İCRA İFLAS HUKUKU

Konkordatonun temel amacı iflasları engellemektir. Diğer şıklar çeldiricidir. Doğru yanıt 'D'.

Basit Konkordato diye bir sınıflama yoktur. Tenzilat Konkordatosu'nun diğer bir adı da Yüzde Konkordato'dur. Doğru Yanıt 'A'.

Konkordato isteyen firmaya alacaklı belli bir yüzde alacağından vaz geçiyor ise bu Yüzde veya Tenzilat Konkordatosudur. İflas etmemiş şirket konkordato isterse bu 'Dış Konkordato'dur.İflas etmiş firmalar da konkordato isteyebilirler. Buna iç konkordato denir. Doğru yanıt 'D'.

Konkordato talebi dilekçe ile borçlu veya alacaklılardan birinin talebi ile işleme alınır. Doğru yanıt 'C'.

Konkordato talebini Aliye Ticaret Mahkemeleri almakla görevlendirilmişlerdir. Doğru Yanıt 'B'.

Şayet geçici komiser, geçici mühlet sonunda firmanın Konkordato durumunun başarıya ulaşacağı kanaatinde ise borçluya 1 senelik kesinleşmiş mühlet verilir.Doğru yanıt 'E'.

B şıkkı haricindeki ifadeler doğrudur ve Konkordatonun kesin müddetini kaldırabilir. Ancak B şıkkında verilen kanun maddesi yanlıştır. Doğrusu Borçlu hukuku Madde 297'ye ihlal şeklinde olmalıydı. B şıkkında verilen 397. maddenin konuyla alakası yoktur dolayısıyla çeldiricidir.Yanıt 'B'.

A, B, C ve E şıklarında bir Konkordato Komseri'nin görevleri yer almaktadır. D şıkkı bunlardan biri değildir. Borçlunun kabul etmediği borçların durumu Ticaret Mahkemesince açıklığa kavuşturulur. Doğru yanıt 'D'.

Kararın ilanından sonra alacaklılar on gün içinde borçlunun iflasını tasdik eden mahkemeden isteyebilirler. Doğru yanıt 'C'.

Muhafazası gereken şirketle ilgili tasarruflarda görevi kötüye kullanma suçu TCK'da da düzenlenmiş olup İcra İflas hukukunu da ilgilendirmektedir. Doğru yanıt 'D'.

Asliye ticaret mahkemesi geçici mühlet içinde borçluya kesin mühlet verip vermeyeceğini karara bağlayacaktır. Geçici komiser, mahkemeye geçici mühletin sonunda bir rapor sunar. Mahkemece konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması halinde borçluya bir yıllık kesin mühlet verilir. Asliye ticaret mahkemesi kesin mühlet kararıyla birlikte komiser atanmasına da karar verecektir. Yeni bir görevlendirme yapılmasını gerektiren bir durum olmadığı takdirde, geçici komiser görevine devam eder. Ayrıca mahkemece, kesin mühlet kararıyla birlikte alacaklılar kurulu da oluşturulabilir. Bir yıllık kesin mühlet, süre bitmeden önce, konkordato komiseri veya borçlunun talebiyle altı aya kadar uzatılabilir.

İflâsına karar verilmiş bir kimse de karar verilen bu iflâstan kurtulmak, iflâsın kaldırılmasını sağlamak için (m. 182) konkordato teklif edebilir. Bu durumda yukarıda incelediğimizden farklı olarak, konkordato, borçlunun iflâsına engel olmamak şeklinde bir amaçla değil; iflâsa karar verilmiş bir durumda, bu kararın kaldırılmasını sağlamayı amaçlamaktadır.

Borçlunun, konkordatonun tasdiki sırasında dürüst olmayan hareketlerle konkordatonun tasdikini sağladığı, sonradan (tasdikten sonra) anlaşılırsa, alacaklılar konkordatonun feshini isteyebilirler. Bu durumda konkordato tüm alacaklılar için feshedilmiş olur (m. 308/f). Konkordatonun feshi hâlinde 308. madde hükmü uygulanır (m. 308/, III). Söz konusu maddeye göre, mahkeme tasdik talebini reddederse, borçlunun re’sen iflâsına karar verir. Ancak bunun için borçlu hakkında doğrudan doğruya iflâs sebeplerinin mevcut olması aranmaktadır. Bununla birlikte 308. maddedeki hâlin varlığı, yani konkordatonun tasdik edilmemesi, 177. maddenin üçüncü bendinde doğrudan iflâs sebebi sayılmıştır. O hâlde konkordatonun feshi aynı zamanda doğrudan iflâs sebebi sayıldığından, diğer doğrudan iflâs sebepleri aranmaksızın mahkemece borçlunun re’sen iflâsına karar verilmelidir.

