İCRA İFLAS HUKUKU

İlamsız icra takibi sadece genel haciz yolu ile takiple sınırlı değildir. Alacaklının elinde kambiyo senedi bulunması halinde, özel bir ilamsız icra takibi prosedürü de öngörülmüştür. Elinde kambiyo senedi bulunan alacaklı, isterse bu özel takip yolunun avantajlarından yararlanarak daha seri bir ilamsız icra takibi yapabilir. Bu takip yolunda, ilamsız icra takibinin takibin kesinleşmesine kadarki aşamaları bakımından farklılıklar bulunmaktadır, ancak takibin kesinleşmesinden sonraki haciz, satış ve paraların paylaştırılması gibi takip aşamaları genel haciz yolu ile takiptekiyle aynıdır.

Borçlu, takip konusu senedin altındaki imzanın kendisine ait olmadığını iddia ediyorsa, bu konudaki itirazını ayrıca ve açıkça beş gün içinde icra mahkemesine bildirmelidir; aksi halde kambiyo senedindeki imza, borçluya ait sayılır (İİK m. 168/I, b. 4; m. 170/I).

Genel haciz yolu ile takipte icra müdürünün senedi ve borcun vadesini inceleme yetkisi yoktur. Diğer seçeneklerde verilenler kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip için geçerlidir.

Borçlu, alacaklının kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takibe başvurma hakkının bulunmadığını ileri sürüyorsa, bunu beş gün içinde icra mahkemesine şikâyet yoluyla bildirmelidir (İİK m. 168/I, b. 3; m. 170a). Kambiyo senedi niteliği taşımayan bir senede dayanarak ödeme emri gönderilirse, alacaklı yetkili hamil değilse, kambiyo senedinde borçlu olmayana karşı takip yapılırsa, protesto çekilmesi gereken durumlarda protesto çekilmemişse beş günlük şikâyet söz konusudur. Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takipte, icra müdürü senedin vâdesinin gelip gelmediğini incelemelidir. Şayet icra müdürü bu konuda yanılgıya düşmüşse yedi günlük şikâyet söz konusu olacaktır.

Borçlunun, borçlu olmadığı veya borcun itfa edildiği ya da süre verildiği yahut alacağın zamanaşımına uğradığı ya da icra dairesinin yetkisiz olduğu yönünde itirazı varsa, bunu da sebepleri ile birlikte beş gün içinde bir dilekçe ile icra mahkemesine bildirmesi ve icra mahkemesinden itirazın kabulüne dair bir karar getirmesi, aksi halde takibe devam olunacağı ihtar edilir.

Borçlu yukarıda açıklanan şekillerde ve sürede takibe karşı koymazsa, takip kesinleşir. Özellikle beş günlük şikâyet ve itiraz süresi geçtikten sonra takip kesinleşse de, takibe devam edilemez; on günlük ödeme süresinin (yani beş gün daha) beklenmesi gerekir (İİK m. 168/I, b. 2). Bu sürede de borçlu, kesinleşen takibe göre borcunu ödemezse, aynı süre içinde İİK’nun 74. maddesine göre mal beyanında bulunmalıdır. Borçlunun borcunu ödememesi durumunda takibe devam edilir; mal beyanında bulunmazsa ayrıca hapisle tazyik edilir (İİK m. 168/I, b. 6).

İlâmsız icranın kural olarak para ve teminat alacakları için mümkün olduğunu daha önce açıklamıştık. Ancak, kanun koyucu, belirli özel şartların varlığı halinde kiralanan taşınmazların ilâmsız icra yoluyla tahliyesine de imkân tanımıştır. Kiralanan taşınmazların tahliyesi için, ilâmsız takip yoluna başvurulması iki durumda mümkündür. Bunlar, kira bedelinin ödenmemesi ve kira süresinin sona ermesidir. Birinci durumda, takip sonucu bir para alacağına kavuşmak ve onunla birlikte tahliye söz konusu iken, ikinci durumda sadece tahliye söz konusudur. Bu yönüyle ikinci durum, ilâmsız icranın para alacağına yönelik olmasına ilişkin kuralın tam bir istisnasıdır. Her iki tahliye için de taraflar arasında yazılı ya da sözlü bir kira sözleşmesinin varlığı asıldır. Ancak, bedelin ödenmemesi sebebiyle tahliyede yazılı kira sözleşmesi aranmazken, kira süresinin sona ermesi sebebiyle tahliyede yazılı kira sözleşmesinin varlığı gerekir. Kira sözleşmesi dışındaki hallerde (örneğin haksız işgal), tahliye genel hükümlere göre talep edilmelidir.

