İCRA İFLAS HUKUKU

Borçlunun borçlarını tam olarak ödemekle birlikte, borçların vadesinin yeniden düzenlenerek daha sonraki bir tarihe ertelenmesine veya taksitlere bağlanmasına vade konkordatosu denilmektedir.

Geçici mühlet talebinin kabulü ve geçici mühletin uzatılması kararlarına karşı kanun yoluna başvurulamaz. Ancak geçici mühlet kararının ilânıyla birlikte, alacaklılara ilândan itibaren yedi gün içerisinde konkordato mühleti verilmesini gerektiren bir durum bulunmadığına dair itirazlarını bildirme imkânı tanınmıştır (m. 288/II). Alacaklılar Kanun’daki süre içinde, konkordato mühletinin borçlunun mali durumunun iyileşmesine katkı sağlamayacağını; konkordatonun başarıya ulaşma şansının bulunmadığını; Kanun’da sayılan belgelerin tamamının verilmediğini veya verilen belgelerin gerçeğe aykırı bilgiler içerdiğini ileri sürebileceklerdir. Alacaklıların itirazları, geçici mühlet içinde incelenmeli ve karara bağlanmalıdır.

Alacaklılar, yapılan ilânda (m. 301) bildirilen yer, gün ve saatte toplanırlar. Bu toplantıda alacaklılar, borçlunun konkordato teklifini görüşürler. Toplantıya, alacaklı olduğunu süresinde bildirenler ve alacaklı olduğunu süresinde bildirmemekle birlikte, ayrıntılı bilançoda gösterilenler katılabilir. Borçlu da, gerekli bilgileri vermek için toplantıda bulunmaya mecburdur (m. 302/II). Alacaklılar toplantısı için bir toplanma veya karar nisabı yoktur. Toplantı, katılan alacaklılarla gerçekleştirilir.
Konkordato komiseri, toplantının başkanıdır ve borçlunun durumuna ilişkin ayrıntılı bir rapor verir (m. 302/I). Raporun okunmasından sonra, konkordato teklifi görüşülür ve bu konuda borçlu ve alacaklılar görüş açıklarlar.

1. Konkordato, tasdik kararıyla bağlayıcı hâle gelir. Tasdik edilen konkordato projesinde konkordatonun tasdik kararının kesinleşmesiyle bağlayıcı hâle geleceği de kararlaştırılabilir.

2. Tasdik edilmi ve kesinleşmiş olan konkordato, o konkordatoya ret oyu vermiş olan ve alacağını konkordatoya yazdırmamı olan alacaklılar için de mecburîdir.

3. Konkordatonun tasdiki kararı ile birlikte konkordato hükümleri kural olarak tüm alacaklar bakımından mecburi hâle gelir.

4. Konkordato mühleti ile duran takipler sonucu, borçlunun mallarına haciz konulmu ve fakat henüz hacizli mallar satılmamı ise konkordatonun tasdiki kararının kesinleşmesiyle bu hacizler düşer (m. 308/ç)

5. Alacaklı, konkordatoya kabul oyu vermemişse konkordato teklifinde bulunan borçlunun müşterek borçlusu ve kefillerine karşı tüm haklarını muhafaza eder (m. 303).

6. Borçlunun, alacaklılarından birine konkordato şartlarından fazla olarak ödeme vaadinde bulunması yasaktır ve bu vaad herhangi bir mahkeme hükmüne gerek kalmaksızın batıldır (m. 308/d). 

7. Konkordatonun tasdiki kararında alacaklıların hangi ölçüde alacaklarından vazgeçtiği, borçlunun borçlarını nasıl ödeyeceği ve gerekirse sağlanacak teminatlar belirtilir. 

8. Konkordatoyu tasdik eden hâkim, borçlunun talebi üzerine, tasdik kararından itibaren en fazla bir yılı geçmemek kaydıyla, rehinli taşınır veya taşınmazın konkordato talebinden önceki bir alacak nedeniyle satışını erteleyebilir.

İflâsına karar verilmiş bir kimse de karar verilen bu iflâstan kurtulmak, iflâsın kaldırılmasını sağlamak için (m. 182) konkordato teklif edebilir. Bu durumda yukarıda incelediğimizden farklı olarak, konkordato, borçlunun iflâsına engel olmamak şeklinde bir amaçla değil; iflâsa karar verilmiş bir durumda, bu kararın kaldırılmasını sağlamayı amaçlamaktadır. İflâs içi konkordatoda, iflâs dışı konkordatodan farklı olarak;
• Konkordato mühleti yoktur,
• Konkordato komiseri tayin edilmez,
• Konkordato teklifi ikinci alacaklılar toplantısında incelenir.

