İCRA İFLAS HUKUKU - Deneme Sınavı - 4

Kanun, ilâm yanında, ispat kuvveti bakımından ilâma yakın bazı belgelere dayanarak da ilâmlı icra
takibi yapılmasını kabul etmiştir. Bu tür belgeler, ilâm olmamakla birlikte, ilâm niteliğinde belge olarak
kabul edilmiştir. Bir belgenin ilâm niteliğinde olup olmadığı ancak kanun tarafından belirlenebilir. Bu
belgeler şunlardır (İİK m. 38):
• Mahkeme huzurunda yapılan sulhler (HMK m. 313-315),
• Mahkeme huzurunda yapılan kabuller ve icraî nitelikteki feragatler (HMK m. 307 vd.),
• Kayıtsız şartsız para borcu ikrarını içeren düzenleme şeklindeki noter senetleri,
• İstinaf ve temyiz kefaletnameleri (İİK m. 33, 36; HMK m. 350, m. 367),
• İcra dairesindeki kefaletnameler.
• Özel kanunlarına göre ilâm niteliğinde sayılan belgeler. Örneğin, baroların para cezaları veya
giderlerin ödenmesi hakkındaki kararları (AvK m. 162, 64, 86), Noterler Birliği Disiplin
Kurulunun para cezasına veya giderlere ilişkin kararları (NK m. 145/II, III; m. 117/I; m. 20/V).
Ayrıca özellikle bazı meslek kuruluşlarının tahsil edecekleri ücretlerle, bazı idarî kararlar ve
kanunlarda ayrıca bir mahkeme hükmüne gerek olmadan tahsil olunacağı öngörülmüş olan
alacaklar

Taşınmaz ve buna ilişkin aynî haklarla ilgili hükümler kesinleşmeden icra edilemez (HMK m.
367/2, m. 350/2).
• Aile ve şahsın hukukuna ilişkin hükümler kesinleşmedikçe icra edilemez (HMK m. 367/2, m.
350/2). Ancak nafaka hükümlerinin icrası için kesinleşmesi gerekmez (HMK m. 350, 1, c. 3; m.
367, 1, c. 3).
• Yabancı mahkeme kararlarının tenfizi hakkındaki kararlar temyiz edilirse, temyiz icrayı
durdurur (MÖHUK m. 57/II).
• Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 33 ve 34. maddelerinde düzenlenen tescil ve tescile itiraza ilişkin
kararlar kural olarak, kesinleşmeden icra edilmeyecektir.
• Ceza mahkemesi ilâmlarının yargılama giderlerine ilişkin hüküm fıkrasının icra olunabilmesi
için kesinleşmesi beklenmelidir (CMK m. 324/IV; 5275 s. K m. 4).
• Sayıştay ilâmları kesinleşmeden icra olunamaz (SayK. m. 64).
• Ayrıca, menfi tespit davasını kazanan ve lehine tazminata hükmedilen borçlu menfi tespit ilâmı
kesinleşmedikçe tazminat ve yargılama giderleri için ilâmlı icra takibi yapama

Para alacağına ilişkin bir ilâmın icrası söz konusu ise, borçlunun yedi gün içinde borcu ödemesi,
ödemezse aynı sürede mal beyanında bulunması, mal beyanında bulunmazsa hapisle tazyik olunacağı,
mal beyanında bulunmaz veya gerçeğe aykırı mal beyanında bulunursa hapisle cezalandırılacağı ihtarı da
yer alır.

Borçlu, icra emrinin tebliğinden önce, ancak hükmün verildiği tarihten sonraki dönemde ilâm konusu
borcun itfa edilmiş, zamanaşımına uğramış veya ertelenmiş olduğunu ileri sürüyorsa, icra emrinin
tebliğinden itibaren yedi gün içinde icra mahkemesinden icranın geri bırakılmasını istemelidir

Borçlunun icranın geri
bırakılmasını talep edebilmesi için üç sebep bulunmaktadır: İtfa (borcun sona ermesi), imhâl (borçluya
süre verilmesi) ve zamanaşımı (ilâmın zamanaşımına uğramış olması).

Takip hukuku bakımından, rehinli alacaklar için rehnin paraya çevrilmesi yoluna başvurma
zorunluluğu (önce rehne başvurma zorunluluğu) (İİKm. 45/I) şeklinde bir kural söz konusudur. Yani,
alacağı rehinle temin edilmiş bir alacaklı, alacağını takip yaparak elde etmek isterse, kural olarak önce
rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takip yapmak zorundadır. Bu yola başvurmadan, ilâmlı veya ilâmsız icra
(haciz) yoluna ya da borçlu iflâsa tâbi kimselerden ise, iflâs yoluna başvuramaz; icra müdürü alacaklının
bu yöndeki talebini reddetmelidir. Aksine davranış süresiz şikâyet konusu olur.

