İCRA İFLAS HUKUKU - Deneme Sınavı - 11

İflasın Özel Organları:

İflas bürosu

Alacaklılar toplantısı (birinci alacaklılar toplantısı ve ikinci alacaklılar toplantısı)

İflas dairesi

İflas Sebepleri:

Alacakların kaydı için ilanda belirtilen sürenin sona ermesinden ve iflâs idaresinin seçilmesinden itibaren iki ay içinde iflâs idaresi sıra cetveli düzenleyecektir.

İflâs idaresi birinci alacaklılar toplantısında gösterilen adaylar arasından icra mahkemesince seçilen üç kişiden oluşur. İflâs idaresinin alacaklılardan oluşması şart değildir (İİK m. 223/I). İflâs idaresi müflisin veya alacaklıların temsilcisi olmayıp, iflâs masasının kanunî temsilcisidir (İİK m. 226/I). İflâs idaresi iflâs masasının idaresi ve tasfiyesi için gerekli olan bütün işlemleri (dava açmak, açılmış davaları takip etmek, sözleşme yapmak vs.) masa adına yapar. Tüm alacaklılar aksi yönde anlaşsalar dahi iflâs masasını dışa karşı iflâs idaresi temsil eder.

İflâs idaresinin temel görevi, iflâs dairesinin denetimi altında iflâs masasını tasfiye etmektir (İİK m. 223/II). İflâs idaresinin görevleri iflâs kapanıncaya kadar devam eder. İflâs idaresi alacakları tahsil eder, acele hallerde satış da dâhil olmak üzere masa mallarını paraya çevirir, istihkak iddiaları hakkında karar verir, alacakları inceler ve sıra cetveli yapar.

Borçlunun iflâsını istemesinin zorunlu olduğu diğer hâl ise sermaye şirketlerinin borca batık hale gelmesidir (İİK m. 179; TTK m. 376). Anonim, limitet şirketlerle kooperatifler borca batık hale gelmişse şirketi temsile yetkili kişiler asliye ticaret mahkemesine başvurarak iflâs talep etmek zorundadırlar. “Borca batıklık”, şirketin mevcut ve alacaklarının (aktiflerinin), borçlarını (şirket alacaklılarının alacaklarını) karşılamaya yetmemesini ifade eder (m. 179; TTK m. 376/III). Bu durum, şirket pasifinin aktifinden fazla olması biçiminde de tanımlanmaktadır. Borca batık olma hâli gerçek kişiler için bir iflâs nedeni değildir. Borca batık olma hâli ile aciz hâli aynı şey değildir. Aciz hâlinde şirketin muaccel borçları ödeme araçlarındaki sürekli yoksunluk sebebiyle karşılanamazken, borca batık olma hâlinde şirketin tüm aktifleri muaccel olsun olmasın şirketin tüm borçlarını karşılamaya yetmemektedir. Yani bir malvarlığı yetersizliği söz konusudur. Aciz hâlinde (malvarlığı yeterli olsa da) ödeme yetersizliği (örneğin nakit akışının olmaması); borca batıklıkta ise (ödeme yapılabilse, nakit sağlanabilse de), malvarlığının yetersizliği, pasifin aktifi geçmesi söz konusudur. Bu iki yetersizlik birbirine bağlı olabileceği gibi, birbirinden bağımsız da gerçekleşebilir.

Borçlu, iflâs etmekle medenî haklardan yararlanma ve kullanma ehliyetini kaybetmiş olmaz. Ancak, iflâsın açılması ile müflisin haczedilen tüm mal ve hakları bir topluluk oluşturur ve buna iflâs masası denir (İİK m. 184/I) ve müflisin iflâs masasına giren malları ve hakları üzerindeki tasarruf yetkisi sınırlanmış olur.

İflâsta masa malları üzerindeki tasarruf yetkisini, masanın kanunî temsilcisi olarak iflâs idaresi (İİK m. 226/I) kullanır.

