İÇECEK BİLGİSİ

Yayık (yayuh, yayuk): Yoğurt ya da sütten yağ çıkarmaya yarayan araç.

1. Bulgur ve pirinç su ile tencereye koyulur ve kapağı örtülerek, dağılıncaya kadar pişirilir, süzgeçten geçirilir.

2. Suyu azalmışsa ilave edilerek 10 bardağa tamamlanır.

3. Şeker eklenir, ateşe koyulur, tahta kaşıkla karıştırarak iki dakika kaynatılır.

4. Emaye veya cam bir kaba alınır.

5. Ilıyınca mayası veya bozası eklenir, karıştırılır.

6. Kapağı örtülür, oda ısısında sekiz saat bekletilir.

7. Göz göz olup mayalanınca büyük boza bardaklarına koyulur.

8. Tarçın serpilir ve sarı leblebi ile birlikte servis edilir.

Tarçın servis sırasında eklenen bir malzemedir.

Lûgati’t-Türk’ten “buxsı”: İyice pişip helmelenmiş buğdaya biraz badem içi ekleyin. Üzerine bal ve süt karışımı döküp iyice karıştırın. Buxsınız hazır, afiyet olsun.

Kefir, sütün içinde üremekte olan hücrelerin eşit şekilde dağıtıldığı bir süspansiyonla yapılan yağlı süt ve yoğurt gibi diğer fermente süt ürünlerinden farklılık göstermektedir.

Kımız içerik olarak %2 alkol, %0,5-1,5 laktik asit, %2-4 süt şekeri ve %2 yağdan oluşmakta ve tadı ekşimiş ayranı andırmaktadır. Bir tür süt ürünü olan kımızın önemli bir sofra tadı ve şifa olduğu, sadece kısrak sütünden yapılabileceği bilinmektedir. Buna ek olarak, kımızın “Uvız Kımız, Sarı Kımız, Tünemel Kımız, Karabalı Kımız, Sirge Kımız Cmyar Kımız” gibi türleri bulunduğu gibi burada verilen isimler dışında 25 ayrı türünün varlığı da kaynaklarda geçmektedir.

Ortadoğu’da, özellikle de Suriye’de yetişen bu bodur bitkinin değeri tıpkı patates gibi yapraklarda değil de kökündedir.

Şalgamla beraber siyah havuç ikram edilir. Bu siyah havuç, şalgamla verildiği takdirde “tane” olarak adlandırılmaktadır. Mayalanma sürecine de dâhil olmuş bu siyah havuçlar, şalgam suyunun içinde dururlar.

Bal ile sirkeden yapılan sirkencübin denilen şerbetin hem susuzluğu gidermek ve hem de hastalıklarda ilaç yerine kullanıldığı belirtilmektedir

Siyah üzüm çok yoğun olarak resveratrol içerir. Resveratrol, değişik bitkilerde bulunan antioksidan bir maddedir. En yüksek miktarda siyah üzüm kabuğu ve çekirdeklerinde bulunmaktadır. Özellikle de, bir siyah üzüm çeşidi olan Pinot-Noir’de 1165 mg/kg ile çok yüksek bir oranda resveratol içermektedir. Ayrıca bilimsel araştırmalar sonucunda siyah kuru üzümün içinde sindirim sistemini çalıştırıp sağlıklı tutan inülin adlı bir madde olduğu ortaya çıkmıştır.

Şurup, kaynatılarak yoğunluğu artırılmış içecektir. Şuruplar suyla inceltilerek şerbet hâline getirilirler. Tüketilmeyeceği zaman temiz kavanozlarda serin ve ışık görmeyen mekânlarda saklanırlar.

Yayık (yayuh, yayuk): Yoğurt ya da sütten yağ çıkarmaya yarayan araç.

Ayrıca bozanın, Hızır’ın bulup içtiği “Ab-ı Hayat” olduğu da rivayet edilmektedir. “Ab-ı Hayat”ın bulunduğu yerin bilinmemesi, bozanın gece karanlıkta içilmesini gerektirir.

