İDARE HUKUKU - Deneme Sınavı - 6

Kamu mallarının sınırları, iki taraflı değil tek taraflı işlemle idare tarafından belirlenir.

Bir kamu hizmetine tahsis edilmiş ve o hizmet için biçimlendirilmiş, o hizmetin parçası olacak şekilde düzenlenmiş mallar, hizmet mallarını oluşturur. Okul binası, hastane binası, adlîye binası, idarelerin hizmet binaları, belediye binaları, üniversite binaları; kara, hava, deniz tesis ve araçları; müzeler, kütüphaneler ve içindeki kitaplar; su, hava gazı tesisleri; askerî tesisler ve kışlalar hizmet mallarına örnektir.

Kamulaştırma Kanunu’nun 30. maddesinde, iki kamu tüzel kişisinin önce anlaşma yoluna başvuracağı, anlaşamaz iseler Danıştay’ın kararına başvuracakları belirtilmektedir.

Genel ve ortak yararlanmanın temel ilkelerini şu şekilde sıralamak mümkündür (1) Ortak kullanımda serbestlik ilkesi geçerlidir. (2) Ortak kullanımda eşitlik ilkesi geçerlidir. (3) Ortak kullanım kural olarak ücretsizdir. (4) Ortak kullanım süreklilik arz eder.

Anayasanın “kamulaştırma” başlığını taşıyan 46. maddesinde, kamulaştırmaya ilişkin temel ilkelere yer verilmiştir.

Kamulaştırma Kanunu’nun 5 ve 6. maddesinde “kamu yararı kararı” vermeye yetkili ve bu kararı onaylayacak merciler belirtilmiştir:

Belediye başkanı söz konusu Kanunda sayılmamıştır.

İdarenin mal ve ihtiyaçlarının olağan usuller ile giderilmesi

Düzenleme müşterek paylı şeklinde mal edinme

İstimval

istimval yetkisinin kanunda açıkça düzenlenmiş olması gerekir. Nitekim sivil istimvaller 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu’nda düzenlenmiştir. Kanunun 5-8. maddelerinde para yükümlülüğü, çalışma yükümlülüğü, mal yükümlülüğü düzenlenmektedir.

hizmet malı

orta malı

tahsis

Kamu mallarından yararlanmada, idarenin üstün ve bertaraf edilemez yetkileri vardır ve idare bu yetkileri her zaman kullanabilir.

Anayasanın 46. ve Kamulaştırma Kanunu’nun 3. maddesinde, bazı şartlar çerçevesinde kamulaştırma bedelinin taksitle de ödenebileceği hüküm altına alınmıştır.

Kamulaştırma bedeli için yeterli ödeneğin temin edilmesi

İdarenin özel hukuka tabi faaliyetlerinden kaynaklanan sorumluluğu, özel hukuk hükümlerine tabidir.

Hizmet kusuru esnektir, değişen durumlara göre tespit edilir.

İdarî işlemin hukuka aykırı olduğu her durumda idarenin sorumluluğu gündeme gelmez. Sorumluluğun varlığını tespit için, işlem yapılmadan önceki durumla, işlem iptal edildikten sonraki durum arasında, işlemin muhatabı açısından bir fark yoksa, yani hukuka aykırılık ilgilinin durumunu etkilememişse, idarenin sorumluluğu söz konusu olmaz.

İdare hukukunda kusur, basit kusur ve ağır kusur olarak derecelendirilir.