Tasarruf yetkisinin sınırlanması sebebiyle müflisin iflâs açıldıktan sonra, masaya dahil olan mal ve haklar üzerindeki her türlü tasarrufu iflâs masasına (alacaklılara) karşı geçersizdir (İİK m. 191/I). Burada geçersiz olan tasarruflar, masanın mevcudunu azaltıcı nitelikte olanlardır. Yani müflis, masa mevcudunu azaltıcı tasarruflarda bulunamaz.

İflâs dairesi, müflisin mağazalarını, eşya depolarını, fabrikalarını, imalathanelerini ve üretime yönelik sair yerlerini, perakende satış dükkânlarını ve buna mümasil yerlerini, masa hakkında faydalı olacağı anlaşılırsa ilk alacaklılar toplanmasına kadar kontrolü altında idare eder; aksi takdirde bu yerleri kapatıp mühürler (m.210). Masa hakkında faydalı olmayacağı anlaşıldığı için kapatılıp mühürlenen yerlerin, üzerinde rehin bulunmasa dahi, ilk alacaklılar toplanması tarafından da uygun bulunması hâlinde iflâs idaresince derhâl satışı yapılır (m. 185, IV).

Müflis, tasarruf işlemlerini yapamamakla birlikte, borçlandırıcı işlemler yapabilir. Örneğin, müflis masaya dahil bir mal için satış sözleşmesi yapabilir ve bu sözleşme geçerlidir, ancak bu sözleşmeden doğan borcunu yerine getirerek malı teslim edemez. Sözleşme geçerli olduğundan, iflâsın kaldırılması durumunda alıcı bu malın teslimini borçludan isteyebilir.

İflâsta, özellikle iflâsın ilanından (İİK m. 166/II) sonra yapılan tasarruflar bakımından üçüncü kişilerin iyi niyetinin bir önemi yoktur; bu işlemler masaya karşı mutlak olarak geçersizdir. Ancak, iflâsın açılması (İİK m. 165) ile iflâsın ilanı (İİK m. 166/II) arasında geçen dönemde, istisnaî üç durumda kanun üçüncü kişilerin iyiniyetini korumuştur. Bu üç istisna dışında kural olarak iflâsın açılması ile ilânı arasındaki dönemde de üçüncü kişilerin iyiniyeti korunmayacaktır.

İflâsın, müflisin tasarruf yetkisine sınırlama getirmesi yanında, kanunda borçlunun taraf olduğu dava ve takipler bakımından da bir takım sonuçlar düzenlenmiştir. Bunlar:
• İflâsın açılmasından önce müflise karşı başlamış olan takipler iflâsın açılması ile kural olarak durur ve iflâs kararının kesinleşmesi ile de düşer; ayrıca, iflâs tasfiyesi sırasında müflise karşı yeni takip yapılamaz (İİK m. 193). İflâsın açılması ile duran takipler, esasen müflisin masaya giren malvarlığı ile ilgili takiplerdir (İİK m. 193/I); bunların dışında, rehnin paraya çevrilmesi yoluyla yapılan takiplerle (İİK m. 193/son), tahliyeye ve borçlunun şahsına ilişkin takipler devam eder. Bunun gibi iflâstan sonra da rehin sahibi alacaklı istediği takdirde masaya karşı rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takip yapabilir (İİK m.185/I).
• Burada takip yapma yasağı, iflâs alacaklıları için geçerlidir. Bunun dışında, masa alacaklıları, tasfiye sırasında masaya, yani iflâs idaresine karşı haciz yolu ile takip yapabilirler. Ayrıca, müflisin iflâstan sonra doğmuş ve bu sebeple masadan istenemeyen borçlarından dolayı da tasfiye sırasında müflise karşı haciz yoluyla takip yapılabilir ve özellikle müflisin emeği ile elde ettiği geliri yani ücreti haczedilebilir. Şüphesiz, takip yasağı tasfiye dönemini kapsayıp, iflâs tasfiyesinin bitmesinden sonra müflise karşı takip yapılması mümkündür.
• İflâs tasfiyesi sırasında duran takipler müflise karşı yapılan takiplerdir, müflis tarafından iflâstan önce başlatılmış takiplere iflâstan sonra, iflâs masası tarafından devam edilir.
• Müflisin gerek davacı gerekse davalı olarak taraf olduğu, iflâstan önce açılmış ve halen derdest olan, iflâs masasına giren mal ve haklara ilişkin hukuk davaları iflâsın açılması ile durur. Duran davalara müflisin veya vekilinin huzurunda devam edilmesi durumunda, yapılan usul işlemlerine iflâs idaresi icazet vermedikçe, bu işlemler masaya karşı hükümsüzdür.
• Duran davalara ancak ikinci alacaklılar toplanmasından on gün sonra devam edilebilir (İİK m. 194/I, c. 1). Fakat gerek işin acele olması, gerekse dava konusunun niteliği dikkate alınarak kanun bazı davaların durmayacağını öngörmüştür (İİK m. 194/I, c. 2). Ayrıca duran davalar bakımından, bu süre zarfında, zamanaşımı ve hak düşürücü süreler işlemeyecektir (İİK m. 194/II).

