İCRA İFLAS HUKUKU - Deneme Sınavı - 10

Birinci artırmada ihalenin yapılabilmesi için, satış bedelinin malın tahmin edilen değerinin yüzde ellisini bulması ve satış isteyenin alacağına rüçhanı olan diğer alacaklar o malla temin edilmişse, bu suretle rüçhanı olan alacakların toplamından fazla olması ve ayrıca her iki durumda da paraya çevirme ve paylaştırma giderlerini aşması gerekir (İİK m. 115/I). Ayrıca altın ve gümüş eşya maden halindeki kıymetlerinden daha aşağı bedelle satılamaz (İİK m. 117).

İhaleye katılmak isteyen alıcılar teklif vermeden önce, haczedilen malın tahmin edilen kıymetinin yüzde yirmisi nispetinde teminat göstermek zorundadır. Dolayısıyla 600 000 TL için 120 TL teminat göstermek gereklidir.

İhalenin feshi sebeplerini dört grup altında toplamak mümkündür:

Paraların paylaştırılması ve satıştan sonra ödeme, icra takibinin son aşamasıdır. Takibin diğer aşamalarında, icra müdürünün gerekli işlemleri yapabilmesi, bu aşamalarda görevini yerine getirmesi için alacaklının veya alacaklıların talebi gerekirken (örneğin, ödeme emri göndermek için takip talebi, haciz ve satış için, haciz ve satış talebi), paraların ödenmesi için alacaklının talebine gerek yoktur.

İflâstaki sıra, hacizde de uygulanacağından burada İİK’nun 206. maddesi uygulanacaktır. Bu hükme göre, satış sonucu elde edilen paradan öncelikle rehinli alacaklıların alacakları ödenir. Bu ödemeden sonra, devletin alacağı olan malın aynından kaynaklanan vergi alacakları ödenecektir. Daha sonra 206. maddede gösterilmiş olan imtiyazlı üç sıra içindeki alacaklar ödenecektir. İmtiyazlı alacaklar ödendikten sonra dördüncü sıradaki imtiyazsız alacaklılar ödenir.

Alacaklının sıra cetveline karşı koyması, sıra cetvelinde yer alan bir alacağa veya onun sırasına ilişkin ise, başvurulacak yol itiraz davasıdır (İİK m.142, I, III). Sıra cetveline itiraz eden alacaklı, bu davayı, sıra cetvelinde alacağına itiraz ettiği diğer alacaklıya karşı açacaktır. Davanın konusu, davalı alacaklının alacağının hiç ya da gösterilen miktarda olmadığına ilişkin olacaktır. Görevli mahkeme, asliye hukuk mahkemesidir (HMK m. 2).

Paraların paylaştırılması sonunda alacağını tamamen alamayan alacaklıya, ödenmeyen alacak kesimi için, icra dairesi tarafından kendiliğinden, hiç bir harç ve resme tâbi olmadan bir aciz belgesi verilir; bu belgenin bir sureti de borçluya verilir.

Burada D şıkkı yanlıştır. Çünkü aciz belgesine bağlanan alacak miktarı için faiz istenemez (İİK m. 143/IV). Ancak, alacaklı müşterek borçlulardan ve borçlunun kefillerinden faiz isteyebilir ve bu ki- şiler ödedikleri faizler için borçluya rücu edemezler (İİK m. 143/V).

Ödeme emrine itiraz süresi, ödeme emrinin borçluya tebliğinden itibaren yedi gündür (İİK m. 60/II, b. 3; 62/I, c. 1).

I ve III de verilen bilgi doğrudur.

II de verilen bilgi yanlıştır. Çünkü kaynağı ne olursa olsun her türlü para alacağı için genel haciz yoluyla takip yapılması mümkündür. Bu alacağın sözleşmeden, sebepsiz zenginleşmeden veya haksız fiilden kaynaklanması, maddî veya manevi tazminat talebine ilişkin olması önemli değildir. IV de verilen bilgi yanlıştır. Alacak yabancı para alacağı ise, hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiği belirtilerek
yabancı para üzerinden de takip yapılabilir (İİK m. 58/II, b. 3; TBK m. 99/II).

İtirazın kaldırılması talebi bir süreye tâbidir. Alacaklı itirazın kendisine tebliğinden itibaren altı ay içinde, icra mahkemesinden itirazın kaldırılmasını isteyebilir.

İtirazın geçici kaldırılması yoluna, alacaklının adi bir senede dayanarak takip yapması ve borçlunun geçerli şekilde adi senet altındaki imzayı inkâr etmesi durumunda başvurulur (İİK m. 68a/I).

Süresinde mal beyanında bulunmayan borçlunun, alacaklının talebi üzerine, icra mahkemesi tarafından, mal beyanında bulununcaya kadar hapisle tazyikine karar verilebilir (İİK m. 76). Bu şekildeki bir hürriyeti bağlayıcı tedbir, takip içinde bir defa verilebilir ve hapis süresi üç ayı geçemez. Borçlunun bu şekilde hürriyetinin sınırlandırılabilmesi için kendisine gönderilen ödeme emrinde, bu yönde bir ihtarın yer alması gerekir. Borçlu, süresinden sonra olsa dahi mal beyanında bulunursa artık cezalandırılmaz, ceza verilmişse, serbest bırakılır. Çünkü, bu yaptırımın amacı borçluyu mal beyanında bulunmaya zorlamaktır.

Menfi tespit davası açmadığı için, cebrî icra tehdidi altında borcu ödemek zorunda kalan borçlu, ödediği paranın geri verilmesi için istirdat davası açabilir, daha önce menfi tespit davası açmışsa bu da istirdat davasına dönüşür (İİK m. 72/VII, VIII).

İcra takibinin iptali veya taliki, icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesinden istenir.  Borçlu paraların paylaştırılması aşamasına kadar bu talepte bulunabilir. Bu aşamadan sonra ancak, istirdat davası açması mümkündür. Borçlunun icra mahkemesine başvurması, takibi durdurmaz, icra mahkemesi bu konuda tedbir kararı da veremez.

İstirdat davasının şartları, borç olmayan bir paranın ödenmiş olması, paranın icra takibi sırasında ve icra tehdidi altında ödenmesi, ayrıca davanın bir yıl içinde açılmış olmasıdır. İstirdat davasının açılması hak düşürücü bir süreye bağlanmıştır. Bu süre, borç olmayan paranın icra veznesine tamamen ödenmesiyle işlemeye başlar. Süre bakımından
bu paranın alacaklıya ödenip ödenmemesi önemli değildir (İİK m. 72/VII).

İtirazın kaldırılması talebi bir süreye tâbidir. Alacaklı itirazın kendisine tebliğinden itibaren altı ay içinde, icra mahkemesinden itirazın kaldırılmasını isteyebilir; istemezse bir daha bu alacak için ilâmsız takipte bulunamaz (İİK m. 68/I, 68a/I).

Ödeme emrine itiraz eden borçlu, mal beyanında bulunmak zorunda değildir (İİK m. 60/II, b. 4).

Taraf takip işlemi genel anlamıyla, takip prosedürü içinde tarafların yaptıkları, takibe yön ve şekil veren, çoğunlukla da icra takip işlemlerinin yapılmasını sağlamaya yönelik işlemlerdir. Örneğin, takip talebi, haciz ve satış talepleri, taraf takip işlemidir.

Konusu paradan başka bir şey olan alacaklar için alacaklının ilâmsız değil ilamlı icra yoluna başvurması zorunludur.