İÇERİK YÖNETİM SİSTEMLERİ

Açık kaynak, temel olarak sunulan hizmet karşılığında bir lisanslama talep edilmeyen ve geliştiriciler için kaynak dosyalarına erişim hakkı veren uygulamalar için kullanılan genel bir tanımlamadır. Kavramın basit gibi görünmesine karşın, açık kaynak uygulamaları anlamak için dayandıkları felsefeyi ele almak ve açık kaynak kodlu İYS’leri bu kapsamda incelemekte yarar vardır. Hatırlama: Sonun kitaptaki metni aynen sorduğu için hatırlama düzeyindedir.

İçerik Yönetim Sistemi Kaynak Kodu Web Adresi WordPress Açık Kaynak Kodlu https://wordpress.org;  Joomla Açık Kaynak Kodlu https://www.joomla.org;  Drupal Açık Kaynak Kodlu https://www.drupal.org;  Craft CMS Açık Kaynak Kodlu https://craftcms.com.

NexGen Gallery: Eğer sitenizde fotoğraf galerisi kullanıyorsanız, NexGen Gallery çok işinize yarayabilecek bir eklenti. Galerilere toplu olarak resim yükleme, meta bilgilerini işleme, sıralamalarını ayarlama gibi pek çok işlemi kolayca yapmanızı sağlıyor.

Contact Form 7: Ajax tabanlı, CAPTCHA desteğine sahip bir iletişim formu eklentisi olan Contact Form 7, tek bir site üzerinde birden fazla iletişim formu oluşturmanıza da olanak sağlıyor.

WP Touch: Mobil cihazların giderek yaygınlaşması ile birlikte WordPress sitelerin de sadece bilgisayarlarda görüntülenebilir olması yeterli olmamaya başladı. WP Touch var olan WordPress siteleri mobil uyumlu hale getirmek için en çok tercih edilen eklentilerin başında geliyor.

WP Page Navi: WordPress sayfalarının alt kısımlarında yer alan diğer sayfalara geçiş için kullanılan yapıyı kişileştirerek, daha şık bir hale sokan ufak ama faydalı bir eklenti.

WP eCommerce e-ticaret için kullanılmaktadır.

İYS’lerin yaygın kullanım alanlarından biri de haber servisleridir (News Content Management SystemNCMS). Haber servislerinde İYS’lerin kullanımını cazip kılan faktör ise İYS’lerin hâli hazırdaki etkileşimsel özellikleridir.

Editör kelimesi habercilik kökenli bir kelimedir ve tıpkı bir medya kuruluşunda olduğu gibi temel bir düzeltme (edit etme) görevine karşılık gelmektedir. Her ne kadar habercilik kökenli olsa da içerik geliştirme ve yayınlama sürecindeki tüm işlerde kontrolör olarak editörlerin etkin olarak görev aldıkları söylenebilir. Örneğin elinizdeki bu kitap, yayınlanma sürecinde görev alan ekip üyelerini (öğretim tasarımcı, grafik tasarımcı, dizgi sorumlusu vb.) saymazsak hem editörlerin hem de yazarların bir arada çalışmaları sonucunda ortaya çıkarılmıştır.

Bir İYS sistemi içerisinde editörlerin;

Sayfa veya yazı ekleme,

Yazı düzenleme,

Sayfa veya yazı silme,

Yorum onaylama,

Yorum ekleme veya silme,

Etiket ekleme ve düzenleme gibi yetkileri bulunmaktadır.

Öğrenme nesnelerinin üstün yanları şu şekilde ele almıştır:

Günümüzde öğrenmenin giderek dijitalleştiği ve sanallaştığı bir ortamda İnternete dayalı teknolojilerin de eğitsel uygulamalarda daha fazla kullanıldığı görülmektedir. Eğitsel etkinliklerde İnternetin kullanımı yeni değildir. Geçmişten günümüze kullanılan İnternet uygulamalarında yaşanan gelişmelere paralel olarak artık İnternet üzerinde etkileşimli ve yönetilebilir bir öğrenmeden söz edilebilmektedir. Temelde bakıldığında İYS’lerin eğitsel uygulamalar için optimize edilmiş versiyonlarının Öğrenme Yönetim Sistemleri olduğu söylenebilir.

