İDARE HUKUKUNA GİRİŞ

Orman işletme sözleşmeleri, idari sözleşmelerin klasik türlerinden biridir.

Herhangi bir kamu hizmetinin imtiyaz usulüyle görülmesi söz konusu olduğu zaman, bu hizmetten yararlananlardan alacağı ücret karşılığında ve kendi kâr ve zararına, söz konusu hizmetle ilgili işletmenin bir özel kişi tarafından kurulmasını ve belli bir süre işletilmesini konu alan, idare ile kamu hizmetini yürütecek özel hukuk tüzel kişisi (anonim şirket) arasında yapılan idarî sözleşmeye imtiyaz sözleşmesi adı verilir.

İdarenin sözleşmelerinin yapılmasında ve uygulanmasında uyulacak koşulları belirleyen belgeye şartname adı verilir.

İmtiyaza konu olan kamu hizmeti işletmesinin, kamu hizmeti imtiyaz sözleşmesindeki öngörülen koşullar çerçevesinde idâre tarafından satın alınmasına rachat adı verilir.

İdârî sözleşmenin koşullarının, idârenin sözleşme yapma yetkisi dışındaki başka bir yetkisine dayanarak aldığı karar veya yaptığı işlemleriyle özel şirket aleyhine ağırlaşmasıdır. Özel şirketin bu ağırlaşma nedeniyle uğradığı zararının karşılanması için kullanılan ilkeye fait du prince adı verilir.

İdarenin sözleşmeyi kamu yararına tek yanlı olarak sona erdirmesine hizmet yararına fesih adı verilir.

İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalara iptal davaları adı verilir.

Özellikle özel hukuk işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü konusunda, tarafların görevlendirdiği kişiler tarafından uyuşmazlıkların çözülmesi yöntemine tahkim adı verilir.

Şahsen ifa,  idari sözleşmelerde idareye tanınan hak ve yetkilerden biri değildir.

Herhangi bir kamu hizmetinin imtiyaz usulüyle görülmesi söz konusu olduğu zaman, bu hizmetten yararlananlardan alacağı ücret karşılığında ve kendi kâr ve zararına, söz konusu hizmetle ilgili işletmenin bir özel kişi tarafından kurulmasını ve belli bir süre işletilmesini konu alan, idâre ile kamu hizmetini yürütecek özel hukuk tüzel kişisi (anonim şirket) arasında yapılan idârî sözleşmeye imtiyaz sözleşmesi denir.

İdârenin sözleşmelerinin yapılmasında ve uygulanmasında uyulacak koşulları belirleyen belgeye şartname denmektedir.

Atipik idârî sözleşmelere, isimsiz idârî sözleşmeler de denmektedir. İdâre, klasik ve yeni türlerin dışında da idârî sözleşme koşullarını taşıyan değişik isimler altında sözleşme yapabilir. Çünkü idâreyi yapacağı sözleşmeyi önceden belirlenen bir türe sokmaya zorlayacak bir mevzuat hükmü bulunmamaktadır. Bu sözleşmeler yapılırken bazen ihale yöntemlerine de başvurulmaktadır. Bu tip sözleşmelere, işletme hakkı sözleşmeleri örnek gösterilebilir.

Devlet ve bazı kamu tüzel kişileri tarafından tahvil, bono gibi isimlerle çıkarılan senetler karşılığında halktan borç para alınmasını sağlayan idârî sözleşmelere “kamu istikraz sözleşmeleri” denir.

İşçi niteliği taşımayan kamu görevlileri ile idâre arasında, Devlet Memurları Kanunu veya özel bir yasaya dayanılarak ve belli bir kamu hizmetinin yürütülmesi konusunda, idâre ile sözleşmenin karşı tarafı olan kamu görevlisi adayı arasında yapılan sözleşmelere idârî hizmet sözleşmesi denmektedir

İmtiyaz usulü bir özel kişinin idâreyle yaptığı bir sözleşme gereğince, hizmetten faydalananlardan alacağı bir ücret karşılığında kendi kâr ve zararına bir kamu hizmetini kurup işletmesi usulüdür.

İmtiyazla gördürülecek kamu hizmeti için “genel şartname”  Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılır.

Görev Sözleşmesi: Türk Telekom ile Bilgi Teknolojileri İletişim Kurumu arasında, katma değerli hizmetler dâhil, her türlü telekomünikasyon hizmetlerinin yürütülmesi ve telekomünikasyon altyapısının işletilmesi ile ilgili hak, yetki ve yükümlülükleri düzenlemek üzere akdedilen sözleşmedir.

Tarafların iradesi dışında ortaya çıkan, önceden öngörülmesi ve önlenmesi mümkün olmayan, sözleşmenin yerine getirilmesini engelleyen dış kaynaklı olaylara mücbir sebep denmektedir.

İmprevision İlkesi: Sözleşmenin taraflarının iradesinden bağımsız olarak ortaya çıkan, sözleşmenin yapıldığı zamanda öngörülemeyen olaylar sebebiyle, sözleşmecinin olağandışı şekilde ağırlaşan yükünün bir kısmının idâre tarafından karşılanmasını ifade eden ilkedir.

İdârî sözleşmelerin özelliklerini şöyle sıralayabiliriz: İdâre hukuku hükümlerine tabi olmaları, idâreye üstünlük ve ayrıcalıklar tanınması, konusunun, kamu hizmetlerine ilişkin bir konu olması, Taraflardan birisinin idâre olması, bazen konusuna bakılmaksızın yasayla idârî sözleşme olarak belirlenmesi ve uyuşmazlıkların idârî yargıda çözümlenmesi. Doğru cevap D’dir.