HUKUK TARİHİ

MezopotamyaUygarlığı’nın temellerini Sumerler attılar, daha sonra Akkadlar ve Bâbilliler
bu uygarlığı benimseyip geliştirdiler. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Tarihin belki de ilk sosyal reformist kralı Urukagina’nın koyduğu yasalar (Urukagina Yasaları), Sumer’in ve insanlığın bilinen en eski yazılı hukuk kurallarıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Sümer hukukuna göre, ödünç para vermelerde alınacak azami faiz (sibtu) mikdarının % 40 olarak belirlendiği görülmektedir. Buna göre, sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Hammurabi Kanunnâmesi’nde en büyük yer aile hukukuna, evlenme, nişanlanma, boşanma, miras, evlatlık edinme gibi konulara ayrılmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Hammurabi; “Memlekette haksızlıkları kaldırmak ve zayıfı kuvvetliye ezdirmemek için bu kanunları taş bir sütuna yazdırıp, herkesin görmesi için Marduk tapınağına diktirdim” demiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Kısas cezasının uygulanmasında suçlunun suçu işleme kastının varlığı aranır, böyle bir kasıt yoksa kısas cezasının yerine tazminat gibi cezaların verilmesi yoluna gidilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Hitit toplumunda köleler ve serf durumundaki köylüler (Namralar) nüfusun önemli bir kısmını oluştururlardı. Doğru cevap C seçeneğidir.

Hammurabi Kanunnâmesi, evli kadının zina etmesini çok ağır bir suç telakki
ederek, fâillerini, “bağlanarak nehre atılma” cezası ile cezalandırmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Hint’te Ceza Hukuku ile ilgili en eski düzenlemeler Manu ve Yajnavalkiya yasalarıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Çin’de insan kültürünün başlangıcına ait ilk izler muhtemelen, MÖ 7000’li yıllara kadar uzanmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Sumer kralları, özellikle Akkad kralı Sargon ve daha sonra Hammurabi gibi hükümdarlar, asırlar boyu Mezopotamya’da süre gelen teokratik, site ve tapınak temelli devlet yönetimine -teorik planda olmasa da, fiîlen- son vermiş ve yerine bürokrasiyle yönetilen güçlü bir merkezî devlet modeli ortaya koymuşlardır. Doğru cevap D'dir.

Tarihin belki de ilk sosyal reformist kralı Urukagina’nın koyduğu yasalar (Urukagina Yasaları), Sumer’in ve insanlığın bilinen en eski yazılı hukuk kurallarıdır. Doğru cevap A'dır.

MÖ IV. binyılın ortalarına kadar giden bir tarihte Sumer’de yazılı hukuk belgelerinin varlığı bilinmekte ise de, bu metinler elimize ulaşmamıştır. Sumer ve onları izleyen dönemlere ilişkin Mezopotamya yasaları konusunda takrîbî tarihleri göz önünde tutularak şöyle bir sıralamaya gidilebilir: Sumerce yazılmış yasalar: Urukagina (2350); Ur-Nammu (2100); Ana-İttişu (2000) ve Lipit-İştar (1900) Yasaları. Akkadca yazılmış yasalar: Eşnunna (1770) ve Hammurabi (1750) Yasaları. Daha sonra da Orta Assur Yasaları (1450-1250) ve Yeni Bâbil Yasaları (625-539). Doğru cevap B'dir.

Sumerce yazılmış yasalar: Urukagina (2350); Ur-Nammu (2100); Ana-İttişu (2000) ve Lipit-İştar (1900) Yasaları. Doğru cevap D'dir.

Sumer hukuku, evlenmeyi, tek taraflı bir akit olarak kabul etmiştir. Aileler arasında mutabakat sağlandıktan sonra, evlenecek erkek, şahitlerin huzurunda, evleneceği kadına karşı görevlerini ifa edeceğini taahhüt eden bir belgeyi imzalardı. Böyle bir evlenme akdi olmadan yapılan evlilikler meşrû sayılmaz, kadın kocasının “meşrû karısı” olarak kabul edilmezdi. Kezâ bu evlenme akdinde, erkeğin evleneceği kadına vereceği Nudunnu (evlilik hediyesi, mehir) denen hediyenin mikdarı da belirtilirdi. Doğru cevap C'dir.

Yargılama yeri tapınaklardı ve hâkimler genellikle râhiplerdi; meslekten hâkimler ise üst düzey mahkemelerde görev yaparlardı. Verilen karar kesin olup daha sonra kararı veren hâkim veya mahkemece dahi onda herhangi bir değişiklik yapılamazdı. Doğru cevap D'dir.

Site devletinden giderek İmparatorluk hâline dönüşen Bâbil Devleti sınırları içerisinde hukuk birliğini sağlama, farklı kent devletlerinde uygulanan yazılı olmayan yerel hukuk kuralları arasındaki farklılıklar dolayısıyla ortaya çıkan belirsizliğe son verme ihtiyacından kaynaklanan Hammurabi Kanunnamesi, Mezopotamya hukuk metinleri içinde en kapsamlı, en ayrıntılı, en pratik ve en seküler olanıdır. Doğru cevap A'dır.

Hammurabi Kanunnâmesi’nde suç sayılan pek çok fiilin belirtildiği ve suçun ağırlığı yanında, gerek suçlunun, gerek suça muhatap olan kimsenin (mağdûrun) hür olup olmadığı da göz önünde tutularak, bunlara ilişkin cezaların belirlendiği görülmektedir. Cezalandırmada esas ilke “lex talions” (kısas) ilkesiydi yani tarafların sosyal statüsü eşitse, suç sayılan fiilin aynısının devletçe suçlunun şahsına da uygulanmasıydı. Öldürene ölüm cezası; göz çıkarana, göz çıkarma cezası verilmesi gibi. Doğru cevap C'dir.

Anadolu, MÖ IV. binyıla dek uzanan büyük medeniyetlerin beşiği olan bir coğrafyadır. Hitit tarihi, genellikle, Eski Krallık Dönemi (MÖ 1650-1450) ve İmparatorluk Dönemi (MÖ 1450-1200) olmak üzere ikiye ayrılarak ele alınır. Monarşik sistem, otokratik ve teokratik bir nitelikte idi. Kanun yapma, hukukî ihtilâfları çözme; yönetim ve askerlikle ilgili tüm yetkiler Büyük Kralın şahsında toplanmıştır, aynı zamanda “Başrâhip” olarak, en yüksek rûhânî yetki ve otoriteye sâhiptir, emir ve yetkileri mutlaktır, tartışılamaz. Doğru cevap A'dır.

İbrani Hukuku, dayandığı temel hukuk metinleri bakımından iki döneme ayrılabilir. Kudüs’ün Romalılar tarafından işgal ve tahribinden önceki birinci devrede hukukun kaynağı Tanah (Tevratı ve Zeburu da içeren ve 39 kitaptan oluşan Eski Ahit) ve örf ve âdet hukukudur. İkinci devirde ise Mişna ve Talmud da hukuk kaynakları arasına katılmıştır. Talmud, Yahudilerin medeni ve dinî kanunlarıdır ve Tevrat’ın devamı, mütemmimi sayılır. Doğru cevap B'dir.