Borçlu, iflâs etmekle medenî haklardan yararlanma ve kullanma ehliyetini kaybetmiş olmaz. Ancak, iflâsın açılması ile müflisin haczedilen tüm mal ve hakları bir topluluk oluşturur ve buna iflâs masası denir.

Müflisin mallarının tutulan defterine göre, masaya ait malların bedelinin adî tasfiye giderlerini karşılayacağı anlaşılırsa, iflâs tasfiyesi adî tasfiye usulüne göre yapılır.

Adî tasfiyeye bir ilân ile başlanır ve bu ilân iflâs dairesinin adî tasfiyeye karar vermesinden itibaren on gün içinde yapılır. Bu ilânda nelere yer verileceği İcra ve İflâs Kanunu’nun 219. maddesinde belirtilmiştir.

Adî tasfiyesi ayrıntısı aşağıda açıklanacak olan şu aşamalardan oluşmaktadır:
• Birinci alacaklılar toplantısının yapılması,
• İflâs idaresinin seçilmesi,
• Masa alacaklarının tahsili ve acele hallerde satış yapılması,
• İstihkak iddiaları hakkında karar verilmesi,
• İflâs alacaklarının incelenmesi,
• Sıra cetvelinin düzenlenmesi,
• İkinci alacaklılar toplantısı,
• Masa mallarının satışı ve paraların paylaştırılması

Bundan sonra yapılacak açıklamalar adî tasfiyenin yürütülmesine ilişkin prosedür olacaktır.

Takipli iflâsta, iflâs takibi alacaklının icra dairesine verdiği bir takip talebi ile başlar. İflâs takip talebini alan icra dairesi borçluya bir iflâs ödeme emri gönderir. Borçlu ödeme emrine karşı itirazını icra dairesine yapar (İİK m. 154, 155, 172). Ödeme emrine karşı yapılan itirazların incelenmesi ve borçlu hakkında iflâsa karar verilmesi asliye ticaret mahkemesinin görevidir. İcra dairesi ve asliye ticaret mahkemesi dışında iflâs idaresi, icra mahkemesi de bu prosedür içinde yer alan resmî organlardır. Bunların dışında, iflâsa karar verildikten sonra adî tasfiye uygulanırsa, alacaklılar toplantısı (İİK m. 221, 237) ve iflâs idaresi de (İİK m. 226) iflâsın özel organları olarak görevlidir.

Asliye ticaret mahkemesi (6554 sayılı Kanun gereğince iflâs işlerinde toplu mahkeme olarak), iflâs prosedüründe asıl ve en önemli organ sayılır. Çünkü iflâs davası bu mahkemede açılır ve borçlu hakkında iflâs kararı bu mahkeme tarafından verilir (İİK m. 154, 173, 174, 177). Ayrıca doğrudan iflâs sebeplerinin bulunması durumunda, iflâs prosedürü asliye ticaret mahkemesinde başlar.

İflâs davası, görev bakımından asliye ticaret mahkemesinde açılır (İİK m. 154/III, TTK m.5). Ayrı bir asliye ticaret mahkemesi bulunmayan yerlerde görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Ayrı asliye ticaret mahkemesinin bulunduğu yerlerde ise iflâs davasının asliye hukuk mahkemesinde açılması hâlinde görevsizlik her zaman ileri sürülebilir (TTK m. 5/III).

