HUKUK TARİHİ

Bazı karakteristik öneme sahip olaylar dikkate alınarak Roma devletinin siyasi dönemleri belirlenmektedir. Bunlar  bazı karakteristik öneme sahip olaylar dikkate alınarak Roma devletinin siyasi dönemleri belirlenmektedir. Bunlar:

• Krallık Dönemi (MÖ 753 - MÖ 509)

• Cumhuriyet Dönemi (MÖ 509 - MÖ 27)

• İlk İmparatorluk Dönemi (Principatus) (MÖ 27 - MS 284)

• Son İmparatorluk Dönemi (Dominatus) (MS 284 - MS 565)

Roma hukuku bu siyasi dönemlerden geçerek gelişmiş, değişmiş ve ortaya çıkmıştır. Her bir dönemin gerek siyasi ve gerekse sosyo-ekonomik yapısı Roma Hukukunun şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. Dolayısıyla kronolojik sıralama, "II - III - I - IV" şeklindedir. Doğru cevap B'dir.

Krallık Döneminin siyasal organları kral, halk meclisi (diğer adı comitia curiata) ve senatustur. Consul, söz konusu siyasal organlar arasında geçmemektedir. Doğru cevap E'dir.

Eski dönemde krala ait olan, sonrasında Cumhuriyet Döneminde consul adı verilen ve süreli olarak görev yapan magistralara geçen emir verme yetkisi, "imperium" olarak anılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Praetor consullerden sonraki en önemli magistradır. Praetorlar imperium yetkilerine dayanarak Roma hukukunun gelişmesine çok büyük katkılar sağladılar. Doğru cevap B'dir.

Romalılar için çok önemli olan onur kavramı ile ilgili olarak isimlerinin karşısında şerefsiz (infamis) kaydını düştükleri kişiler bazı görevlere gelemez ve toplumdan dışlanırlardı. Yine censorun düştüğü bir not bu kişinin asker olmasına ve meclise girmesine engel olabilirdi. Doğru cevap D'dir.

Principatus Döneminin miladın ilk iki asrına rastlayan kısmı Roma’nın en güçlü, istikrarlı ve güvenli olduğu dönemdir. Bu özellikleri sebebiyle bu döneme Roma Barışı anlamında Pax Romana denir.

MÖ 753’ten başlayıp üçüncü Pön savaşının sonu olan MÖ 150 yılına dek süren dönem Eski Hukuk Dönemi olarak isimlendirilir. Bu dönemde Roma yurtdaşlarına Quirites adı verilmekteydi. Bu sebeple eski hukuka yurtdaşlar hukuku anlamında “Ius Quiritum” deniyordu. Doğru cevap A'dır.

Şeref makamı olan magistraların oluşturduğu ilkelerden oluşan hukuka ius honorarium adı verilmekteydi. Bu hukuk katı ve şekilci bir gelenek hukuku olan ius civilenin yanında, ona destek olmak için ortaya çıkmıştı. Doğru cevap C'dir.

Sadece Roma yurtdaşlarına uygulanan ius civilenin yanında praetor peregrinus tarafından getirilen kurallardan ve çözümlerden oluşan bir hukuk alanı da Klasik Hukuk Döneminde ortaya çıkmıştır. Romalı hukukçularca, Roma’daki yabancılık unsuru taşıyan olaylara uygulanmak üzere oluşturulan bu hukuka yabancılar hukuku anlamında ius gentium adı verilmekteydi. Doğru cevap B'dir.

Derlemenin ilk kaleme alınan bölümü, Hadrianus’tan Iustinianus’a kadar olan sürede çıkarılmış imparator emirnamelerini ihtiva etmektedir ve bu sebeple Codex adını almıştır.