Borçlu tarafından hazırlanacak ve onay için asliye ticaret mahkemesine sunulacak yeniden yapılandırma projesi, şu hususları içermelidir. (İİK m.309n):
• Projeden etkilenen alacaklıların tâbi olacağı koşullar ve benzer alacaklara sahip olan alacaklılar arasında eşitliğin ne şekilde sağlanacağı
• Projenin, borçlunun taraf olduğu sözleşmelere etkisi
• Projenin, borçlunun malvarlığı üzerindeki tasarruf yetkisine etkisi
• Borçların yeniden yapılandırılması için gerekli görülüyorsa, borçlunun kredi gibi finansman kaynaklarına başvurup başvurmayacağı
• Borçlunun işletmesinin kısmen ya da tamamen devri, diğer şirket veya şirketlerle birleşmesi, sermaye yapısının veya ana sözleşmesinin değiştirilmesi, borçlu işletmenin yönetiminde yer alacak kişilerin belirlenmesi, borçların vadelerinin uzatılması, faiz oranlarının değiştirilmesi, menkul kıymet ihracı gibi projenin uygulanabilirliğini sağlayabilecek yöntemler
• Tasdik kararından sonra projenin uygulanmasının kim tarafından ve nasıl denetleneceği
• Projeyi reddeden alacaklının alacağının, bu alacaklı projede kendi sınıfı için öngörülen haktan daha azını açıkça kabul etmediği sürece, nitelik itibarıyla benzerlik gösteren alacaklarla eşit muameleye tâbi olacağı

Konkordato masasına yöneltilen taleplerin tasarrufun iptali yoluyla kısmen veya tamamen reddini sağlamak mümkün ise konkordato tasfiye memurları, def'i yoluyla iptal talebinde bulunmaya yetkili ve yükümlüdürler (İİK m. 309k).
İvazsız tasarruflar: Kanun, alışılmış hediyeler müstesna olmak üzere, hacizden, haczedilecek mal bulunmaması hâlinde aciz belgesi verilmesi tarihinden veya iflâsın açılmasından önceki iki yıl içinde yapılmış ivazsız tasarrufları iptale tâbi kılmıştır (İİK m. 278/I-II). İvazsız tasarruflar bakımından öncelikle bütün bağışlamalar bu kapsamda sayılmış (İİK m. 278/I), daha sonra da ivazsız olmasa dahi bazı tasarruflar, bağışlama gibi kabul edilmiştir (İİK m. 278/III).
Aciz Hâlinde Yapılan Tasarruflar: Kanunda dört hâl altında sayılan durumların bulunması hâlinde, hacizden, haczedilecek mal bulunmaması hâlinde aciz belgesi verilmesi tarihinden veya iflâsın açılmasından önceki bir yıl içinde yapılmış, tasarruflar da iptale tâbi kılınmıştır (İİK m. 279/I).

İptal davasında, borçlunun tasarruf işlemi yaptığı üçüncü kişi, borçlunun durumunu (aciz halini) bilmediğini ispat ederse, iptal davası dinlenmez (İİK m. 279/II).
Zarar Verme Kastından Dolayi İptal: Malvarlığı borçlarına yetmeyen bir borçlunun, alacaklılarına zarar verme kastıyla yaptığı tüm işlemler, borçlunun içinde bulunduğu malî durumu ve zarar verme kastının, işlemin diğer tarafınca bilindiği veya bilinmesini gerektiren açık emarelerin bulunduğu hallerde iptale tâbidir (İİK m. 280/I).
Söz konusu tasarruf işlemlerinin iptal davasına konu edilebilmesi için, işlemin gerçekleştiği tarihten itibaren beş yıl içinde borçlu karşı haciz veya iflâs yoluyla takip başlatılmış olmalıdır.