İflâs davası bakımından yetkili mahkeme, borçlunun muamele merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesidir. Mahkemenin yetkisi, icra dairesinin yetkisinden farklı olarak kamu düzenine ilişkin ve kesindir. Bu sebeple bu konuda yetki sözleşmesi yapılamaz. Mahkeme yetkili olup olmadığını kendiliğinden gözetir ve davanın her aşamasında yetki itirazında bulunulabilir (İİK m. 154/III, c. 2).

Her asliye ticaret mahkemesinin yargı çevresinde yeteri kadar iflâs dairesi bulunur (İİK m. 2). İflâs dairesinin görevi, asliye ticaret mahkemesinin iflâsa karar vermesi ve bu kararı iflâs dairesine bildirmesiyle başlar (İİK m. 166).

İflâs dairesinin görevleri kısaca şöyle özetlenebilir: İflâsın açıldığını gerekli yerlere bildirmek ve ilân etmek, müflisin mallarının defterini tutmak, muhafaza tedbirlerini yerine getirmek (İİK m.159, 161–163), adi tasfiyede alacaklıları (birinci) toplantıya çağırmak ve toplantıya başkanlık etmek, iflâs idaresinin tasfiyeye ilişkin işlemlerini denetlemek, birinci alacaklılar toplantısının yapılamaması halinde iflâs idaresi yerine iflâs masasını idare ve tasfiye etmek (İİK m. 222), ayrıca basit tasfiye usulünde tasfiyeyi bizzat yapmak.
İcra mahkemesi, iflâs prosedürü içinde de görevlidir. Ancak icra hukukundan farklı olarak, ödeme emrine itirazın kaldırılması talepleri icra mahkemesi tarafından değil, asliye ticaret mahkemesi tarafından incelenir (İİK m. 156/III, 158, 174). Ayrıca, kambiyo senetlerine mahsus iflâs yolunda, ödeme emrine karşı şikâyetler icra dairesine yapılır (m. 171/II, b. 3, 172) ve bu şikâyetler de ticaret mahkemesinde incelenir.

Alacakların incelenmesi ve ardından sıra cetvelinin ilan edilmesinden sonra, iflâs idaresi ikinci alacaklılar toplantısı için alacaklıları davet edecektir. İkinci alacaklılar toplantısının görevleri birinci alacaklılar toplantısına göre daha geniştir. Bunun nedeni ikinci alacaklılar toplantısına, iflâs idaresi tarafından kabul edilen alacaklıların katılabilmesidir.

Alacaklıların toplanması mümkün olmazsa veya karar nisabı oluşmazsa durum tespit edilir ve bundan sonra iflâs idaresi tasfiye kapanıncaya kadar işe devam eder (İİK m. 239).

İflâs idaresi, toplantıdan en az yirmi gün önce yapacağı ilan ile alacaklıları davet eder. İlanın bir örneği ayrıca alacaklılara da gönderilir.

İkinci alacaklılar toplantısına iflâs müdürü veya yardımcısı başkanlık eder. İflâs idaresi bu toplantıda tasfiyenin durumu hakkında alacaklılara bilgi verir. Bu bilgiden sonra alacaklılar toplantısında aşağıdaki konularda karar verilecektir.

İkinci alacaklılar toplantısında masanın yararı için gerekli kararlar verilir. Örneğin, müflisin yaptığı sözleşmenin masanın yararına olması halinde, bu sözleşmedeki yükümlülüğü yerine getirmesi, başka bir ifade ile masanın sözleşmeye girmesi bu toplantıda kararlaştırılır.

Müflis tarafından açılan ya da müflise karşı açılmış olan davalar İcra ve İflâs Kanunu’nun 194. maddesi dolayısıyla durur. Bu davalara devam edilip edilemeyeceğine ikinci alacaklılar toplantısında karar verilir. Bu davalara devam edilmesine karar verilirse, masayı iflâs idaresi temsil edecektir.