Borçlu ve varsa ipotekli taşınmaz sahibi üçüncü kişi, yedi gün içinde icra dairesine başvurarak ödeme
emrine itiraz edebilir

Borçlu ve varsa ipotekli taşınmaz sahibi üçüncü kişi, yedi gün içinde icra dairesine başvurarak ödeme
emrine itiraz edebilir

Kendisine satış isteme yetkisi gelen rehinli alacaklı, taşınır rehninin satışını ödeme veya icra emrinin
tebliğinden itibaren altı ay içinde, taşınmaz rehninin şatışını da aynı tarihten itibaren bir yıl içinde
isteyebilir

Alacaklı geçici rehin açığı belgesi alırsa, yeni bir takip yapmaya gerek kalmadan, aynı takip
dosyasından, alacağının rehinle karşılanamayacağı tahmin edilen kısmı için borçlunun
mallarının haczini isteyebilir veya İİK’nun 100. maddesine göre başka bir alacaklının haczine iştirak edebilir (İİK m. 150f/II). Geçici rehin açığı belgesi sahibi alacaklı, rehin satılıp
açık kesinleşmedikçe, haczettirdiği malların satışını isteyemez.
Kesin rehin açığı belgesi, borç ödemeden aciz belgesi niteliğinde değildir. Kesin rehin
açığı belgesine bağlanan sonuçlar şunlardır:
Alacaklı, borçluya karşı haciz veya iflâsa tâbi ise iflâs yoluyla takip yapabilir (İİK m.
45/I, c. 2; 152/II).
Alacaklı bir yıl içinde, haciz yoluyla takip yaparsa, borçluya yeniden icra veya ödeme
emri gönderilmesine gerek yoktur (İİK m. 152/III). Bir yıl geçtikten sonra, alacaklının
rehin açığı belgesine dayanarak yeniden takip yapması gerekir.
Kesin rehin açığı belgesi aynı zamanda İİK’nun 68. maddesinin 1. fıkrası anlamında
borç ikrarını içeren senet hükmündedir

İflâsa tâbi bir borçluya karşı alacaklının haciz veya iflâs yoluyla takip yapması mümkündür. Hatta bu
yollardan birini seçmiş ve takibe başlamış olan alacaklı, bir defaya mahsus olmak üzere başlamış olduğu
takip yolunu bırakarak, diğer yola başvurabilir

Doğrudan doğruya (takipsiz) iflâsta ise, alacaklı veya bizzat borçlunun kendisi, icra dairesinde bir
iflâs takibi başlatmadan, doğrudan asliye ticaret mahkemesine başvurarak iflâsa karar verilmesini talep
eder. Mahkeme iflâsa karar verirse, bundan sonraki aşama kural olarak takipli iflâsta olduğu gibidir. Yani
burada iflâs prosedürü icra dairesinde değil, doğrudan asliye ticaret mahkemesinde başlar

Hukukumuzda kural olarak tacirler iflâsa tâbidir (İİK m. 43; TTK m. 18). Kimlerin tacir sayılacağı ise
Türk Ticaret Kanununda belirtmiştir. Türk Ticaret Kanunu’nda bu konuda gerçek kişi tacirlerle, tüzel kişi
tacirler bir ayrıma tâbi tutulmuştur. Gerçek kişi tacirler hakkında Türk Ticaret Kanunu’nun 12/I, 12/II ve
14/I. maddelerinde, tüzel kişiler bakımından 16. maddede düzenleme yer almaktadır. Ayrıca hangi tüzel
kişilerin tacir sayılamayacağı da belirtilmiştir.
Bazı kişiler aslında tacir olmadıkları hâlde tacirler hakkındaki hükümlere tâbidirler. Bunun sonucu
olarak bu kimseler hakkında iflâs hükümleri de uygulanır. Nitekim bir ticarî işletme açmış gibi kendi
adına veya bir şirket adına ortak sıfatıyla işlemler yapan kimse, iyi niyetli üçüncü kişilere karşı tacir gibi
sorumlu olduğundan (TTK m. 12/III), iyi niyetli üçüncü kişiler tarafından bunların iflâsı da istenebilir.
Tüzel kişiliği bulunmayan donatma iştiraki, tacir niteliğine sahip olmadığı halde, iflâsa tâbidir (TTK
m. 1084).
Bazı kişiler tacir olmadıkları ve tacir sayılmadıkları hâlde özel kanun hükümleri gereğince iflâsa
tâbidirler. Örneğin, ticareti terk edenler (İİK m. 44/II) ve kollektif şirket ortakları (TTK m. 238/II, 240)
tacir sayılmadıkları halde iflâsa tabidir.

