HUKUK SOSYOLOJİSİ

Durkheim’ın da açıkladığı üzere hukuk maddi olmayan toplumsal olgulardandır (Işıktaç ve Koloş, 2015). Doğru cevap B'dir.

Modern sosyoloji, tartışma götürmez bir biçimde hukuku toplumun bir işlevi olarak görmektedir (Ehrlich ve Isaac, 1922). Sosyolojik açıdan hukuk toplumun aynası konumundadır, toplumsal yaşamın hem girdisi hem de çıktısı olarak ele alınabilir (Can, 2011; Işıktaç ve Koloş, 2015). Toplum ve hukuk arasındaki ilişki karşılıklıdır. Bütün toplumlarda yasal düzenlemeler toplumsal bağlamda yerleşiktir (Dilcher, 2008). Hukuk, toplumun otomatik eyleminin bir ürünü olarak başlar ve zamanla toplumun sürekli büyümesinin ve mükemmelliğinin kaynağı hâline gelir. Toplum neredeyse onsuz var olamaz (Lindsey, 1908). Doğru cevap A'dır.

Elbette hukukun ne için var olduğunun belirlenmesi amacıyla temel meseleyi çerçevelemek üzere çeşitli terimler kullanılmıştır. Bununla birlikte hukukun işlevleri kavramsalı incelikli bir analize ve kullanıma imkân tanımaktadır. Bu bağlamda bu ifadenin yararlı olabilmesi için, öncelikle işlev teriminin kendisi bir dizi farklı kavrama uygulandığından işlevin farklı anlamlarından hangisinin kullanıldığının açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. Nagel
(1961) bu farklı kavramsallaştırmaları analiz ederek altı ana anlamı belirlemiştir. Doğru cevap C'dir.

Tinselci açıklama başlığı altında birbirinden oldukça farklı olmakla birlikte sonuç itibarıyla aynı yönlendirici düşünceye, yani hukukun insanın kalbine yerleşmiş ve ona izleyeceği yolu, takınacağı tavrı gösteren akılcı ya da doğaüstü bir esin olduğu düşüncesine dayanan görüşler yer alır. Bu anlayışlar Antik Çağ anlayışları, Orta Çağ anlayışı, doğal hukuk anlayışı ve tarih okulu olarak ifade edilebilir (Levy-Bruhl, 1991). Doğru cevap D'dir.

Orta Çağ boyunca hukuk, akılcı ancak aynı zamanda Tanrısal hukuktan da nasibini almış bir kavram olarak görülmüştür. Bununla birlikte bu anlayış zamanla bir sekülerleşme süreciyle karşı karşıya kalmıştır (Levy-Bruhl, 1991). Bu sürecin gelişimiyle birlikte ortaya çıkan modern devlet anlayışı otoritenin ve işlevlerin Tanrı’dan ya da yüksek bir amaçtan çıkarsanamayacağı fikrine dayanır, dolayısıyla dinsel haklılaştırmaya başvurulmaz. Buna göre devlet ve hukuk, insan tarafından ve sadece insani amaçların gerçekleştirilebilmesi için geliştirilmiştir (Özlem, 2000). Doğa hukukçuları olarak da bilinen Hobbes, Locke ve Rousseau gibi düşünürler ise insanlığın, uygar ve devletli topluma geçmeden önce herkesin eşit haklara sahip olduğu bir doğa durumunda bulunduğu fikrinden hareket etmekteydiler. Doğru cevap E'dir.

Hegemonya kavramsalı etrafında devlet ve hukuk arasında ilişkiye değinen Gramsci’ye göre de hukuk, bir yandan yönetici kesimin homojenliğini sağlamakta, öte yandan yönetici kesim için önemli bir şey olan toplumsal itaati gerçekleştirmektedir. Doğru cevap B'dir.

Modern hukuk sosyolojisinin kurucusu olarak kabul edilen Weber ise modern toplumda toplumsal yaşamın giderek daha fazla rasyonelleştirilmiş oluşuna ilişkin analizleri bağlamında modern siyasal otoritenin temeli olarak hukukun rolünü deirdelemiştir. Diğer seçeneklerde Durkheim'ın hukuk sosyolojisi açıklanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Funk (1972) ise işlevleri genel bir sınıflamaya tabi tutarak hukukun yedi büyük işlevini tanımlamıştır. Hukukun çoğu işlevinin yedi ana kategoriden birine girdiği söylenebilir:
1. Meşruiyet sağlamak
2. Gücü dağıtmak-tahsis etmek
3. Toplumu düzenlemek
4. Bireyleri kontrol etmek
5. Çatışma-ihtilafları çözmek
6. Adalet dağıtmak
7. Toplumu ve bireyleri değiştirmek

Doğru cevap E'dir.

Sosyal devlet anlayışının ortaya çıkması ve gelişimiyle birlikte, hukukun toplumsal işlevlerinin kapsamı da genişlemiştir. Doğru cevap B'dir.

Llewellyn’e göre anlaşmazlıkların giderilmesi işlevi hukuk hayatının hastalık hâlleri demek olan suçla, haksız fiiller, hukuka aykırı fiiller ya da aşikâr menfaat çatışmaları gibi sorunlarla ilgilidir. Doğru cevap A'dır.

Düzen olmadan toplumsal yaşamın sefalete dönüşeceğini ve hukukun bu düzeni sağladığını savunan ve birçok yönden kusurlu olsa bile mevcut herhangi bir yasal sistemin en azından düzen sağlama işlevini yerine getirdiği savunan düşünür T. Hobbes'tur.