İflâs masası tarafından neticelendirilmesi uygun görülmeyen iddiaların takibi hakkı, ikinci alacaklılar toplantısı tarafından isteyen alacaklı veya alacaklılara verilir. Alacağı takip yetkisini bu şekilde devralan alacaklı, davayı kazanırsa, elde edilen paradan öncelikle alacağı ve yaptığı masraflarını kendisi alır, geriye para artarsa bu para masaya ait olur.

Taşınır veya taşınmaz malların pazarlık suretiyle satılmasına da ikinci alacaklılar toplantısında karar verilir. Yine müflis konkordato teklif ederse, bu teklif ikinci alacaklılar toplantısında tartışılır ve gerekirse kabulüne karar verilir.

Alacaklıların çoğunluğu ister veya iflâs idaresi gerekli görürse ikinci alacaklılar toplantısından sonra başka alacaklılar toplantısı için davet yapılabilir.

Asliye ticaret mahkemesi geçici mühlet içinde borçluya kesin mühlet verip vermeyeceğini karara bağlayacaktır. Geçici komiser, mahkemeye geçici mühletin sonunda bir rapor sunar. Mahkemece konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması halinde borçluya bir yıllık kesin mühlet verilir. Asliye ticaret mahkemesi kesin mühlet kararıyla birlikte komiser atanmasına da karar verecektir. Yeni bir görevlendirme yapılmasını gerektiren bir durum olmadığı takdirde, geçici komiser görevine devam eder. Ayrıca mahkemece, kesin mühlet kararıyla birlikte alacaklılar kurulu da oluşturulabilir. Bir yıllık kesin mühlet, süre bitmeden önce, konkordato komiseri veya borçlunun talebiyle altı aya kadar uzatılabilir.

İflâsına karar verilmiş bir kimse de karar verilen bu iflâstan kurtulmak, iflâsın kaldırılmasını sağlamak için (m. 182) konkordato teklif edebilir. Bu durumda yukarıda incelediğimizden farklı olarak, konkordato, borçlunun iflâsına engel olmamak şeklinde bir amaçla değil; iflâsa karar verilmiş bir durumda, bu kararın kaldırılmasını sağlamayı amaçlamaktadır.

Borçlunun, konkordatonun tasdiki sırasında dürüst olmayan hareketlerle konkordatonun tasdikini sağladığı, sonradan (tasdikten sonra) anlaşılırsa, alacaklılar konkordatonun feshini isteyebilirler. Bu durumda konkordato tüm alacaklılar için feshedilmiş olur (m. 308/f). Konkordatonun feshi hâlinde 308. madde hükmü uygulanır (m. 308/, III). Söz konusu maddeye göre, mahkeme tasdik talebini reddederse, borçlunun re’sen iflâsına karar verir. Ancak bunun için borçlu hakkında doğrudan doğruya iflâs sebeplerinin mevcut olması aranmaktadır. Bununla birlikte 308. maddedeki hâlin varlığı, yani konkordatonun tasdik edilmemesi, 177. maddenin üçüncü bendinde doğrudan iflâs sebebi sayılmıştır. O hâlde konkordatonun feshi aynı zamanda doğrudan iflâs sebebi sayıldığından, diğer doğrudan iflâs sebepleri aranmaksızın mahkemece borçlunun re’sen iflâsına karar verilmelidir.

Konkordato, yapılış tarzına göre, tenzilat (yüzde) konkordatosu, vade konkordatosu ve karma konkordato şeklinde üçe ayrılmaktadır. Şayet konkordato ile alacaklılar alacaklarının belirli bir yüzdesinden feragat ederlerse, bu, tenzilat (yüzde) konkordatosudur. Buna karşılık, borçlunun borçlarını tam olarak ödemekle birlikte, borçların vadesinin yeniden düzenlenerek daha sonraki bir tarihe ertelenmesine veya taksitlere bağlanmasına vade konkordatosu denilmektedir. Son olarak konkordato ile hem alacaklıların alacaklarının bir kısmından feragat hem de kalan miktarın yeni bir vadede ödenmesi sağlanıyorsa karma konkordatodan söz edilebilir.

Sermaye şirketleri ile kooperatiflerin alacaklılarıyla uzlaşarak borçlarını ve gerekiyorsa, yapısal organizasyonlarını yeni koşullara adapte etmek suretiyle faaliyetlerine devam etmelerine imkân sağlayan hukukî kuruma “uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırma” diyoruz. Bu imkân sadece sermaye şirketleri ve kooperatiflere tanınmıştır.

