İDARE HUKUKUNA GİRİŞ - Deneme Sınavı - 18

Kolluk faaliyetleri sırasında yapılacak işlemlerin konusu, kolluk görevlileri tarafından müdahale edilecek durumların şiddetine göre belirlenir.
Kolluk faaliyetleri çerçevesinde yapılacak işlemlerin konu öğesi, ölçülülük ilkesiyle yakından ilgilidir. Bu ilkeye göre kamu düzenini sağlamak ve korumak için alınan
önlemler hafiften ağıra doğru ilerlemelidir. Örneğin meyhaneye giren 18 yaşından küçük bir kişiyi sözlü uyarı ile men etmesi yeterli iken o kişiye kelepçe takıp evine bırakması hukuka aykırıdır.

Genel ve özel kolluk personeli değişik kamu tüzel kişilerine tabi olmasına rağmen, ödev ve denetim yönünden, bütün ülkede İçişleri Bakanının, illerde vâlinin, ilçelerde kaymakamların, bucaklarda müdürlerinotoritesi altında toplanmıştır.

İldeki merkezî idâre kuruluşlarının, yani bakanlıkların il içerisindeki örgütlerinin başında bulunan yüksek memurlara il idâre şube başkanları denir.
Bunlara, “il şube başkanları” ya da “il müdürleri” de denmektedir. Bunlar, Valinin emri ve hiyerarşik denetimi altındadır. Bunların başlıcaları, hukuk işleri müdürü, defterdar, jandarma komutanı, il emniyet müdürü, il kültür müdürü, il millî eğitim müdürü, il turizm müdürü, il bayındırlık ve iskân müdürü... vb.dir. Kamu Denetçiliği Kurumu, Anayasa değişikliğini içeren 5982 sayılı Kanunun 8. maddesiyle Anayasanın 74. maddesine eklenen fıkralarla, anayasal güvenceye kavuşturulmuştur. Anayasanın 74. maddesine eklenen yeni hükümlere göre, herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idârenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler. Kamu baş denetçisi Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından gizli oyla dört yıl için seçilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Olağanüstü hal ilanı ve bir kamu görevlisinin görevden uzaklaştırılması geçici etkili idârî işlemlerdendir. Vergi tarh ve tahakkuku, yükümlendirici idari işlemlerdendir. Ancak, bütün derslerini başarıyla geçen öğrencinin mezun edilmesi, bireylerin sahip olduğu haklara etkisi açısından yararlandırıcı idârî işlemlerdendir. Doğru cevap D'dir.

İktisadi, sınai ve ticari kamu hizmetlerini veren kamu kurumlarıyla bu hizmetlerden yararlanmak için kişilerin yaptığı sözleşmelere abonman sözleşmeleri denmektedir. Bu sözleşmeler, daha çok su, elektrik, gaz, telefon gibi hizmetlerden yararlanmak için yapılır. Bu tip sözleşmelerin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıklar adlî yargıda çözülür. Doğru cevap A'dır.

İdârenin özel hukuka göre yaptığı sözleşme türleri; kamu ihale sözleşmeleri, abonman sözleşmeleri, 1999’dan itibaren yapılan yap-işlet-devret sözleşmeleri, 2006’dan itibaren yapılan yap-işlet sözleşmeleri. İdârenin yapmış olduğu diğer özel hukuk sözleşmelerinden bazıları şunlardır: Bayilik sözleş- meleri, vedia (saklama) sözleşmeleri, öğrencilerle yapılan burs ve kredi sözleşmeleri, yüklenme senet sözleşmeleri, eczane anlaşmaları. Doğru cevap C'dir.

İdârî sözleşmelerin özelliklerini şöyle sıralayabiliriz: İdâre hukuku hükümlerine tabi olmaları, idâreye üstünlük ve ayrıcalıklar tanınması, konusunun, kamu hizmetlerine ilişkin bir konu olması, Taraflardan birisinin idâre olması, bazen konusuna bakılmaksızın yasayla idârî sözleşme olarak belirlenmesi ve uyuşmazlıkların idârî yargıda çözümlenmesi. Doğru cevap D'dir.

İdârî sözleşmeleri; klasik türler, yeni türler ve atipik türler olmak üzere üç grupta incelemek gerekmektedir.

İdârî sözleşmelerin klasik türleri; imtiyaz sözleşmeleri, müşterek emanet sözleşmeleri, iltizam sözleşmeleri, istikraz sözleşmeleri, yeraltı ve yerüstü servetlerin işletilmesine ilişkin sözleşmeler, idârî hizmet sözleşmeleri ve orman işletme sözleşmeleridir.

