İDARİ YARGI VE ANAYASA YARGISI

Cevap C şıkkıdır.

Cevap D şıkkıdır.

İşte bu muğlaklığı gidermek ve idari yargının
görev alanını belirlemek için zaman içinde daha
çok Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından idari yargının görev alanını adli yargıya karşı korumak amacıyla çeşitli ölçütler geliştirilmiştir. Aynı zamanda idare hukukunun da düzenleme ve uygulama alanını belirleyen bu ölçütlerin hiçbiri tek başına yeterli
olmamakta, diğerleriyle birlikte bir bütün olarak
kullanılmaktadır.
1. Kamu Gücü Ölçütü (Toulouse Ekolü)
2. Kamu Hizmeti Ölçütü (Bordeaux Ekolü)
3. Kamu Yararı Ölçütü
4. Yeni Kamu Gücü (Eşitsizlik) Ölçütü
5. Kamu Kanunu Ölçütü
6. İdari İşlem, İdari Eylem ve İdari Sözleşme
Ölçütü

Aynı zamanda idare hukukunun da düzenleme ve uygulama alanını belirleyen bu ölçütlerin hiçbiri tek başına yeterli
olmamakta, diğerleriyle birlikte bir bütün olarak
kullanılmaktadır.
1. Kamu Gücü Ölçütü (Toulouse Ekolü)
2. Kamu Hizmeti Ölçütü (Bordeaux Ekolü)
3. Kamu Yararı Ölçütü
4. Yeni Kamu Gücü (Eşitsizlik) Ölçütü
5. Kamu Kanunu Ölçütü
6. İdari İşlem, İdari Eylem ve İdari Sözleşme
Ölçütü
Bunlar içinde, pozitif hukukumuzda en çok kabul edilip uygulanan en sonda yer alan “idari işlem,
idari eylem ve idari sözleşme ölçütü”dür.

Bu bağlamda, 1982 yılında kabul edilen ve idari
yargı sistemini kuran 2575 sayılı Danıştay Kanunu,
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare ve Vergi
Mahkemeleri Kanunu ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunundaki “idari işlem”, “idari eylem”
ve “idari sözleşme” kavramlarının kapsamından
kaynaklanan davaları idari yargının görev alanında
değerlendirilmektedir. İdarenin kamu hizmetlerini yürütürken tek yanlı üstünlüğü, kamu gücü ve
kudreti ile sonuç doğuran hukuksal “hâkimiyet tasarruflarına” “idari işlem”, bu doğrultudaki davranış,
hareket ve etkinliklerine “idari eylem”, üçüncü kişilerin kamu hizmetlerinin yürütülmesi ya da yürütülmesine katkıda bulunulmasını sağlayan, içeriğini
ve usulünü tek yanlı olarak belirlediği anlaşmalarına
da “idari sözleşme” denmektedir. Hukuksal uyuşmazlıklardan kanunlardaki bu kavramların içeriğine
girenlerin görüm ve çözüm yerinin idari yargı birimlerinin olduğu kabul edilmektedir.

İdari Yargının Görev Alanı Dışında
Kalan Hukuksal Uyuşmazlıklar
Anayasa Mahkemesi’nin içtihadına göre, idarenin eylem ve işlemlerinden kamu hukuku alanına
girenler idari yargının, özel hukuk alanına girenler
adli yargının görev alanını oluşturur. Anayasal pozitif hukuk sistemimizin sonucu olarak, idari yargı dışındaki diğer yargı yerlerinin görev alanlarına
giren hukuksal uyuşmazlıklar da bulunmaktadır.
Bunların yanında, yasa koyucu da idarenin işlem
ve eylemlerinden özel hukuk alanına girenleri, idari
yargı düzeninin görev alanının anayasal dayanak ve
güvencesi çerçevesinde, adli yargının görev alanına
dâhil etmektedir.

