İDARİ YARGI VE ANAYASA YARGISI - Deneme Sınavı - 5

Cevap B şıkkıdır.

Cevap E şıkkıdır.

Cevap C şıkkıdır.

Cevap D şıkkıdır.

Cevap B şıkkıdır.

Cevap A şıkkıdır.

Cevap B şıkkıdır.

Cevap C şıkkıdır.

Cevap D şıkkıdır.

Dava açmanın yargılama usulü açısından önemli hukuki sonuçları şunlardır:

• Zamanaşımının kesilmesi,

• Derdestlik,

• Hüküm verme zorunluluğu,

• İddia ve savunmaların sınırlandırılması: genişletilme veya değiştirilme yasağı,

• Yürütmenin durdurulması.

Dava açmanın yukarıda sayılan ilk dört sonucu medeni veya idari yargılama hukuku açısından genel ve ortak sonuçlar iken yürütmenin durdurulması yalnızca idari yargıya özgü özel bir sonuç ve müessesedir.

Derdestlik, bir davanın görevli ve yetkili yargı yerince görülmeye başlamasıdır

III numara ile verilen "Asliye Hukuk Mahkemesi Hakimlikleri"nin konu ile ilgisi yoktur.

Doğru yanıt I, II ve IV numaralı ifadelerin olduğu B seçeneğidir.

Yürütmenin durdurulması istemleri hakkında verilen kararlar;

• Danıştay dava dairelerince verilmişse konusuna göre İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurullarına,

• bölge idare mahkemesi kararlarına karşı en yakın bölge idare mahkemesine,

• idare ve vergi mahkemeleri ile tek hâkim tarafından verilen kararlara karşı bölge idare mahkemesine kararın tebliğini izleyen günden itibaren yedi gün içinde bir defaya mahsus olmak üzere itiraz edilebilir.

İtiraz edilen merciler, dosyanın kendisine gelişinden itibaren yedi gün içinde karar vermek zorundadır. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.

Mütekabiliyet, kurşılıklılık anlamına gelen diplomatik bir terimdir. Konu ile ilgisi bulunmamaktadır. Doğru yanıt. yanlış sözcüğün yer aldığı E seçeneğidir.

İlk derece mahkeme sıfatıyla baktığı davalarda Danıştay ile idare ve vergi mahkemelerinde taraflardan birinin isteği üzerine duruşma yapılmasının zorunlu olduğu durumlar şunlardır:

1. İptal davaları

2. Tutarı 25.000 Türk Lirasını (2020 yılı itibariyle yeniden değerleme oranları sonucunda Kanunda 25.000 TL olarak geçen tüm tek hâkim sınırları 53.000 TL olarak uygulanmaktadır.) aşan tam yargı davaları

3. Toplamı 25.000 Türk Lirasını aşan tarh edilen vergi, resim ve harçlarla benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarına ilişkin vergi davalarında.

Yürütmenin durdurulması davası bu kapsamda yer almaz.

Doğru yanıt A seçeneğidir.

İşte bu muğlaklığı gidermek ve idari yargının
görev alanını belirlemek için zaman içinde daha
çok Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından idari yargının görev alanını adli yargıya karşı korumak amacıyla çeşitli ölçütler geliştirilmiştir. Aynı zamanda idare hukukunun da düzenleme ve uygulama alanını belirleyen bu ölçütlerin hiçbiri tek başına yeterli
olmamakta, diğerleriyle birlikte bir bütün olarak
kullanılmaktadır.
1. Kamu Gücü Ölçütü (Toulouse Ekolü)
2. Kamu Hizmeti Ölçütü (Bordeaux Ekolü)
3. Kamu Yararı Ölçütü
4. Yeni Kamu Gücü (Eşitsizlik) Ölçütü
5. Kamu Kanunu Ölçütü
6. İdari İşlem, İdari Eylem ve İdari Sözleşme
Ölçütü