Takipli iflâsta, iflâs takibi alacaklının icra dairesine verdiği bir takip talebi ile başlar. İflâs takip talebini
alan icra dairesi borçluya bir iflâs ödeme emri gönderir. Borçlu ödeme emrine karşı itirazını icra dairesine
yapar (İİK m. 154, 155, 172). Ödeme emrine karşı yapılan itirazların incelenmesi ve borçlu hakkında
iflâsa karar verilmesi asliye ticaret mahkemesinin görevidir

Takipli iflâsta, iflâs takibi alacaklının icra dairesine verdiği bir takip talebi ile başlar. İflâs takip talebini
alan icra dairesi borçluya bir iflâs ödeme emri gönderir. Borçlu ödeme emrine karşı itirazını icra dairesine
yapar

İflâs idaresi birinci alacaklılar toplantısında gösterilen adaylar arasından icra mahkemesince seçilen üç
kişiden oluşur. İflâs idaresinin alacaklılardan oluşması şart değildir (İİK m. 223/I). İflâs idaresi müflisin
veya alacaklıların temsilcisi olmayıp, iflâs masasının kanunî temsilcisidir (İİK m. 226/I). İflâs idaresi iflâs
masasının idaresi ve tasfiyesi için gerekli olan bütün işlemleri (dava açmak, açılmış davaları takip etmek,
sözleşme yapmak vs.) masa adına yapar. Tüm alacaklılar aksi yönde anlaşsalar dahi iflâs masasını dışa
karşı iflâs idaresi temsil eder.
İflâs idaresinin temel görevi, iflâs dairesinin denetimi altında iflâs masasını tasfiye etmektir (İİK m.
223/II). İflâs idaresinin görevleri iflâs kapanıncaya kadar devam eder.

Borçlu, ödeme emrinin tebliğinden itibaren yedi gün içinde ödeme emrine itiraz edebilir. Bu itirazın
dilekçe ile olması gerekir. Borçlunun itirazı üzerine takip durur (İİK m. 156/III).
İflâs ödeme emrine karşı da, genel haciz yolundaki itiraz sebeplerine göre itiraz edilebilir. Ayrıca,
borçlu iflâsa tâbi kimselerden değilse bunu da itiraz olarak ileri sürmelidir. Burada itirazı, borca ve
imzaya itiraz olarak bir ayrıma tâbi tutmaya gerek yoktur. Çünkü itirazın bertaraf edilmesi için
başvurulacak merci, asliye ticaret mahkemesidir. Bunun sonucu olarak borçlunun itiraz sebepleri ile bağlı
olmasına ilişkin kurallar burada geçerli değildir; borçlunun sadece itiraz ettiğini belirtmesi de yeterlidir.

Alacaklı iflâs davasını, ödeme emrinin borçluya tebliğinden itibaren bir yıl içinde açmalıdır (İİK m.
156/IV). Bu süre hak düşürücü bir süredir, süre geçirilmişse aynı takip içinde borçlunun iflâsı istenemez.

Alacaklı iflâs davasını, ödeme emrinin borçluya tebliğinden itibaren bir yıl içinde açmalıdır (İİK m.
156/IV). Bu süre hak düşürücü bir süredir, süre geçirilmişse aynı takip içinde borçlunun iflâsı istenemez.
Davacı alacaklı, asliye ticaret mahkemesince iflâs kararı verilinceye kadar iflâs davasını geri alabilir.
Ancak bunun için borçlunun rızası gerekir. İflâs talebini geri alan alacaklı, bir ay geçmedikçe iflâs
davasını yeniden açamaz (talebini yenileyemez) (İİK m. 157). Davacının iflâs kararı verilene kadar, iflâs
davasından feragat etmesi de mümkündür. Ancak, iflâs kararı verildikten sonra iflâs davasından feragat
edilemez (İİK m. 165/II).

Üçüncü kişi
bu süre içinde istihkak davası açmazsa, masaya karşı istihkak iddiasından vazgeçmiş sayılır. İcra
mahkemesi gerekli görürse, istihkak davası nedeniyle iflâs masasının muhtemel zararlarına karşı teminat
isteyebilir.
İstihkak davası icra mahkemesinde açılır. İcra mahkemesi istihkak iddiasını genel hükümlere göre
inceler.
İstihkak iddia edilen mal üçüncü kişinin elinde ise bu mal üçüncü kişiden alınmaz fakat deftere yazılır
(İİK m. 212). Bundan sonra iflâs idaresinin üçüncü kişiye karşı genel mahkemelerde, genel hükümlere
göre istihkak davası açması gerekir.