlik,

• Hüküm verme zorunluluğu,

• İddia ve savunmaların sınırlandırılması: genişletilme veya değiştirilme yasağı,

• Yürütmenin durdurulması.

Dava açmanın yukarıda sayılan ilk dört sonucu medeni veya idari yargılama hukuku açısından genel ve ortak sonuçlar iken yürütmenin durdurulması yalnızca idari yargıya özgü özel bir sonuç ve müessesedir.

Derdestlik, bir davanın görevli ve yetkili yargı yerince görülmeye başlamasıdır

III numara ile verilen "Asliye Hukuk Mahkemesi Hakimlikleri"nin konu ile ilgisi yoktur.

Doğru yanıt I, II ve IV numaralı ifadelerin olduğu B seçeneğidir.

Yürütmenin durdurulması istemleri hakkında verilen kararlar;

• Danıştay dava dairelerince verilmişse konusuna göre İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurullarına,

• bölge idare mahkemesi kararlarına karşı en yakın bölge idare mahkemesine,

• idare ve vergi mahkemeleri ile tek hâkim tarafından verilen kararlara karşı bölge idare mahkemesine kararın tebliğini izleyen günden itibaren yedi gün içinde bir defaya mahsus olmak üzere itiraz edilebilir.

İtiraz edilen merciler, dosyanın kendisine gelişinden itibaren yedi gün içinde karar vermek zorundadır. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.

Mütekabiliyet, kurşılıklılık anlamına gelen diplomatik bir terimdir. Konu ile ilgisi bulunmamaktadır. Doğru yanıt. yanlış sözcüğün yer aldığı E seçeneğidir.

İlk derece mahkeme sıfatıyla baktığı davalarda Danıştay ile idare ve vergi mahkemelerinde taraflardan birinin isteği üzerine duruşma yapılmasının zorunlu olduğu durumlar şunlardır:

1. İptal davaları

2. Tutarı 25.000 Türk Lirasını (2020 yılı itibariyle yeniden değerleme oranları sonucunda Kanunda 25.000 TL olarak geçen tüm tek hâkim sınırları 53.000 TL olarak uygulanmaktadır.) aşan tam yargı davaları

3. Toplamı 25.000 Türk Lirasını aşan tarh edilen vergi, resim ve harçlarla benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarına ilişkin vergi davalarında.

Yürütmenin durdurulması davası bu kapsamda yer almaz.

Doğru yanıt A seçeneğidir.

Dava dilekçesinde gösterilmesi zorunlu olan hususlar İYUK Md. 3/2’de teker teker sıralanmıştır:
Buna göre idari dava dilekçelerinde:
a. Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve
adresleri ile gerçek kişilere ait Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,
b. Davanın konu ve sebepleri ile dayandığı deliller,
c. Davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihi,
d. Vergi, resim, harç, benzeri mali yükümler
ve bunların zam ve cezalarına ilişkin davalarla tam yargı davalarında uyuşmazlık konusu miktar,
e. Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu
verginin veya vergi cezasının nevi ve yılı,
tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi ve numarası ve varsa mükellef hesap numarası,
gösterilir.

Kanunda belirtilen dilekçenin teslim edilebileceği makamlar, dilekçeleri en geç üç gün içinde Danıştay veya ait olduğu mahkeme başkanlığına taahhütlü olarak gönderirler.

İşlemler arasında maddi bağlılık, işlemlerin dayandığı hukuki ya da maddi sebebin ya da olayın aynı olması demektir.

Derdestlik, bir davanın görevli ve yetkili yargı yerince görülmeye başlamasıdır. Dolayısıyla dava dilekçesinin mahkemeye sunulup kabul edilmesiyle dava konusu uyuşmazlık derdest hâle gelir.

Dava açmanın; 

• Zamanaşımının kesilmesi,
• Derdestlik,
• Hüküm verme zorunluluğu,
• İddia ve savunmaların sınırlandırılması: genişletilme veya değiştirilme yasağı, sonuçları yargılama usulü hukukunun genel sonuçları iken yürütmenin durdurulması yalnızca idari yargıya özgü bir yargılama müessesesidir.

Yürütmenin durdurulması istemleri
hakkında verilen kararlar;
• Danıştay dava dairelerince verilmişse konusuna göre İdari veya
Vergi Dava Daireleri Kurullarına,
• bölge idare mahkemesi kararlarına karşı en yakın bölge idare mahkemesine,
• idare ve vergi mahkemeleri ile tek
hâkim tarafından verilen kararlara karşı bölge idare mahkemesine kararın tebliğini izleyen günden itibaren yedi gün içinde bir defaya mahsus olmak üzere itiraz edilebilir. İtiraz edilen merciler, dosyanın kendisine gelişinden itibaren yedi gün içinde karar vermek zorundadır. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.

Kanun Yolu (İlgisine göre İstinaf veya Temyiz Yolu) Açık Olan Kararlar;

• Adli yargının görev alanına girdiği gerekçesiyle
verilen görevsizlik kararları
• Ehliyet yönünden davanın reddi kararları
• Konu yönünden (kesin ve icrai bir işlem olmadığı
için) davanın reddi kararları
• Süre aşımından davanın reddi kararları
• İlgili idari mercie tevdii kararları

İdari yargıda usul hukukunun parçası olan sürenin kamu düzeninden olması ve hak düşürücü niteliğe sahip olması yönünden, kanunen öngörülen dava açma süresinin geçmesi durumunda “süre aşımından davanın reddine” karar verilir. Süre aşımından dolayı davanın reddi kararlarına karşı kanun yolları açıktır.

Danıştay’ın ilk derece mahkemesi sıfatıyla baktığı davalarda dilekçelerin bildirim aşaması tamamlandıktan sonra dava dosyası daire başkanı
tarafından görüş bildirilmek üzere Danıştay Başsavcılığına gönderilir.

Duruşmadan hemen sonra aynı gün ya da en geç onbeş gün içinde karar verilmesi dosyası tekemmül etmiş davalar için geçerlidir. Duruşmada ara kararı alınmış ya da keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmasına
karar verilmişse ara karar cevabından veya söz konusu incelemelerden sonra dava karara bağlanır. Yani ara karar verilen durumlarda onbeş günlük süre uygulanmaz.