Konkordato komiserinin görevleri şunlardır:
1. Borçlunun tasarruflarını denetlemek ve işlemlere katılmak (m. 290/I b. b).
2. Borçlunun malvarlığının defterini tutar (m. 298/I).
3. İlân ile alacaklıları davet eder (m. 299-301).
4. Kendisine bildirilen alacakları inceler (300). Komiser alacaklar hakkında borçlunun görüşünü alır, ancak komiserin bu konuda red yetkisi yoktur. Alacaklılar ilândan itibaren onbeş gün içinde alacaklarını bildirirler. Komiser, kendisine bildirilen alacakları inceler ve bu konuda borçluyu açıklamada bulunmaya davet eder. Borçlunun kabul ettiği alacaklar konkordato çoğunluğunun hesabında dikkate alınır; borçlunun kabul etmediği çekişmeli alacakların ise dikkate alınıp alınmayacağı veya ne miktarda dikkate alınacağına asliye ticaret mahkemesi karar verir (m. 302/V).
5. Ara Raporlar Düzenlemek (m. 290, I, b. d).

Konkordato talebini inceleyen asliye ticaret mahkemesi kesin mühlet kararıyla birlikte alacaklılar
kurulu oluşturabilir (m. 289/III). Adi konkordatoda alacaklılar kurulunun teşekkül edip etmeyeceği
hâkimin takdirine bırakılmıştır (m. 289/III, c.1). Ancak, en az üç alacaklı sınıfı bulunması kaydıyla,
alacaklı sayısının iki yüz elliyi veya alacak miktarının yüz milyon Türk Lirasını aşması halinde
alacaklılar kurulunun oluşturulması zorunludur. (K. Yön. m. 11/II).

İflâs içi konkordatoda, iflâs dışı konkordatodan farklı olarak;
• Konkordato mühleti yoktur,
• Konkordato komiseri tayin edilmez,
• Konkordato teklifi ikinci alacaklılar toplantısında incelenir.

Konkordatoyu farklı açılardan ayrıma tâbi tutmamız mümkündür. Bu ayrım, konkordatonun yapılış tarzına, yapıldığı zamana ve yapılış amacına göre yapılmaktadır.

Komiser, alacaklıları toplantıya çağırır ve alacaklılar yapılacak oylama sonucu konkordatonun kabul edilip edilmeyeceği hakkında karar verir.

Bir yıllık kesin mühlet, süre bitmeden önce, konkordato komiseri veya borçlunun talebiyle altı aya kadar uzatılabilir.

Komiser alacaklılar için iltihak süresinin bitiminden itibaren en geç yedi gün içinde konkordatoya ilişkin
bütün belgeleri, konkordato projesinin kabul edilip edilmediğine ve tasdikin uygun olup olmadığına dair
gerekçeli raporu ile birlikte mahkemeye verir.

Konkordato komiseri kesin mühleti İcra ve İflâs Kanunu'nun 288. maddesinde belirtilen usûlle ilân eder (m. 299). İlân, alacaklıların ve borçluyla bundan sonra iş yapacak üçüncü kişilerin, borçluya kesin mühlet verildiğinden haberdar olmalarını sağlar. Kesin mühletin doğurduğu bir diğer sonuç ise, alacaklılara alacaklarını kaydettirmeleri için ilândan itibaren on beş gün süre verilmesidir.

Toplantı sonunda bir tutanak düzenlenir ve konkordatoyu kabul etmek isteyen alacaklılar ve komiser tarafından tutanağın altı imzalanır. Ancak alacaklıların hemen toplantıdan sonra, tutanağı imza etmeleri
zorunlu değildir. Konkordatoya muvafakat etmek isteyen alacaklılar, toplantıdan itibaren yedi gün içinde
de konkordatoyu kabul ettiklerini komisere bildirebilirler (m. 302/VI).

Tasfiye memurları, alacaklılar kurulunun nezaret ve denetimi altında çalışarak konkordato masasını temsil eder, masanın muhafazası, paraya çevrilmesi ve malların devri için gerekli işlemleri yaparlar. Tasfiye memurları paraya çevirme ve bu çerçevede tasfiye işlemlerini yapar; paylaşıma katılacak alacaklıları ve sıralarını belirlemek için sıra cetveli yapar ve dağıtım için pay cetveli düzenler, tahsil edilmeyen paraları bankaya yatırır, def’i yoluyla iptal talebinde bulunabilir, tasfiye bir yılı geçerse her yıl bir rapor düzenler, tasfiyenin sonunda, nihai rapor düzenleyerek alacaklılar kurulunun onayına sunar. Tasfiye memurlarının paraya çevirme işlemlerine ilişkin kararlarına karşı, kararın öğrenilmesinden itibaren yedi gün içinde alacaklılar kuruluna itirazda bulunulabilir.