Ödeme emrini alan borçlu-kiracı, borcunu ödemek isterse, bunu kural olarak otuz gün içinde yerine getirmelidir. 6098 sayılı yeni Türk Borçlar Kanunu’na göre, ödeme süresi en az on gün, konut ve çatılı işyeri kiralarında en az otuz gün, hasılat kiralarında ise en az altmış gündür (TBK m. 315/II; 362/II).

Kira süresinin sona ermesi sebebiyle ilâmsız tahliye yoluna başvurabilmek için, alacaklı-kiraya verenin elinde yazılı bir kira sözleşmesi veya tahliye taahhüdü olması gerekir. Sözlü bir anlaşmayla kiraya verilen bir taşınmazın bu şekilde tahliyesi istenemez (İİK m. 272/I). Kiralayan, kira süresinin sona ermesinden sonra sözleşmeyi yenilemek istemezse, bu sürenin sona
ermesinden itibaren bir ay içinde icra dairesine başvurup kiracının tahliyesi için takip yapmak zorundadır. İcra mahkemesi bu süreyi, hak düşürücü bir süre olduğundan, kendiliğinden dikkate alır.  Tahliye emrinde, taraflara ilişkin bilgiler dışında, kira sözleşmesinin tarihi, kiracının taşınmazı on beş gün içinde tahliye etmesi; şayet kiracının kiranın yenilendiğine ya da
uzatıldığına ilişkin bir itirazı varsa, bunu yedi gün içinde icra dairesine bildirmesi, itirazda bulunmaz veya taşınmazı tahliye etmezse, zorla tahliye edileceği yazılır (İİK m. 272; Yön. m. 33). Kiracı, tahliye emrinin tebliğinden itibaren yedi gün içinde, takibe itiraz edebilir. Bu itirazını yazılı veya sözlü olarak, icra dairesine bildirir ve itiraz ile takip durur (İİK m. 274).

Süresinde ödeme emrine itiraz edilmezse, takibin kira alacağına ilişkin kısmı kesinleşir. Ancak, kesinleşmeye rağmen hemen takibe devam edilemez, ayrıca ödeme süresinin geçmesi de beklenir (kural olarak otuz gün) ve alacaklı-kiraya veren, borçlunun mallarına haciz konulmasını icra dairesinden ister. Yani, itiraz süresi sonunda takip kesinleşmiş olsa dahi, ödeme süresi geçmeden takibe devam edilemez.

ambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yoluyla Takip yolu ile takip yapabilmek alacağının senede bağlanmış olması ve bu senedin de kambiyo senedi niteliğinde olması gerekir. Kambiyo senetleri 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiş olan bono (TTK m. 776 vd.), poliçe (TTK m. 671 vd.) ve çektir (TTK m. 780 vd. 5941 sayılı ÇekK.). Alacaklının elinde bu tür bir kambiyo senedi yoksa vkambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takibe başvurulamaz;

İcra müdürü, genel haciz yoluyla takipten farklı olarak, verilen senedin kambiyo senedi olup olmadığını ve takip hakkının bulunup bulunmadığını inceler (İİK m. 168/I; m. 170a).

İcra müdürü, genel haciz yoluyla takipten farklı olarak, verilen senedin kambiyo senedi olup olmadığını ve takip hakkının bulunup bulunmadığını inceler (İİK m. 168/I; m. 170a). İcra müdürünün bu takdiri aleyhine, beş gün içinde şikâyet yoluna başvurulabilir (İİK m. 168/I, b. 3; 170a). Ancak, vadesi gelmeyen bir senede dayanarak takip yapılırsa, şikâyet süresi beş gün değil, yedi gündür (İİK m. 16).

Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takipte borçlunun borcu ve takip masraflarını on gün içinde ödeme emrinde yazılı olan icra dairesine ait banka hesabına ödemesi ihtarı bulunur.

Ödeme emrine itiraz etmek isteyen borçlunun, ödeme emrinin tebliğinden itibaren beş gün içinde dilekçe ile icra mahkemesine başvurması gerekir.

Ödeme emrine itiraz etmek isteyen borçlunun, ödeme emrinin tebliğinden itibaren beş gün içinde dilekçe ile icra mahkemesine başvurması gerekir.

Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takipte önce rehne başvurma zorunluluğu yoktur

Kiralanan taşınmazların tahliyesi için, ilâmsız takip yoluna başvurulması iki durumda mümkündür. Bunlar, kira bedelinin ödenmemesi ve kira süresinin sona ermesidir

Ödeme emrini alan borçlu-kiracı, borcunu ödemek isterse, bunu kural olarak otuz gün içinde yerine getirmelidir.

Bu takip yolunun temel aşamaları, takip (tahliye) talebi, tahliye emri, takibin kesinleşmesi ve tahliyedir.