HUKUK TARİHİ - Deneme Sınavı - 8

Hammurabi Kanunları, Akkadca yazılmış kanunlardandır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Sumer’in ve insanlığın bilinen en eski yazılı hukuk kuralları Urukagina Yasalarıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Sumer hukukuna göre kadının maliki olduğu mallar üzerinde tasarruf hakkı bulunur. Velayet babaya aittir, anne, babadan sonra velayet hakkına sahiptir. Evlilik, tek taraflı bir sözleşmedir. Bir erkek kural olarak tek bir kadınla evlenebilir. Kadın, kocasının sadâkatsizliği, alâkasızlığı, evlilik hukukuna riayetsizliği gibi sebeplerle boşanma talebinde bulunabilirdi. Doğru cevap E şıkkıdır.

Hammurabi Kanunnamesi'ne göre "lex talions" ilkesi, kısas anlamına gelir ve bu ilkeye göre tarafların sosyal statüleri eşitse suç sayılan fiilin aynısı devlet tarafından suçluya uygulanır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Hitit hukukuna göre borcun ödenmemesinin sonucu, borçlunun köleleştirilmesidir. Doğru cevap C şıkkıdır.

İbrani ceza hukukuna "kısas" ilkesi hâkimdir. Bu nedenle organ kaybına neden olan bir yaralanmada suçlunun da aynı organı kaybetmesi gerekir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Hint/Brahman Hukuku, yasal evlilikleri, makbul ve şerefli olan ve yasal olmakla beraber, makbul ve şerefli olmayan evlilikler şeklinde ikiye ayırmış ve sekiz çeşit nikâh öngörmüştür. Makbul ve şerefli evlilikleri diğerinden ayıran en önemli özellik, kadının babasının evlenmeye razı olması ve evlenme masraflarını üstlenmesi; erkeğin evleneceği kadına, onun mülkü olmak üzere bir miktar mal vermesi ve evliliğin dinî bir âyinle icrâ edilmesidir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Cezanın şahsiliği ilkesinin Çin'in kuruluşundan bu yana kamu hukukuna hâkim değildir, sonraki dönemlerde cezanın şahsiliği ilkesi kabul edilmiştir. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.

Hammurabi Kanunnamesi'ne göre erkek, evlenme esnasında kadına "nudunuu" isimli hediye verir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Kadim Hint hukukunda adam öldürme suçunun cezası, suçu işleyenin ve mağdurun ait olduğu kasta göre değişirdi. Bir Brahmanın aşağı kastlardan birini öldürmesi hâlinde, aşağı kastlara doğru gittikçe miktarı azalan para cezalarına hükmedilirdi. Bu çerçevede bir Brahman, bir Sudrayı öldürmüşse az bir para cezasına hükmedilirdi. Doğru cevap C şıkkıdır.

Roma devletinin siyasal dönemleri şunlardır:

• Krallık Dönemi (MÖ 753 - MÖ 509)

• Cumhuriyet Dönemi (MÖ 509 - MÖ 27)

• İlk İmparatorluk Dönemi (Principatus) (MÖ 27 - MS 284)

• Son İmparatorluk Dönemi (Dominatus) (MS 284 - MS 565).

Krallık Dönemi'nde kral, hayatı boyunca görevde kalır ve ölmeden önce kendisinden sonra gelecek kralı belirlerdi. Doğru cevap C şıkkıdır.

Krallık Dönemi'nde Roma yurttaşı sayılanlar, vergi mükellefi olanlar, askerlik yapmak mecburiyetinde olanlar ve oy hakkına sahip olanlar sadece patriciuslardır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Cumhuriyet Dönemi'nde iç ve dış tehlikelere maruz kalındığında ve kriz zamanlarında consullerden birisi diğerini en fazla altı aylığına dictator ilan eder, sürenin sonunda veya ilan eden consulün görev süresi bitince dictatorün de bu sıfatı sona ererdi. Doğru cevap C şıkkıdır.

Cumhuriyet Dönemi'nde vatandaşların karakterleri, sosyal statüleri, bilgi ve becerileri, şeref ve haysiyetleri ile ilgili kayıt tutan makam censordur. Doğru cevap D şıkkıdır.

İlk İmparatorluk Dönemi'nde Roma yurttaşlarının sayısı artmış, bu da halk meclislerinde karar almayı imkânsız hale getirmiştir. Ayrıca magistraları seçme yetkisi ile yargı yetkisini de kaybetmiştir. Anılan nedenlerden ötürü halk meclislerinin gücü İlk İmparatorluk Dönemi'nde oldukça azalmıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Hristiyanlığın ortaya çıkışı, zayıflar, yoksullar ve kölelerce hızla benimsenmesi ve yayılması Roma’yı zor duruma soktu. Eskiden önce devlet, sonra inanç şeklindeki yaklaşım Hıristiyanlığı kabul eden kişilerce önce inanç, sonra devlet şekline dönüştü. Bu da insanları inançlarına aykırı olan savaşlara katılmaktan alıkoyuyor ve imparatorun asker bulmasını zorlaştırıyordu. Doğru cevap B şıkkıdır.

Eski hukuk döneminde plebler kendilerine uygulanan keyfiliğin sona ermesi için Roma Hukukunun yazılı hale getirilmesini teklif ettiler. Patriciiler ise hukuk ve devlet yönetimindeki tekellerinin sona ereceği endişesi ile bu talebi önce reddettiler. Ancak pleblerin mücadelesi on yıl devam etti ve başarıya ulaştı. Sonunda Yunanistan’a bir heyet gönderilerek daha önce yapılan kodifikasyon çalışmaları incelendi. Heyetin Roma’ya dönmesinden sonra mevcut magistralıklar lağvedildi ve kanunları yapmakla görevli ve consul yetkisini haiz on kişilik bir hükümet kuruldu. Decemviri hükümeti adı verilen ve sadece patriciilerden oluşan bu hükümet on levha tutarında kanun yaptı. Doğru cevap E şıkkıdır.

Kanunların ve mahkeme kararlarının yazılı olmaması, Halk meclislerinin özel hukuk alanında kanun yapmaktan çekinmesi ve site nüfusunun az olması gibi sebepler Atina özel hukukunun oluşmasının önündeki başlıca engeller olarak sayılabilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Roma Hukuku Corpus Iuris Civilis aracılığı ile Avrupa’ya yayılmış ve Avrupa’nın müşterek hukuku haline gelmiştir. Özellikle XVIII. asırdaki kodifikasyon hareketleriyle birlikte hemen hemen tüm Avrupa ülkelerine nüfuz etmiştir. Bu ülkelerden birisi de, hukuk devrimini yaparken medeni hukukunu esas aldığımız İsviçre’dir. 1926 yılında yürürlüğe giren Medeni Kanunumuz İsviçre Medeni Kanunu’ndan alınmıştır. Dolayısıyla bu yolla Roma Hukukunun Türk Hukukuna da etki ettiğini söyleyebiliriz. Doğru cevap B şıkkıdır.