Takipçiler, bir İYS sisteminin içerik geliştirme sürecinden çok, yayınlanan içeriklerin muhatabı olan kullanıcılardır. Takipçilerin, yönetici tarafından bir yetkilendirme yapılmaması durumunda sadece site içerisindeki yazı ve yorumları okuma hakları varken yazılara yorum yapma gibi hakları bulunmamaktadır.

SCORM’un çalışma yapısına göre hazırlanan içerikler öncelikle SCORM paketine dönüştürülür ve bu içerikler paylaşılabilir içerik nesnesi olarak adlandırılır. Paylaşılabilir içerik nesnesi, öğrenme yönetim sistemleri aracılığıyla çalıştırılır.

Özgür yazılım kavramı temel olarak sunulan hizmet karşılığında bir lisanslama talep edilmeyen ve geliştiriciler için kaynak dosyalarına erişim hakkı veren uygulamalar için kullanılan genel tanımlanan açık kaynak için kullanılmaktadır. Soruda verilen Wordpres, Drupal ve Craft CMS yaygın olarak kullanılan açık kaynak kodlu içerik yönetim sistemlerindendir. Bu nedenle doğru cevap E Seçeneğidir.

Ticari yazılımlar olarak da bilinen kapalı kaynak kodlu yazılımlar, geliştirilme sürecinde yazılan kaynak kodlarının kullanıcıyla paylaşılmayıp gizli tutulduğu yazılımlardır. Kapalı kaynak kodlu içerik yönetim sistemlerinde geliştiriciler kullanıcıya her türlü geri bildirim, teknik destek, sorun giderme, güncelleştirme vb. gibi hizmetleri sağlamak koşuluyla lisans ücreti talep edebilirler. B, C, D ve E seçeneğinde verilen özellikler açık kaynak kodlu içerik yönetim sistemlerine ait özelliklerdir. Bu nedenle A seçeneğinde verilen özellik kapalı kaynak kodlu içerik yönetim sistemine ait bir özelliktir. Doğru cevap A seçeneğidir.

İçerik yönetim sistemleri uygulama amaçlarına göre eğitsel uygulamalar, bireysel uygulamalar, kurumsal uygulamalar, e-ticaret uygulamaları, bileşen uygulamaları, mobil uygulamalar ve haber servisleri gibi farklılaşmaktadır. Bireysel uygulamalara bakıldığında içerik yönetim sistemlerinde bireysel kullanım amaçlarına yoğunlaşıldığı görülmektedir. Web içerik yönetim sistemi olarak da bilinen bireysel uygulamalarda web tasarımı bilgisi olmadan bireyler kendilerine özel web sayfaları tasarlayabilmekte ve içerikleri kolaylıkla düzenleyebilmektedir. Bu şekilde bireysel uygulama örneği internet günlüğü olarak bilinen blog ya da webloglardır. Doğru cevap B seçeneğidir.

XML-CMS olarak bilinen ve spesifik amaçlar için kullanılan içerik yönetim sistemi, bileşen uygulamalardır. Bileşen içerik yönetim sistemleri geniş uygulama alanları içerisinde sadece özelleşmiş uygulamaları yönetmek amacıyla kullanılabilmektedir. Mobil içerik yönetim sistemleri, temelde mobil teknolojilere yönelik geliştirilmiş uygulamaları kapsamaktadır. E-ticaret uygulamaları, kurumsal kullanıma benzeyen ancak e-ticaret özelliğini barındıran içerik yönetim sistemleridir. Bu sayede web üzerinden sanal mağaza açarak alışveriş yapılabilir. Temel kullanıcılarının ticari işletmeler ve her türden resmi ve özel kurumsal yapıların bulunduğu içerik yönetim sistemi kurumsal uygulamalardır. Öğrenme yönetim sistemleri olarak bilinen ve eğitimde kullanılan içerik yönetim sistemi uygulaması eğitsel uygulamalardır. Bu nedenle cevap C seçeneğidir.

