HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI I - Deneme Sınavı - 7

E

D

A

E

Terditli Dava: Davacının aynı dava dilekçesinde birden fazla istemde bulunmasına dayalı davadır.

“Bütünleşme ilkesi”, izlenen tüm politikaların çevreyi koruma ve iyileştirmeye yönelik olmasını ifade eder.

Ölçüsüz olma, yaptırımda olması gereken özelliklerden biri değildir. Yaptırım ölçülü olmalıdır.

Evlilik, hukukumuza göre ancak evlendirmeye yetkili kılınmış görevliler huzurunda en az iki şahit huzurunda karşılıklı olarak iradelerin açıklanmasıyla gerçekleşir. Eğer bu kurala uyulmaksızın her nasılsa bir evlilik gerçekleşmişse bu evlilik yok hükmünde bir evliliktir.

“Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması”. Türk Medeni Kanunu belirli tür ve derece içerisindeki hısımlığı evlilik engeli olarak düzenlemiştir. Böyle bir durumda her nasılsa bir evlilik gerçekleşmişse bu evlilik de mutlak butlanla batıldır.

Bir hukuka aykırı işlem olmakla birlikte bu işlemin geçerliliği ya da geçersizliğinin
hukuka aykırı işlemden etkilenen kişilere bırakıldığı yaptırım türüne nispi butlan denilmektedir.

Bilinen en eski hukuk yaptırımlarından birisi tazminattır. Her ne kadar para ile özdeş gibi görünse de temel mantığı uğranılan haksızlığın, hukuka aykırılığın eski hâle döndürülmesidir (restitutio in integrum). Diğer bir deyişle kimden gelirse gelsin (ister tüzel kişiler, ister gerçek kişiler) bir kişinin hukuka aykırı olarak mağduriyete uğratılması durumunda bu mağduriyetin çeşitli yollardan giderilmesini ve tamir edilmesini amaçlayan bir yaptırım tekniğidir.

Bir sosyal medya hesabından kişinin aleyhine tamamen düzmece birtakım haberlerin yapılmış ve yayılmış olması kişilik haklarını ihlal edebilir. Bu nedenle kişinin psikolojisi bozulabilir. Bu durum bir manevi tazminata yol açar.

2004 yılında Ceza Kanunumuza girmiş olan “seçenek yaptırımlar”, suçlunun kişiliğine, sosyal durumuna, duymuş olduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre kısa süreli hapis cezasının özgürlüğü bağlayıcı nitelikte olmayan bir cezaya dönüştürülmesidir.

Bir idari yaptırım türü olan disiplin cezaları, uyarmadan başlayıp statünün dışına çıkarılmasına (ihraç) kadar uzanan bir dizi yaptırımlardan oluşur ve bulunulan statü hukukuna göre az çok değişiklik gösterir.

Anayasa hukuku yaptırımları ile devletin temel organlarının anayasaya aykırı işlemlerine karşı yine anayasada bu amaçla yetkilendirilmiş organ ve makamlarca uygulanan yaptırımlar kastedilmektedir.

Maddi tazminat, hukuka aykırılık sonucu uğranılan maddi ve ekonomik kayıpların parasal yoldan karşılanması anlamına gelmektedir.

Tam tersine; bireyler arası ilişkileri düzenleyen özel hukuk ve birey-devlet ilişkilerini düzenleyen kamu hukuku  günümüz ilişkilerini tanımlama ve sınıflandırmada yetersiz kalmıştır.

Yargılamanın açıklığı ilkesi; yargılamanın tarafı olsun ya da olmasın herkesin duruşmalara katılmasını ve yargılamaları izleyebilmesi anlamına gelmektedir.

Hâkimlerin bir uyuşmazlığı re’sen çözme yetkisi yoktur. Dava açma ve bunu sürdürme hakkı davacıya tanınmıştır. Dolayısıyla hiç kimsenin kendi lehine olan hususlarda dava açmaya ve sürdürmeye zorlanamaz

Bir davanın tarafları hem davayla ilgili konulardan haberdar edilme, hem de mahkemede gerekli açıklamalarda bulunabilme ve gerekli belgeleri sunabilme hakkına sahiptir.