İDARE HUKUKUNA GİRİŞ

Türk Hukukunda idarenin yargı dışı denetimi; “idari denetim”, “siyasi denetim” ve “kamuoyu denetimi” olmak üzere üç değişik yoldan yapılmaktadır. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

İdare hukuku alanında idarenin tek yanlı irade açıklaması ile hukuksal sonuç doğuran, hukuk düzeninde değişiklik yapan kamu hukuku işlemlerine idari işlem denir. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Bir kuruluşta üstün ast üzerindeki denetimine hiyerarşik denetim adı verilir. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Vesayet denetimi, yerinden yönetim kuruluşlarının, kendilerinin dışındaki bir başka idari birim tarafından, yasaların gösterdiği sınırlar içinde denetlenmesidir. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.

Türkiye Büyük Millet Meclisinin kendisine bağlı veya kendisi adına denetim yapan kamusal kuruluş veya makamlar aracılığıyla idare üzerinde yaptığı denetime dolaylı siyasî denetim denmektedir. Bu tür siyasî denetim ya Sayıştay aracılığıyla yapılmakta ya da Kamu Denetçiliği Kurumu aracılığıyla yapılacaktır. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

Bir kimsenin hukuka aykırı biçimde zarara uğratılmasına haksız fiil denir. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

İdarenin bir kişiye verdiği zararın, idarenin malvarlığından bazı değerlerin zarar gören kişinin malvarlığına aktarılmasıyla tazmin edilmesi idarenin sorumluluğu anlamına gelir. Buna göre doğru cevap D şıkkıdır.

Kamu hizmetine ilişkin bir faaliyetin hiç yapılmaması durumunda oluşan kusur, hizmetin hiç işlememesidir. Yargı kararlarına konu olmuş hizmetin hiç işlememesi örnekleri şunlardır: Yarı açık ceza evindeki hükümlünün, ziyaretçi olarak giren tarafından öldürülmesi, trafik işaretlerinin konmaması, yol inşaatı nedeniyle yol işaretlerinin konmaması. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.

İdarenin hukuka uygun işlem veya eylemlerinden doğan zararları, hiçbir kusuru olmasa dahi, bazı durumlarda tazmin etmesi yükümlülüğüne idarenin kusursuz sorumluluğu denir. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.

Birden çok kişinin aynı borçtan dolayı borçlu oldukları zincirleme borç ilişkisinde her borçlunun söz konusu o borcun kendine düşen payı kadar değil, borcun tamamından sorumlu olması müteselsil sorumluluk olarak adlandırılır. Buna göre doğru cevap D şıkkıdır.

Kural olarak yargı organı, idarenin işlem ve eylemlerini hukuka uygunluk açısından denetler. Diğer denetim kuruluşları ya da denetim yolları ise, idarenin işlem ve eylemlerini
hem hukuka uygunluk açısından hem de yerindelik açısından denetlerler. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Yargısal denetim sonucunda bir “hüküm” çıkar. Hükme karşı itiraz, istinaf, temyiz gibi kanun yolları tüketildikten sonra “kesin hüküm” halini alır. Kesinleşen bir hükme karşı olağanüstü kanun yolları hariç aynı mahkemede veya bir başka mahkemede ya da bir başka devlet organı nezdinde başvuru yapılamaz. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Türk Hukukunda idarenin yargı dışı denetimi; “idari denetim”, “siyasi denetim” ve “kamuoyu denetimi” olmak üzere üç değişik yoldan yapılmaktadır. Mahkemelerce yapılan denetim yargı denetimi içerisinde yer almaktadır.

İdarenin idare tarafından denetlenmesine kısaca idari denetim denmektedir. İdari denetim, yürütme organı içinde yer alan makamlar tarafından denetlenmesidir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

İdare hukuku alanında idarenin tek yanlı irade açıklaması ile hukuksal sonuç doğuran, hukuk düzeninde değişiklik yapan kamu hukuku işlemlerine idari işlem denir. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Hiyerarşi, aynı tüzel kişilik içerisindeki birimler ile merkezi İdarenin başkent ve taşra örgütleri arasında kurulan hukuki bağdır. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Her kamu tüzel kişiliğinin içerisinde bulunan denetleme organlarının yaptığı denetime, organik idari denetim denmektedir. Organik idari denetim, aynı tüzel kişilik içinde yer alan bir organın yapmış olduğu işlemin, yetkili bir başka organ tarafından denetlenmesidir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Siyasi denetim, idarenin yasama organı, yani Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından denetlenmesi demektir. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Fiili yol, idarenin hiçbir idare hukuku esasına dayanmaksızın hizmet ve faaliyet alanına yabancı bir konuda eylem yapması demektir. Fiili yol, bazen yok hükmündeki veya hukuka aykırı bir idari işlemin uygulanması, bazen de hiçbir idari işleme dayanmayan ve idari nitelik taşımayan eylemler biçiminde ortaya çıkarlar. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Görev kusuru, kamu görevlisinin zarar doğurucu tutum ve davranışının görevi sırasında ve göreviyle ilgili biçimde meydana gelmiş olmasıdır. Doğru cevap "B"şıkkıdır.