Bu bağlamda, idari yargının görev alanı dışında
kalan hukuksal uyuşmazlıklar şöyle sıralanabilir:
1. Yasama Organının Yasama İşlevleri
2. Yargı Organlarının Yargısal İşlevleri
3. Seçimle İlgili Uyuşmazlıklar
4. Yasama Kısıntısı Kapsamındaki İdari işlemler
5. Yürütmenin Siyasal Nitelikli İşlevleri
6. Özel Hukuk Kişileri Arasındaki Uyuşmazlıklar
7. İdarenin Özel Hukuk Sözleşmelerinden
Kaynaklanan Uyuşmazlıklar
a. Abonman Sözleşmeleri

İdarenin sunmuş olduğu elektrik, su, doğal gaz,
telefon ve atık su gibi endüstriyel ve ticari nitelikteki kamu hizmetlerinden abonman sözleşmeleri
suretiyle yararlanılması sürecinde doğan hukuksal
sorunların görüm yeri adli yargıdır. Ancak abonman sözleşmelerinin imzalanmasından önceki düzenleyici işlemler gibi tek yanlı idari tasarruflar ile
sözleşmenin imzalanmasından sonraki sözleşme
koşullarında, kamu hizmetinin özelliği, sunulma
biçimi ve tarifelerinde yapılan tek yanlı değişiklikler gibi tek taraflı idari tasarruflara ilişkin uyuşmazlıklar idari yargının görev alanına girer.

İdari yargı mercii de, kendisine açılan bir davayı ön koşullar yönünden inceleyip bir sorun veya eksiklik çıkmaması durumunda, davanın esasına geçerek davanın konusu olan işlemin hukuka uygun olup olmadığını araştırmaya başlar.

idari dava türlerinden iptal davasını tanımlarken “idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler
tarafından açılan” davalar olarak tanımlamaktadır. 

Dolayısıyla bu hükümde sayılan
1. Yetki,
2. Şekil (Biçim),
3. Sebep (Neden),
4. Konu ve
5. Maksat (Amaç)

Gerek akademik literatürde gerekse yargı kararlarında üzerinde bir uzlaşma olmamakla birlikte, genel olarak tam yargı davasının dört türü bulunmaktadır:
1. Tazminat davaları
2. İstirdat (geri alma) davaları
3. Vergi davaları
4. İdari sözleşmelerden doğan davalar

Üçüncü kişilerin kamu hizmetlerinin yürütülmesi ya da yürütülmesine katkıda bulunulmasını sağlayan, içeriğini ve usulünü tek yanlı olarak belirlediği anlaşmalarına “idari sözleşme” denmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kamulaştırma işlemiyle ilgili bazı uyuşmazlıklara da idari yargıda bakılacağına dikkat
edilmelidir: • Kamulaştırma işleminin iptali (2942 KK,Md.14) Doğru cevap A seçeneğidir.

Kabahatler kanunu hükümleri uyarınca verilen para cezaları adli yargının görev alanına giren idari ceza ve yaptırımlar arasındadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Uyuşmazlık Mahkemesi, 1945 yılında 4788 sayılı Yasa ile sadece “hukuk” alanındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını çözmek üzere kurulmuştur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Biri adli diğeri idari yargı kolundaki iki ayrı mahkemeye açılan davalarda, her iki mahkeme de
kendini görevsiz, diğer mahkemeyi görevli görerek davayı görev noktasından reddetmelidirler. Davayı mahkemelerden biri görev, diğeri esas ya da başka bir nedenden (şekil eksikliği gibi) dolayı reddederlerse, olumsuz görev uyuşmazlığı çıkartılamaz. Doğru cevap B seçeneğidir.

Anayasa’nın 142. Maddesi, mahkemelerin kuruluş, görev ve yetkileri, işleyişi ve yargılama usullerinin kanunla düzenleneceğini belirtmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Danıştay; dokuzu dava, biri idari daire olmak üzere on daireden oluşur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Uyuşmazlık miktarı 2020 yılı itibariyle yeniden değerleme oranları sonucunda tek hâkim sınırı 53.000 TL olarak uygulanmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kamu görevlilerinin atanması ve nakilleri ile ilgili davalarda yetkili mahkeme, kamu görevlilerinin yeni veya eski görev yeri idare mahkemesidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Gerek akademik literatürde gerekse yargı kararlarında üzerinde bir uzlaşma olmamakla birlikte, genel olarak tam yargı davasının dört türü bulunmaktadır:
1. Tazminat davaları
2. İstirdat (geri alma) davaları
3. Vergi davaları
4. İdari sözleşmelerden doğan davalar 

Doğru cevap B seçeneğidir.