HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI I

Medeni Kanun eşya hukukunda zil­yetlik ve tapu sicilini  (TMK, m. 973-1030) düzenle­me altına alınmıştır.

Borçlar Kanunu, kusurlu ve hukuka aykırı bir
eylemle başkasına zarar veren kimsenin, bu zararı
gidermekle yükümlü olduğunu söylemektedir
(BK. m. 49).

Aşağıdaki durumlarda soybağı yoluyla doğrudan
Türkiye cumhuriyeti vatandaşlığı elde edilir
(TVK, m. 7):
• Türk vatandaşı babadan veya anadan evlilik
birliği içinde doğan çocuk,
• Türk vatandaşı ana ve yabancı babadan evlilik
birliği dışında doğan çocuk,
• Türk babadan ve yabancı anadan evlilik birliği
dışında doğup baba ile Medeni Kanun
hükümleri çerçevesinde soybağı kurulmuş
çocuk.

Bir kimse vatandaşlığını ancak aşağıdaki belgelerden
biriyle ispat edebilir.
• Türkiye Cumhuriyeti nüfus sicil kayıtları,
• Nüfus hüviyet cüzdanları,
• Pasaport veya pasaport yerine geçen belgeler

• Türk konsolosluklarınca verilen vatandaşlık
ilmühaberleri.

B

A

D

C

E

Bu hukuk dalının  temel hukuk kaynağını Medeni Kanun oluşturmaktadır. Tek kaynağını değil.

“Eylem ehliyeti”,birtakım şartlara sahip olmayı gerekli
kılmaktadır. Ergin olmayı (18 yaşa ulaşma), ayırt etme gücüne sahip olmayı (yaptığı işlem ve eylemin sebep ve sonucunu bilebilme) ve
kısıtlı olmamayı (mahkeme kararı ile işlem yapma ehliyetine sınır getirilmemiş olma) gerekli kılmaktadır.

Medeni Kanunun 118. maddesine göre “nişanlanma evlenme vaadiyle olur”. Dolayısıyla evlilikten önceki aşamada gerçekleşir. Ancak her evlilikten önce mutlaka yapılması gerekli değildir.

Nişanlılığın sona ermesinden doğan dava hakları, nişanın sona ermesi üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.

Evlendirme memuru, belediye bulunan yerlerde belediye başkanı veya bu işle görevlendireceği memur, köylerde muhtardır. Bakanlık il nüfus ve
vatandaşlık müdürlüklerine, nüfus müdürlüklerine, il ve ilçe müftülüklerine ve ilgili dış temsilciliklere evlendirme memurluğu görev ve yetkisi verebilir (Evlendirme Yönetmeliği, m. 7).

Ortak yaşamın artık eşler açısından çekilmez hale gelmiş olması genel boşanma nedenidir.

Türkiye’de uzun yıllar yasal mal rejimi olarak mal ayrılığı ilkesi kabul edilmişti. Ancak 2001 tarihli Kanun ile “edinilmiş mallara
katılma rejimi” benimsenmiştir.

Medeni Kanunun 282. maddesine göre çocuk ile ana arasında soybağı doğumla kurulur. Çocukla
baba arasında soybağı ise, ana ile evlilik, tanıma veya babalığa hükmedilmesi ile kurulur (TMK,
m. 282). Soybağı ayrıca evlât edinme yoluyla da kurulur

Vesayet ise velayetin son bulduğu durumlarda veya kısıtlılık kararı verilmiş kişiler için uygulama
alanı bulan kurumdur. Bu görevi yerine getiren kişiye “vasi” denir ve mahkeme tarafından görevlendirilir. Eğer evlilik boşanma ile sona ermiş ve velayet eşlerden hiç birine bırakılmamışsa veya velayet hakkının kötüye kullanılması nedeniyle mahkeme
tarafından kaldırılmışsa çocuk için bir vasi tayinine gidilir.

Miras bırakanın sağken mirasçı olarak belirlemiş olduğu kişilere atanmış mirasçı
denilmektedir.