Haciz, Hacze İştirak, Hacizde İstihkak Davaları ve Borcun Taksitle Ödenmesi

İcra memuru alacaklının haciz talebinden itibaren üç gün içinde haczi gerçekleştirmek zorundadır.

Alacaklının haciz isteme hakkını İcra ve İflas Kanununa göre bir yıl içinde  kullanması ve haciz istemesi gerekir.

İcra ve İflas Kanununa göre, haciz isteme hakkı ödeme emrinin tebliğinden itibaren 12 ay  geçince düşer.

İcra dairesinin kendi yetki çevresi dışındaki mallara haciz yapabilmesi istinabe yoluyla olur.

103 davetiyesinin anlamı, borçluya haczin yapıldığının haber verilmesidir.

İcra memurunun, haciz işlemini gerçekleştirirken borçlunun mal varlığını çekişmeli ve çekişmesiz mallar olarak  ikiye ayırması "Tertip İlkesi" adıyla anılır. 

İcra memuru haciz işlemini yaparken uyması gereken sıra; çekişmesiz taşınır mallar, çekişmesiz taşınmaz mallar, çekişmeli taşınır mallar, çekişmeli taşınmaz mallar, şeklindedir.

İcra ve İflas Kanununa göre haczi caiz olmayan mal ve haklar; 1. Devlet malları ile mahsus kanunlarında haczi caiz olmadığı gösterilen mallar, 2. Ekonomik faaliyeti, sermayesinden ziyade bedenî çalışmasına dayanan borçlunun mesleğini sürdürebilmesi için gerekli olan her türlü eşya, 3. Para, kıymetli evrak, altın, gümüş, değerli taş, antika veya süs eşyası gibi kıymetli şeyler hariç olmak üzere, borçlu ve aynı çatı altında yaşayan aile bireyleri için lüzumlu eşya; aynı amaçla kullanılan eşyanın birden fazla olması durumunda bunlardan biri,
4. Borçlu çiftçi ise kendisinin ve ailesinin geçimi için zaruri olan arazi ve çift hayvanları ve nakil vasıtaları ve diğer eklenti ve ziraat aletleri; değilse, sanat ve mesleki için lüzumlu
olan alet ve edevat ve kitapları ve arabacı, kayıkçı, hamal gibi küçük nakliye erbabının geçimlerini temin eden nakil vasıtaları, 5. Borçlu ve ailesinin idareleri için lüzumlu ise borçlunun tercih edeceği bir süt veren mandası veya ineği veyahut üç keçi veya koyunu ve bunların üç aylık yem ve yataklıkları, 6. Borçlunun ve ailesinin iki aylık yiyecek ve yakacakları ve borçlu çiftçi ise gelecek mahsul için lazım olan tohumluğu, gibi...

Haciz işleminde üçüncü kişilerdeki mallarla ilgili, icra dairesinin borcun icra dairesine ödenmesi gerektiğine dair ihbarnameye üçüncü şahıs yedi gün içinde itiraz etmez ise mal yedinde sayılır.

İki ihbarnameye rağmen yedinde sayılan malı icra dairesine teslim etmeyen üçüncü şahsa parayı ya da yedinde sayılan malı teslim etmesi için on beş gün süre verilir.

Hacze iştirak etmek isteyen alacaklı, öncelik şartının gerçekleştiğini resmi belgelerle ispat etmek zorunda iken, ilk  haciz ilamlı takibe dayanıyorsa, davanın açıldığı tarihten önce yapılmış bir takip sonunda alınmış aciz vesikasını sunmak zorundadır. 

Hacze iştirak talebinin kabul edilmesi halinde ilk haciz sahibi alacaklı, reddi halinde ise iştirak talebinde bulunan alacaklı bu kararları öğrenmelerini izleyen yedi  gün içinde icra mahkemesine şikayet yoluyla başvurabilir.

İlave haczin yapılabilmesi için alacaklının talebi gereklidir.

İcra ve İflas Kanununda belirtilen sınırlı sayıdaki alacaklıların borçluya karşı takip başlatması zorunluluğu olmadan hacze iştirakte bulunabilmesi hali, "takipsiz iştirak" adıyla anılır.

İcra ve İflas Kanununa göre hacze imtiyazlı iştirak edebilecek alacaklılar arasında, borçlunun ölünceye kadar bakma alacaklısı, ilama dayanan nafaka alacaklısı, borçlunun vasisi olduğu kişiler, borçlunun eşi ve çocukları bulunmaktadır.

Alacaklı veya borçlu, hacze imtiyazlı iştirake itiraz etmişlerse, iştirakine itiraz edilmiş alacaklıya genel mahkemelerde dava açması için yedi  günlük süre verilir.

Haczedilen bir mal üzerinde üçüncü kişilerin, alacaklının alacağına nazaran daha üstün bir hakka sahip oldukları iddiasına, istihkak iddiası denir.

Bilinen bir vakıadan, bilinmeyen bir vakıa hakkında sonuç çıkarmaya yarayan işaret veya belirtiye "Karine" adı verilir.

İcra dairesi, istihkak iddiasına karşı itirazları olup olmadığını bildirmek üzere alacaklı ve borçluya bir süre verir. Bu süre sonunda sessiz kalınması hali, istihkak iddiasının kabulü anlamına gelir. Bu süre üç gündür.

İstihkak davası mutlaka duruşmalı olarak yapılır ve hakim tarafları dinledikten sonra karar verir. İcra veİflas Kanunu 97’nci maddesine göre, istihkak davaları süratle ve diğer davalardan önce karara bağlanır, adli tatilde de bakılır. Dava sırasında satış talep etme süreleri işlemez. İstihkak davası sonucu verilen kararlar maddi anlamda kesin hüküm teşkil eder. Bu nedenle bu kararlara karşı yargılamanın yenilenmesi talep edilebilir.