Konkordato, yapılış tarzına göre, tenzilat (yüzde) konkordatosu, vade konkordatosu ve karma konkordato şeklinde üçe ayrılmaktadır. Şayet konkordato ile alacaklılar alacaklarının belirli bir yüzdesinden feragat ederlerse, bu, tenzilat (yüzde) konkordatosudur. Buna karşılık, borçlunun borçlarını tam olarak ödemekle birlikte, borçların vadesinin yeniden düzenlenerek daha sonraki bir tarihe ertelenmesine veya taksitlere bağlanmasına vade konkordatosu denilmektedir. Son olarak konkordato ile hem alacaklıların alacaklarının bir kısmından feragat hem de kalan miktarın yeni bir vadede ödenmesi sağlanıyorsa karma konkordatodan söz edilebilir.

Sermaye şirketleri ile kooperatiflerin alacaklılarıyla uzlaşarak borçlarını ve gerekiyorsa, yapısal organizasyonlarını yeni koşullara adapte etmek suretiyle faaliyetlerine devam etmelerine imkân sağlayan hukukî kuruma “uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırma” diyoruz. Bu imkân sadece sermaye şirketleri ve kooperatiflere tanınmıştır.

Oylama sonrasında, gerekli çoğunluk tarafından projesi kabul edilen borçlu şirket veya kooperatif, Kanunda aranan bazı belgelerle yeniden yapılandırma projesinin tasdiki için muamele merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesine başvurabilir (İİK m. 309m, 309I). Mahkemeye başvuru, dilekçe ile olur ve dilekçeye kanunda dokuz bent hâlinde sayılan şu belgelerin eklenmesi gerekir (İİK m. 309o):
• Yeniden yapılandırma projesi
• Borçlunun malî durumunu gösterir belgeler, ayrıntılı bilânço, defterlerinin vaziyetini bildiren bir cetvel, gelir tablosu ve borçlunun malî durumunu açıklayıcı diğer bilgi ve belgeler
• Projenin, borçluyu yeniden ödeme kabiliyetine kavuşturarak muaccel borçlarını ödeme plânına göre ödeyebilecek ve nakit akışını gerçekleştirecek duruma getireceğini gösteren belgeler
• Projeden etkilenen ve etkilenmeyen alacaklılar ile bunların alacaklarının listesi
• Başvuru öncesi müzakere sürecini tanımlayan ve projeden etkilenen alacaklıların proje hakkında karar vermelerine olanak sağlayan yeterli bilgilendirmenin iadeli taahhütlü mektup veya noter ihbarnamesi gibi uygun araçlarla yerine getirildiğini gösteren delilleri de içeren açıklamalar
• Projeden etkilenip de onay veren alacaklıların, bu beyanlarını içeren, imzası ve tarihi noterlikçe onaylı tutanaklar
• Projeye göre alacaklıların eline geçecek miktar ile borçlunun iflâsı hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak gösteren belge
• Sayı ve meblağ itibarıyla çoğunluk koşulunun gerçekleştiğini gösteren cetvel
• Borçlunun ödeme kabiliyetine kavuşabileceğini ve projede yer alan koşullara uymasının mümkün olduğunu gösteren ve gerekli nitelikleri haiz bir bağımsız denetim kuruluşu tarafından hazırlanmış bulunan finansal analiz raporları ile dayanakları

Projenin borçlu tarafından kısmen ihlâl edilmesi hâlinde, bu ihlâl sadece bazı alacaklıları etkiliyorsa, hakları ihlâl edilen bu alacaklıların borçlu ile projenin tadili konusunda anlaşmaya varmaları durumunda, tadil edilmiş proje mahkemenin tasdikine sunulur. Projenin devamı için bu tadilatın yapılması zorunlu ise ve tadil edilmiş proje hakları ihlâl edilmiş olan alacaklıları projeden etkilenen diğer alacaklılardan daha uygun bir duruma getirmiyorsa, mahkeme tadil edilmiş projeyi tasdik eder. Yeniden yapılandırma projesinin tasdikine ilişkin usûl projenin tadili hakkında da uygulanır.

ptal davası, genel mahkemelerde açılan bir eda davası niteliğindedir. İptal davasını açma hakkı, tasarrufun yapıldığı tarihten itibaren beş yıl geçmesi ile düşer. Bu süre hak düşürücü bir süredir (İİK m. 284).

İptal davasının konusu, iptale tâbi tasarrufun konusu olan ve üçüncü kişiye devredilmiş bulunan mal veya hak üzerinde davacının cebrî icra yoluyla hakkını alma yetkisinin verilmesidir (İİK m. 283/I). Üçüncü kişi malı elinden çıkarmışsa, davanın konusu o malın değeri nisbetinde tazminat talep etmektir.