Oylama sonrasında, gerekli çoğunluk tarafından projesi kabul edilen borçlu şirket veya kooperatif, Kanunda aranan bazı belgelerle yeniden yapılandırma projesinin tasdiki için muamele merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesine başvurabilir (İİK m. 309m, 309I). Mahkemeye başvuru, dilekçe ile olur ve dilekçeye kanunda dokuz bent hâlinde sayılan şu belgelerin eklenmesi gerekir (İİK m. 309o):
• Yeniden yapılandırma projesi
• Borçlunun malî durumunu gösterir belgeler, ayrıntılı bilânço, defterlerinin vaziyetini bildiren bir cetvel, gelir tablosu ve borçlunun malî durumunu açıklayıcı diğer bilgi ve belgeler
• Projenin, borçluyu yeniden ödeme kabiliyetine kavuşturarak muaccel borçlarını ödeme plânına göre ödeyebilecek ve nakit akışını gerçekleştirecek duruma getireceğini gösteren belgeler
• Projeden etkilenen ve etkilenmeyen alacaklılar ile bunların alacaklarının listesi
• Başvuru öncesi müzakere sürecini tanımlayan ve projeden etkilenen alacaklıların proje hakkında karar vermelerine olanak sağlayan yeterli bilgilendirmenin iadeli taahhütlü mektup veya noter ihbarnamesi gibi uygun araçlarla yerine getirildiğini gösteren delilleri de içeren açıklamalar
• Projeden etkilenip de onay veren alacaklıların, bu beyanlarını içeren, imzası ve tarihi noterlikçe onaylı tutanaklar
• Projeye göre alacaklıların eline geçecek miktar ile borçlunun iflâsı hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak gösteren belge
• Sayı ve meblağ itibarıyla çoğunluk koşulunun gerçekleştiğini gösteren cetvel
• Borçlunun ödeme kabiliyetine kavuşabileceğini ve projede yer alan koşullara uymasının mümkün olduğunu gösteren ve gerekli nitelikleri haiz bir bağımsız denetim kuruluşu tarafından hazırlanmış bulunan finansal analiz raporları ile dayanakları

Projenin borçlu tarafından kısmen ihlâl edilmesi hâlinde, bu ihlâl sadece bazı alacaklıları etkiliyorsa, hakları ihlâl edilen bu alacaklıların borçlu ile projenin tadili konusunda anlaşmaya varmaları durumunda, tadil edilmiş proje mahkemenin tasdikine sunulur. Projenin devamı için bu tadilatın yapılması zorunlu ise ve tadil edilmiş proje hakları ihlâl edilmiş olan alacaklıları projeden etkilenen diğer alacaklılardan daha uygun bir duruma getirmiyorsa, mahkeme tadil edilmiş projeyi tasdik eder. Yeniden yapılandırma projesinin tasdikine ilişkin usûl projenin tadili hakkında da uygulanır.

ptal davası, genel mahkemelerde açılan bir eda davası niteliğindedir. İptal davasını açma hakkı, tasarrufun yapıldığı tarihten itibaren beş yıl geçmesi ile düşer. Bu süre hak düşürücü bir süredir (İİK m. 284).

İptal davasının konusu, iptale tâbi tasarrufun konusu olan ve üçüncü kişiye devredilmiş bulunan mal veya hak üzerinde davacının cebrî icra yoluyla hakkını alma yetkisinin verilmesidir (İİK m. 283/I). Üçüncü kişi malı elinden çıkarmışsa, davanın konusu o malın değeri nisbetinde tazminat talep etmektir.

İptal davasının davacı tarafında, hacizde, elinde geçici veya kesin aciz vesikası olan alacaklı (İİK m. 277/b. 1); iflâsta, iflâs idaresi yer alır (İİK m. 277/b. 2). Ancak iflâs idaresi, bu yetkiyi dava açmak isteyen alacaklıya devredebilir (İİK m. 277/b. 2, 245, 255). İptal davasının davalı tarafında hacizde, borçlu ile lehine tasarrufta bulunulan üçüncü kişi (mecburî dava arkadaşı olarak); iflâsta sadece lehine tasarruf yapılan üçüncü kişi yer alır. İptal davası iyi niyetli kişilerin haklarını ihlâl etmez (İİK m. 282).

