İDARE HUKUKUNA GİRİŞ

Dar anlamda kamu görevlileri kavramı ise devletin siyâsal yapısını oluşturan görevliler dışında kalan ve kamu hukuku rejimine tâbi, aslî ve sürekli görevleri yürüten gerçek kişileri kapsamaktadır.

Türk yargı karar ve içtihatlarında  kamu görevlisinin netleşmiş bir tanımı bulunmamaktadır. Bunun nedeni, özellikle yüksek yargı yerlerinin kendi görev alanları açısından kamu görevlisini tanımlamalarıdır. Çünkü Yargıtay sorumluluk hukuku, Danıştay idârenin yargısal denetimi, Uyuşmazlık Mahkemesi de yargı yerinin belirlenmesi açısından kamu görevlisini tanımlama yoluna gitmişlerdir.

Eğitim düzeyi kamu görevlilerinin sınıflandırılmasında kullanılan ölçütlerden biri değildir.

657 sayılı Kanunun uygulandığı kurumlarda bu üç kategori kamu görevlisinin
dışında kamu görevlisi çalıştırılamaz. Bunlar memurlar, sözleşmeliler ve işçilerdir.

Memurların atandıkları tarihteki statülerinin sürdürülmesi konusunda kazanılmış hakları yoktur.

Görev ve nitelik açısından özellik gösteren ve bu nedenle atanmalarında, yükseltilmelerinde ve diğer hak ve yükümlülüklerinde özel hükümlere tabi tutulan memurluk kadrolarına istisnai memurluk denir.

Başka bir yerdeki göreve atanan memurlara işe başlamaları için yasal süreye ek olarak on günlük aylıksız bir süre daha tanınır.

Görev yerinin değiştirilmesi  memurlar hakkında verilecek disiplin cezalarından biri değildir.

Memurluktan çıkarma cezasını gerektiren suçlarda, suçun öğrenilmesinden itibaren altı ay içerisinde disiplin soruşturması açılmalıdır.

Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Bakan yardımcıları ve valiler için yetkili ve görevli mahkeme Yargıtayın ilgili ceza dairesi, kaymakamlar için ise il ağır ceza mahkemesidir.

Geniş anlamdaki kamu görevlilerini, yedi açıdan Sınıflandırmak mümkündür. Bu sınıflama ölçütleri; hizmete alınma yöntemi, belirli bir ücretin ödenip ödenmediği, hizmete hangi süre için girildiği, hizmette aslî veya yardımcı görevli olma durumu, ilgili kişiye hangi hukuk dalının uygulandığı, ölçütleridir.

Geniş anlamdaki kamu görevlileri, göreve alınmaları yönünden iki ana kümeye ayrılırlar. Birinci kümeye “kendi istekleriyle göreve alınanlar”, ikinci kümeye de “zorla göreve alınanlar” girer

Kamu görevlileri ücret yönünden ücretliler ve ücretsizler olmak üzere iki kümeye ayrılırlar.

Aslî kamu görevlileri, kamu hizmetinin ayrılmaz parçasıdırlar. Aslî kamu hizmetlerini memurlar ve diğer kamu görevlileri yürütmektedir.
Yardımcı kamu görevlileri ise kamu hizmetlerinin kesintisiz ve düzgün görülmesini sağlamak için, kamu hizmetinin görüldüğü yerin bakımı,
onarımı, temizliği gibi işlerde, idâre adına kişisel bir faaliyette bulunan kimselerdir.

Devlet Memurları Kanunu, kendi uygulama alanı içindeki kamu kesiminde çalışan görevlileri
üç kümede toplamıştır. Bunlar; memurlar, sözleşmeliler ve işçilerdir. 657 sayılı Kanunun uygulandığı kurumlarda bu üç kategori kamu görevlisinin dışında kamu görevlisi çalıştırılamaz.

Devlet Memurları Kanunu, uygulama alanı içindeki kamu kurum ve kuruluşlarında “sözleşmelilerin” de çalıştırılabileceğini öngörmektedir. Bu kanun kapsamındaki sözleşmeliler, ancak bir meslek bilgisine ve uzmanlığa gerek gösteren geçici ve zorunlu durumlarda belirli bir kadroya bağlı olmadan çalıştırılan gerçek kişilerdir.

Aslî ve sürekli idarî hizmetlerin yürütülmesinde yardımcı olarak kullanılan, eski hukukumuzda
“hizmetli” denen odacı, bekçi gibi görevliler de vardır. İdârenin aslî ve sürekli hizmetlerinin yürütülmesinde yardımcı olan bu gibi hizmetleri yürüten görevliler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu tarafından “yardımcı hizmetler sınıfı” içinde toplanmış ve memurlar eliyle yürütülmesi öngörülmüştür.

Görev ve nitelik açısından özellik gösteren ve bu nedenle atanmalarında, yükseltilmelerinde ve diğer hak ve yükümlülüklerinde özel hükümlere tabi tutulan memurluk kadrolarıdır . Bu kadrolara atanan memurlara da istisnai memur denmektedir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36. maddesinde, memurların sınıfları sayılarak belirtmiştir. Bu sınıflar şunlardır: Genel idâre hizmetleri sınıfı: Devlet Memurları Kanununun uygulandığı kurumlarda yönetim, yürütme, büro ve benzeri hizmetleri görenler ve başka sınıfa girmeyenler genel idâre hizmetleri sınıfını oluştururlar

Mülkî idâre âmirliği hizmetleri sınıfı: Vâli, kaymakam ve maiyet memurlarını kapsamaktadır.