İCRA VE İFLAS HUKUKU

Takip talebinde bulunmanın takip hukuku bakımından sonuçlarından

III-Zamanaşımının kesilmesi
V-Borçlunun temerrüde düşmesi maddi hukuka ilişkin olanlarıdır.

İcra dairesinin takip çerçevesinde yaptığı ilk işlem "Ödeme emri" çıkarılmasıdır.

"Parasızlık" ödeme emrini alan borçlunun, borcunu ödememesine veya itiraz süresi dışında sonradan yapmış olduğu “gecikmiş itiraza” geçerli mazeret değildir?

Genel haciz yoluyla takipte borçlu, ödeme emrine itiraz dilekçesini "İcra Dairesine" vermelidir.

Ödeme emrine itirazın iptali davası "Borçlu ödeme emrine süresi içinde itiraz etmişse açılabilir?

Borçlunun, borçlu olmadığını ispat etmek için açtığı dava, "Menfi Tespit" davasıdır.

Takip alacaklısının, zamanaşımı nedeniyle takibin iptaline karar verilmesinin kendisine tebliğinden itibaren 7 gün içinde, zamanaşımı süresinin dolmadığını ispat etmek için dava açma hakkı bulunmaktadır.

Takip borçlusu ödeme emrine süresi içinde itiraz etmişse ve itirazın kesin veya geçici olarak kaldırılması veya itirazın iptali kararının kendisine tebliğinden itibaren 3 gün içinde mal beyanında bulunmak zorundadır.

Mal beyanında bulunmayan takip borçlusuna, icra mahkemesi hâkimi tarafından

"Hapis cezası" uygulanır.

Bir icra takibi çerçevesinde çok çeşitli ihtimaller ortaya çıkabilir. Bu bağlamda borçlu, alacaklının icra takibi başlatmasını beklemeden borçlu olmadığının tespiti için bir menfi tespit davası açabilir.

Genel haciz yoluyla ilamsız takip bazı aşamalardan oluşur. Bu aşamalardan ilki, takip talebi ile başlayan ve ödeme emrinin kesinleşmesine kadar giden ön muhakeme (ya da giriş muhakemesi) aşamasıdır. Bu aşamadan sonra sırasıyla haciz aşaması, satış (paraya çevirme) aşaması, paranın alacaklıya ödenmesi (paranın paylaştırılması) aşaması gelir. Borçluya icra emri gönderilmesi ise, sadece ilamlı takiplerde söz konusu olur.

Takip talebinin yasal unsurları içerip içermediğinin icra müdürü tarafından resen, yani kendiliğinden incelenip dikkate alınması ve bu unsurlardan birini veya diğerini içermeyen bir takip talebinin kabul edilmemesi gerekir. Aksi takdirde, borçlu, şikâyet yoluyla, yapılmış olan işlemleri icra mahkemesine başvurarak iptal ettirebilir.

İcra dairesi takip talebini alınca üç gün içinde bir ödeme emri hazırlayıp borçluya göndermek (tebliğe çıkarmak) zorundadır.

Borçlunun borca itiraz ederken gözetmesi gereken önemli bir husus vardır ki, o da kısmi itiraz hâlidir. Takip borçlusu takip konusu borcun bir kısmına itiraz etmek istiyorsa, itiraz ettiği borç miktarını itirazında ayrıca ve açıkça belirtmelidir; aksi takdirde ödeme emrine hiç itiraz etmemiş sayılır (m.62, f.4). Şu hâlde, ödeme emrine itirazında “borcum bu kadar değildir, itiraz ediyorum” diyen bir borçlu kısmi itirazda bulunmamış sayılacaktır. Böyle bir itiraz borcun tamamına itiraz anlamına da gelmediğinden ödeme emri kural olarak borcun tamamı bakımından kesinleşecektir. Kısmi itiraz usulüne uygun şekilde yapıldığı, yani borçlu itiraz ettiği borç miktarını itirazında ayrıca ve açıkça bildirdiği takdirde, icra takibi itiraz edilen bu kısım bakımından durur, itiraz konusu olmayan (zımnen) kabul edilen kısım bakımından ise ödeme emri kesinleşir ve alacaklının talebi üzerine takibe devam edilir

Takip alacaklısı, elinde İcra ve İflas Kanunu m.68-68/a anlamında bir belge varsa, itirazın kaldırılması veya itirazın iptali yollarından birini seçmekte özgürdür. Alacaklı, İcra ve İflas Kanunu m.68’de sayılan belgelerden birine dayansa bile itirazın kaldırılması yoluna gitmeye mecbur değildir, isterse itirazın iptali davası açmayı tercih edebilir. Ancak elinde bu nitelikte bir belge yoksa, o zaman takip alacaklısının itirazın iptali davası açmaktan başka çaresi yoktur.

Alacaklının ilâmsız icra takibini dayandırdığı belge, adi (özel) bir senet olup da borçlu bu belgenin altındaki imzayı ödeme emrine itiraz ederken ayrıca ve açıkça inkâr ederse (kabul etmezse), alacaklı bu itirazın icra mahkemesinde hükümden düşürülmesini ancak itirazın geçici olarak kaldırılması yoluyla isteyebilir (İİK m.68/a, f.1).

Takip borçlusu, takip alacaklısı aleyhine icra takibinden sonra menfi tespit davası açarsa bu davanın artık icra takibinin yürüyüşüne hiçbir etkisi yoktur. Bu ihtimalde, menfi tespit davası çerçevesinde icra takibinin ihtiyati tedbir yoluyla durdurulmasına da karar verilemez (İİK m.72, f.3).

Takibin iptali talebi ile icra takibi durmadığından ve hatta mahkeme bir ihtiyati tedbir kararıyla dahi takibin durmasına karar veremeyeceğinden, takibin iptali talebinin reddedilmesinin yürümekte olan takip üzerinde herhangi bir etki yaratması söz konusu değildir. İcra mahkemesi takibin iptali talebini basit yargılama usulüne göre ve kural olarak dosya (evrak) üzerinde değil, duruşmalı olarak inceler. İcra dairesine yapılan takibin iptali talebi geçersizdir.  Takibin iptali itfa veya zamanaşımı sebebiyle istenebilirken, takibin taliki borçluya süre verilmiş olması nedeniyle talep edilebilir. İcra mahkemesi zamanaşımı nedeniyle takibin iptali talebini reddederse, bu karar maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmez.

Bir kere takip borçlusu ödeme emrine itiraz etmemişse, ödeme emrine itiraz süresi olan (aynı) yedi gün içinde mal beyanında bulunmalıdır (İİK m.60, f.2, b.4). Takip borçlusu ödeme emrine süresi içinde itiraz etmişse, itirazın kesin veya geçici olarak kaldırılması veya itirazın iptali kararının kendisine tebliğinden itibaren üç gün içinde mal beyanında bulunmak zorundadır (İİK m.75, f.1).