İdârî sözleşmelerin yeni türlerini; elektrik hizmetleriyle ilgili görevlendirme sözleşmesi, otoyollarla ilgili görevlendirme sözleşmesi, 1995-1999 yılları arasında yapılan yap-işlet-devret sözleşmeleri, 1997-2006 yılları arasında yapılan yap-işlet sözleşmeleri, Kamu-Özel Ortaklığı Sözleşmeleri ve telekomünikasyon alanındaki görev ve görevlendirme sözleşmeleri olarak saymak mümkündür.

Atipik idârî sözleşmelere, isimsiz idârî sözleşmeler de denmektedir. Bu tip sözleşmelere, işletme hakkı sözleşmeleri örnek gösterilebilir

Doğru cevap C'dir.

İltizam Sözleşmesi: Kamu hizmetinin önceden kararlaştırılan belli bir bedel karşılığında özel hukuk kişisi tarafından yürütülmesi için kârı ve zararı özel hukuk kişisine ait olmak üzere yapılan idârî sözleşme türüdür. Son yıllarda yerel yönetimler, özelleştirme uygulamaları çerçevesinde belediyelerin vergi ve harçlarının tarh-tahakkuk-tahsil işlerini, ihale yoluyla iltizam benzeri sözleşmeler imzalayarak özel kişilere toplatmaktadırlar. Doğru cevap B'dir.

İdârenin sözleşmeleri genellikle iki bölümden oluşurlar: Şartname ve anlaşma. İdârenin sözleşmelerinin yapılmasında ve uygulanmasında uyulacak koşulları belirleyen belgeye şartname denmektedir. Anlaşma ise, idâre ile sözleşmeci özel hukuk kişisi arasında imzalanan ve iki tarafın irâdelerinin uyuştuğunu gösteren belirten kısa bir belgedir. Doğru cevap E'dir.

İdârenin sözleşmelerinde sözleşmecinin borçları; şahsen ifa, sözleşme ve şartname hükümlerine uygun, tam ve zamanında ifa ve dürüst ifadır. İdârenin imzalamış olduğu sözleşmelerde sözleşmecinin hakları, ücret hakkı ve tazminat hakkıdır. İdâre, imzaladığı sözleşmelerde sözleşmeci karşısında birçok üstün hak ve yetkilerle donatılmıştır. Bu hak ve yetkiler: Denetim ve yönlendirme yetkisi, yaptırım uygulama yetkisi, tek taraflı değişiklik yapma yetkisi ve fesih yetkisidir. Doğru cevap D'dir.

İdârî sözleşmenin koşullarının, idârenin sözleşme yapma yetkisi dışındaki başka bir yetkisine dayanarak aldığı karar veya yaptığı işlemleriyle özel şirket aleyhine ağırlaşmasıdır. Özel şirketin bu ağırlaşma nedeniyle uğradığı zararının karşılanması için kullanılan ilkeye “fait du prince” ilkesi denir. Doğru cevap A'dır.

İdârenin imzaladığı sözleşmeler iki biçimde sona ermektedir. Bunlardan birincisi normal sona ermedir. Diğeri de zamanından önce sona erme yani fesihtir. Normal sona erme, sürenin dolması ve sözleşme konusu edimin yerine getirilmesi biçiminde olur. Doğru cevap A'dır.

İdârî sözleşmelerden kaynaklanan davaların çözümü konusunda üç olasılık vardır: Tam yargı davaları, iptal davaları ve tahkim yolu. Doğru cevap E'dir.

Belirli bir hukûkî sonuç doğurmak için, bazen eşitlik ilkesi çerçevesinde bezen de idâreye üstünlük tanınarak, idâre ile diğer kişiler arasında, karşılıklı ve birbirine uygun irâde açıklamalarıyla yapılan hukuksal işlemlere idari sözleşme denir

özel hukuk sözleşmeleri

Tüm özel hukuk sözleşmeleri

İktisadi, sınai ve ticari kamu hizmetlerini veren kamu kurumlarıyla bu hizmetlerden yararlanmak için kişilerin yaptığı sözleşmelere abonman sözleşmeleri denmektedir. Bu sözleşmeler, daha çok su, elektrik, gaz, telefon gibi hizmetlerden yararlanmak için yapılır.

İdari yargı

imtiyaz sözleşmesi