1. Kımız mayasına bir su bardağı taze kısrak sütü katılır ve ılık bir yerde 24 saat bekletilir.
2. İkinci gün buna iki su bardağı daha taze süt katılır.
3. İkinci günün sonunda tüketilmeye başlanır.

Salep, 17. yüzyıldan itibaren tıbbi kullanımının yanı sıra içine çeşitli baharatlarla gülsuyu eklenerek içilen bir içecek olarak çıkmaktadır. 18. ve 19. yüzyıllarda ise, salebin pekmez, bal veya şekerle tatlandırılıp üzerine zencefil, tarçın, gülsuyu veya bazı çiçek suları serpilerek içildiği görülmektedir.

Şalgam Yapımı:

1. Şalgam, pancar ve havuçların dış kabukları tıraşlanır.
2. Şalgam ve pancarlar dilimlenir, havuçlar boyuna dörde bölünür.
3. Tülbent bezin içine yarım ekmek bohçalanarak düğüm atılır.
4. Tuz hariç tüm malzemeler 10 litrelik bir kavanoza doldurulur.
5. Tuz bir miktar suyla iyice eritilir, kavanoza aktarılır.
6. Kavanoz ağzına kadar suyla doldurulur ve ağzı sıkıca kapatılır.
7. 15 gün boyunca karanlık ve serin bir ortamda muhafaza edilir.
8. Ardından tülbentle birlikte ekmek içinden çıkarılır.
9. Şişelere doldurarak soğuk yerde muhafaza edilir.

1. Şalgam, pancar ve havuçların dış kabukları tıraşlanır.
2. Şalgam ve pancarlar dilimlenir, havuçlar boyuna dörde bölünür.
3. Tülbent bezin içine yarım ekmek bohçalanarak düğüm atılır.
4. Tuz hariç tüm malzemeler 10 litrelik bir kavanoza doldurulur.
5. Tuz bir miktar suyla iyice eritilir, kavanoza aktarılır.
6. Kavanoz ağzına kadar suyla doldurulur ve ağzı sıkıca kapatılır.
7. 15 gün boyunca karanlık ve serin bir ortamda muhafaza edilir.
8. Ardından tülbentle birlikte ekmek içinden çıkarılır.
9. Şişelere doldurarak soğuk yerde muhafaza edilir.

Boza, M.Ö. 6000’lerden bu yana Orta Asya, İran, Anadolu, Mezopotamya, Mısır ve Arap ülkelerinde yapılırdı. Ekşitilmiş sulu darı hamuruna İngilizler zythum, Fransızlar ise boisson de millet yani darı içkisi derdi. Ansiklopedik bilgilerde bozanın Orta Asya’da ve Doğu Anadolu’da İ.Ö. 4. yüzyıldan beri var olduğu söylenmektedir. Eski Yunan ve Roma’da da içilmekteydi. Selçuklular zamanında “Bekni” adı verilmişti. Darı, buğday, mısır, pirinç veya arpadan yapılıyordu

Kımız içerik olarak %2 alkol, %0,5-1,5 laktik asit, %2-4 süt şekeri ve %2 yağdan oluşmakta ve tadı ekşimiş ayranı andırmaktadır. Bir tür süt ürünü olan kımızın önemli bir sofra tadı ve şifa olduğu, sadece kısrak sütünden yapılabileceği bilinmektedir. Buna ek olarak, kımızın “Uvız Kımız, Sarı Kımız, Tünemel Kımız, Karabalı Kımız, Sirge Kımız Cmyar Kımız” gibi türleri bulunduğu gibi burada verilen isimler dışında 25 ayrı türünün varlığı da kaynaklarda geçmektedir

Şıra için üzümler bol suda yıkanıp süzülür; doğrama tahtasında incecik kıyılır; temiz bir cam kavanoza koyulur ve üzerine su eklenir; üzeri örtülür ve serin, karanlık ve havadar bir yerde üç gün bekletilir; süzülür ve serin olarak tüketilir.

ŞALGAM
Şalgam suyu veya kısaca şalgam, turpgiller ailesine ait bir bitki olan şalgam ile yapılan, Çukurova’ya özgü bir içecektir.