Aynı zamanda idare hukukunun da düzenleme ve uygulama alanını belirleyen bu ölçütlerin hiçbiri tek başına yeterli
olmamakta, diğerleriyle birlikte bir bütün olarak
kullanılmaktadır.
1. Kamu Gücü Ölçütü (Toulouse Ekolü)
2. Kamu Hizmeti Ölçütü (Bordeaux Ekolü)
3. Kamu Yararı Ölçütü
4. Yeni Kamu Gücü (Eşitsizlik) Ölçütü
5. Kamu Kanunu Ölçütü
6. İdari İşlem, İdari Eylem ve İdari Sözleşme
Ölçütü
Bunlar içinde, pozitif hukukumuzda en çok kabul edilip uygulanan en sonda yer alan “idari işlem,
idari eylem ve idari sözleşme ölçütü”dür.

Bu bağlamda, 1982 yılında kabul edilen ve idari
yargı sistemini kuran 2575 sayılı Danıştay Kanunu,
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare ve Vergi
Mahkemeleri Kanunu ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunundaki “idari işlem”, “idari eylem”
ve “idari sözleşme” kavramlarının kapsamından
kaynaklanan davaları idari yargının görev alanında
değerlendirilmektedir. İdarenin kamu hizmetlerini yürütürken tek yanlı üstünlüğü, kamu gücü ve
kudreti ile sonuç doğuran hukuksal “hâkimiyet tasarruflarına” “idari işlem”, bu doğrultudaki davranış,
hareket ve etkinliklerine “idari eylem”, üçüncü kişilerin kamu hizmetlerinin yürütülmesi ya da yürütülmesine katkıda bulunulmasını sağlayan, içeriğini
ve usulünü tek yanlı olarak belirlediği anlaşmalarına
da “idari sözleşme” denmektedir. Hukuksal uyuşmazlıklardan kanunlardaki bu kavramların içeriğine
girenlerin görüm ve çözüm yerinin idari yargı birimlerinin olduğu kabul edilmektedir.

İdari Yargının Görev Alanı Dışında
Kalan Hukuksal Uyuşmazlıklar
Anayasa Mahkemesi’nin içtihadına göre, idarenin eylem ve işlemlerinden kamu hukuku alanına
girenler idari yargının, özel hukuk alanına girenler
adli yargının görev alanını oluşturur. Anayasal pozitif hukuk sistemimizin sonucu olarak, idari yargı dışındaki diğer yargı yerlerinin görev alanlarına
giren hukuksal uyuşmazlıklar da bulunmaktadır.
Bunların yanında, yasa koyucu da idarenin işlem
ve eylemlerinden özel hukuk alanına girenleri, idari
yargı düzeninin görev alanının anayasal dayanak ve
güvencesi çerçevesinde, adli yargının görev alanına
dâhil etmektedir.

Bu bağlamda, idari yargının görev alanı dışında
kalan hukuksal uyuşmazlıklar şöyle sıralanabilir:
1. Yasama Organının Yasama İşlevleri
2. Yargı Organlarının Yargısal İşlevleri
3. Seçimle İlgili Uyuşmazlıklar
4. Yasama Kısıntısı Kapsamındaki İdari işlemler
5. Yürütmenin Siyasal Nitelikli İşlevleri
6. Özel Hukuk Kişileri Arasındaki Uyuşmazlıklar
7. İdarenin Özel Hukuk Sözleşmelerinden
Kaynaklanan Uyuşmazlıklar
a. Abonman Sözleşmeleri

İdarenin sunmuş olduğu elektrik, su, doğal gaz,
telefon ve atık su gibi endüstriyel ve ticari nitelikteki kamu hizmetlerinden abonman sözleşmeleri
suretiyle yararlanılması sürecinde doğan hukuksal
sorunların görüm yeri adli yargıdır. Ancak abonman sözleşmelerinin imzalanmasından önceki düzenleyici işlemler gibi tek yanlı idari tasarruflar ile
sözleşmenin imzalanmasından sonraki sözleşme
koşullarında, kamu hizmetinin özelliği, sunulma
biçimi ve tarifelerinde yapılan tek yanlı değişiklikler gibi tek taraflı idari tasarruflara ilişkin uyuşmazlıklar idari yargının görev alanına girer.