İptal davasının davacı tarafında, hacizde, elinde geçici veya kesin aciz vesikası olan alacaklı (İİK m. 277/b. 1); iflâsta, iflâs idaresi yer alır (İİK m. 277/b. 2). Ancak iflâs idaresi, bu yetkiyi dava açmak isteyen alacaklıya devredebilir (İİK m. 277/b. 2, 245, 255). İptal davasının davalı tarafında hacizde, borçlu ile lehine tasarrufta bulunulan üçüncü kişi (mecburî dava arkadaşı olarak); iflâsta sadece lehine tasarruf yapılan üçüncü kişi yer alır. İptal davası iyi niyetli kişilerin haklarını ihlâl etmez (İİK m. 282).

Bu davada görevli mahkeme, hacizde, aciz vesikasında ödenmemiş olarak gösterilen miktara göre, iflâsta, iptale tâbi tasarrufun tamamına göre belirlenir. Yetkili mahkeme ise, genel hükümlere göre belirlenecektir.

Davacı bu davayı açmadan önce ve dava sırasında ihtiyatî haciz de talep edebilir. Burada ihtiyatî haciz, sadece iptale tâbi tasarrufun konusu olan mal üzerinde istenebilecektir. Ancak, iptale tâbi tasarrufun konusu olan mal, artık üçüncü kişinin elinde değilse, onun yerine kaim olan miktar oranında üçüncü kişinin malvarlığına ihtiyatî haciz konulabilir (İİK m. 281/II).

İptal davası, basit yargılama usûlüne göre incelenir ve mahkeme davayı serbestçe takdir eder (İİK m. 281/I). Kanunda, özellikle iptal sebepleri belirtilirken özel olarak bazı ispat kurallarına da değinilmiştir (İİK m. 279/son, 280/III-IV).

Hacizde, davacı alacaklı, iptal davasını kazanınca, malın maliki olarak üçüncü kişi kalmaya devam eder; ancak, alacaklı, malı, cebrî icra yoluyla haczettirip sattırma hakkına sahiptir (İİK m. 283/I). Bundan sonra bir para artarsa, bu da üçüncü kişiye verilir. İptal davası, üçüncü kişinin elinden çıkarmış olduğu mallar yerine geçen değere ilişkinse, üçüncü kişi bu değer oranında tazminat ödemeye mahkum edilir (İİK m. 283/II).

İflâsta, iflâs idaresi veya alacaklı (İİK m. 245), iptal davasını kazanırsa, dava konusu mal, iflâs masasına alınır, iflâs idaresi tarafında satılır ve satış parası tüm alacakların ödenmesine ayrılır. Bundan sonra bir para artarsa, üçüncü kişiye verilir.

İptal davasını kaybeden üçüncü kişi, karşılık olarak o şeyi veya bedelini borçludan ya da borçlu iflâs etmişse iflâs masasından isteyebilir (İİK m. 283/IV).

Hacizde, davacı alacaklı, iptal davasını kazanınca, malın maliki olarak üçüncü kişi kalmaya devam eder; ancak, alacaklı, malı, cebrî icra yoluyla haczettirip sattırma hakkına sahiptir (İİK m. 283/I). Bundan sonra bir para artarsa, bu da üçüncü kişiye verilir. İptal davası, üçüncü kişinin elinden çıkarmış olduğu mallar yerine geçen değere ilişkinse, üçüncü kişi bu değer oranında tazminat ödemeye mahkum edilir (İİK m. 283/II).

Modern takip hukuku borçlunun malvarlığı üzerinde gerçekleştirilmektedir. Kural olarak, borçlunun şahsı üzerinde herhangi bir cebir uygulanmaz. Ancak, özellikle takip prosedürünün sağlıklı işlemesini sağlamak, borçlunun ve üçüncü şahısların kötü niyetli davranışlarına engel olmak gibi zorunlu sebeplerle, takip hukukunun özelliklerinden kaynaklanan birtakım suçlar düzenlenmiştir. Bu çerçevede İcra ve İflâs Kanununun on altıcı babı (İİK m. 331-354) cezaî hükümlere ayrılmıştır. İcra ve iflâs hukukunu ilgilendiren suçların çoğu İcra ve İflâs Kanununda düzenlenmesine rağmen, Türk Ceza Kanununda da icra ve iflâs hukukunu ilgilendiren suçlar bulunmaktadır. Örneğin, hileli veya taksirli iflâs (TCK m. 161, 162) ve muhafaza görevini kötüye kullanma (TCK m.289) gibi.