İçerik yönetim sistemlerinde editörlerin sayfa veya yazı ekleme, yazı düzenleme, sayfa veya yazı silme, yorum onaylama, yorum ekleme veya silme, etiket ekleme ve düzenleme gibi yetkileri bulunmaktadır. Bu nedenle soruda verilen Yazı ekleme, Yorum ekleme ve Etiket ekleme seçenekleri editörlerin yetkilerindendir. Doğru cevap E'dir.

Yönetici, sistemin tüm kurulum ve işletim yetkilerine sahip, yönetim paneline erişim izni olan, dilediği kullanıcıları sisteme ekleyip kullanıcı yetkilerini değiştirebilen, dilediği kullanıcıların sisteme erişimini kısıtlayabilen, daha açık bir ifadeyle, İYS’nin tüm yönetsel haklarını elinde bulunduran en yetkili kullanıcısıdır. İYS sistemi içerisinde yazar olarak konumlandırılmış bir kullanıcı temel olarak yazı hazırlama görevine sahiptir. Takipçiler, bir İYS sisteminin içerik geliştirme sürecinden çok, yayınlanan içeriklerin muhatabı olan kullanıcılardır. İçerik sağlayıcılar temelde yazarlarla benzer bir görev üstlenirler. Yazarlardan farkları ise hazırlamış oldukları içerikleri (yazıları) bir editörün onayı olmadan yayınlama haklarının olmamasıdır. İçerik sağlayıcı bir yazı oluşturup onay için sisteme yüklediğinde yazı taslak olarak kaydedilir ve editöre sunulur. Editör yazıyı okuyup yayınlayabilir veya reddedebilir. Aboneler; adından da anlaşılacağı üzere, bir içeriği sürekli olarak talep eden kullanıcılardır. Bu nedenle doğru cevap D'dir.

Soruda içerik yönetim sisteminin temel bileşenleri sorulmaktadır. İçerik yönetim sistemlerinin temek bileşenlerine bakıldığında kullanıcı yönetimi, içerik yönetimi ve sistem yönetimi olduğu görülmektedir. Bu nedenle soruda verilen I ve II seçenekleri içerik yönetim sistemlerinin temel bileşenlerindendir. Doğru cevap C'dir.

İçerik yönetim sistemlerinin güvenliği önemlidir. Bu nedenle çeşitli içerik yönetim sistemlerinde farklı uygulamalar kullanılarak içerik yönetim sistemlerinin güvenliği sağlanmaya çalışılmaktadır. Böylece içerik yönetim sistemlerine olası girişimlerden sistem korunmaktadır. Wordpress için Akismet kullanılırken Joomla için R Antispam ve Drupal için Antispam uygulamaları tercih edilmektedir. Soruda şıklarda verilen Norton ve Avira Antivirüs virüsten korunmak için kullanılan antivirüs programlarıdır. Bu nedenle doğru cevap A'dır.

İçerik yönetim sistemlerinden elde edilen raporlardan şu bilgilere ulaşılabilir:

D seçeneğinde verilen ifadede İYS'yi ziyaret eden kullanıcı denilmektedir. Sisteme giriş yapılmadan hangi kullanıcının ne kadar kaldığı izlenemez. Bu nedenle doğru cevap D'dir.

Birçok bileşenin bir araya gelmesi sonucu işlevsel bir yapı kazandığı için; İYS’lerin tasarlanması ve kodlanması çok boyutta ele alınması gereken bir işlemdir. Bu aşamada özellikle kullanılabilir içeriklerden yani nesnelerden, İYS’nin görünen yüzü olan temalardan ve İYS’leri daha kullanışlı hâle getiren eklentilerden oluşmaktadır. Bu nedenle doğru cevap B'dir.