Bu davada görevli mahkeme, hacizde, aciz vesikasında ödenmemiş olarak gösterilen miktara göre, iflâsta, iptale tâbi tasarrufun tamamına göre belirlenir. Yetkili mahkeme ise, genel hükümlere göre belirlenecektir.

Davacı bu davayı açmadan önce ve dava sırasında ihtiyatî haciz de talep edebilir. Burada ihtiyatî haciz, sadece iptale tâbi tasarrufun konusu olan mal üzerinde istenebilecektir. Ancak, iptale tâbi tasarrufun konusu olan mal, artık üçüncü kişinin elinde değilse, onun yerine kaim olan miktar oranında üçüncü kişinin malvarlığına ihtiyatî haciz konulabilir (İİK m. 281/II).

İptal davası, basit yargılama usûlüne göre incelenir ve mahkeme davayı serbestçe takdir eder (İİK m. 281/I). Kanunda, özellikle iptal sebepleri belirtilirken özel olarak bazı ispat kurallarına da değinilmiştir (İİK m. 279/son, 280/III-IV).

Hacizde, davacı alacaklı, iptal davasını kazanınca, malın maliki olarak üçüncü kişi kalmaya devam eder; ancak, alacaklı, malı, cebrî icra yoluyla haczettirip sattırma hakkına sahiptir (İİK m. 283/I). Bundan sonra bir para artarsa, bu da üçüncü kişiye verilir. İptal davası, üçüncü kişinin elinden çıkarmış olduğu mallar yerine geçen değere ilişkinse, üçüncü kişi bu değer oranında tazminat ödemeye mahkum edilir (İİK m. 283/II).

İflâsta, iflâs idaresi veya alacaklı (İİK m. 245), iptal davasını kazanırsa, dava konusu mal, iflâs masasına alınır, iflâs idaresi tarafında satılır ve satış parası tüm alacakların ödenmesine ayrılır. Bundan sonra bir para artarsa, üçüncü kişiye verilir.

İptal davasını kaybeden üçüncü kişi, karşılık olarak o şeyi veya bedelini borçludan ya da borçlu iflâs etmişse iflâs masasından isteyebilir (İİK m. 283/IV).

Hacizde, davacı alacaklı, iptal davasını kazanınca, malın maliki olarak üçüncü kişi kalmaya devam eder; ancak, alacaklı, malı, cebrî icra yoluyla haczettirip sattırma hakkına sahiptir (İİK m. 283/I). Bundan sonra bir para artarsa, bu da üçüncü kişiye verilir. İptal davası, üçüncü kişinin elinden çıkarmış olduğu mallar yerine geçen değere ilişkinse, üçüncü kişi bu değer oranında tazminat ödemeye mahkum edilir (İİK m. 283/II).

Modern takip hukuku borçlunun malvarlığı üzerinde gerçekleştirilmektedir. Kural olarak, borçlunun şahsı üzerinde herhangi bir cebir uygulanmaz. Ancak, özellikle takip prosedürünün sağlıklı işlemesini sağlamak, borçlunun ve üçüncü şahısların kötü niyetli davranışlarına engel olmak gibi zorunlu sebeplerle, takip hukukunun özelliklerinden kaynaklanan birtakım suçlar düzenlenmiştir. Bu çerçevede İcra ve İflâs Kanununun on altıcı babı (İİK m. 331-354) cezaî hükümlere ayrılmıştır. İcra ve iflâs hukukunu ilgilendiren suçların çoğu İcra ve İflâs Kanununda düzenlenmesine rağmen, Türk Ceza Kanununda da icra ve iflâs hukukunu ilgilendiren suçlar bulunmaktadır. Örneğin, hileli veya taksirli iflâs (TCK m. 161, 162) ve muhafaza görevini kötüye kullanma (TCK m.289) gibi.