HUKUK DİLİ VE ADLİ YAZIŞMALAR

Özellikle duruşma aşamasında yaşanan yargı diyalektiğinin, adeta bir tasvirinin yapılması şeklinde tanzim edilen duruşma tutanağı başta olmak üzere; kimi zaman farklı hukuki işlemlerin ispat aracı sayılmalarını temin amacıyla çeşitli belgeler düzenlenmektedir. İşte bu şekilde hazırlanan belgelerin müşterek ismine, tutanak denilmektedir. Daha özet bir ifade ile tutanak, söylenen sözlerin veya bir durumun belirli kurallar çerçevesinde yazıya dökülerek, imza altına alınması olarak açıklanmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre yargılamanın aşamaları şunlardır:

Sözlü yargılamada mahkeme, tahkikatın bitiminden sonra tarafları davet eder, taraflara son sözlerini sorar ve hükmünü verir. Doğru cevap C’dir.

CMK’ye göre Cumhuriyet savcısı, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği iddiasını öğ­renir öğrenmez, suç şüphesi üzerine kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek için ger­çeğini araştırmaya başlar. Doğru cevap D’dir.

Her soruşturma işlemi tutanağa bağlanır. Tutanak, adlî kolluk görevlisi, cumhuriyet savcısı veya sulh ceza hâkimi ile hazır bulu­nan zabıt kâtibi tarafından imza edilir. Doğru cevap mülki amir B’dir.

TCK‘de terörle ilgili suçlar ve 3713 sayılı Te­rörle Mücadele Kanunu’nun kapsamına giren suçlarla ilgili yürütülen soruşturma ve kovuş­turmalarda, kolluk tarafından düzenlenen tutanaklara, ilgili görevlilerin açık kimlikleri yerine sadece sicil numaraları yazılır. Doğru cevap A’dır.

Tensip tutanağı düzenlenirken dava dilekçesinin HMK 119. maddesinde belirtilen unsurları taşımadığı anlaşılırsa hâkim tarafından davacıya bu eksikliği tamamlaması için bir haftalık kesin süre verilir.

Mahkemede veya mahkeme dışında, hâkimle birlikte yapılacak tüm işlemlerde, zabıt kâtibinin hazır bulunması zorunludur. Zabıt kâtibinin görev yapamayacağı durumlar veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ise görevin niteliğine uygun yemin ettirilmek koşuluyla başka bir kimse, zabıt kâtibi olarak görev­lendirilebilir (HMK 157. m.). Doğru cevap B’dir.

Kovuşturma evresi, soruşturma neticesinde şüpheli hakkında düzenlenen iddianamenin kabulü kara­rıyla başlayıp hükmün kesinleşmesine kadar geçen evreyi ifade eder. Kovuşturma evresi, mahkeme tarafın­dan yürütülür. Doğru cevap A’dır.

Sanığın duruşmada hazır bulunmaya mecbur tu­tulmasının en önemli nedeni, sanığın savunma hakkını kullanabilmesidir. Bununla birlikte, anılan kurala CMK’de bazı istisnalar getirilmiş ve sanık olmadan da duruşmanın yapılabildiği hâllere izin verilmiştir. Doğru cevap C’dir.

Özel hukuk kişiler arasındaki sözleşmeler, ticari ilişkiler, kişisel ilişkiler alanlarını
düzenleyen medeni hukuk, borçlar hukuku, ticaret
hukuku gibi alt disiplinlerden oluşur.

Yanlış olan şık, HMK kapsamında bir tutanakta olması gereken hususlar arasındadır.

Cumhuriyet savcısı, ……………….. evresinde kolluk marifetiyle delil toplar, koruma altına alır ve iddiayı oluşturur. Savcılık, soruşturma evresinin sonunda elde edilen delillere göre kamu davasının açılması için gereken yeterli şüpheye ulaşırsa iddianame düzenler ve ceza mahkemesine gönderir. Boşlukta soruşturma evresi tanımlanıyor.

Kamu hukuku daha çok bireyin devlet ve toplum ile ilişkilerini düzenleyen ceza hukuku, anayasa hukuku, idare hukuku ve vergi hukuku gibi alt disiplinlerden oluşur.

Tensip tutanağı, dava açıldıktan sonra mahkeme tarafından hazırlanan ve taraflara ya da üçüncü kişilere ilk duruşmaya kadar yapılması gerekli işlemleri duyuran, tarafları duruşma gününden haberdar eden bir mahkeme kararıdır. Tensip tutanağı, “duruşmaya hazırlık tutanağı” olarak da adlandırılır.

Dilekçelerin karşılıklı verilmesinden (dilekçeler aşamasından) sonra başlayıp tahkikata kadar süren
aşamaya, ön inceleme adı verilir. Ön inceleme aşamasının sonunda ise bir “ön inceleme tutanağı” düzenlenir (HMKY 41. m.).

TCK‘de terörle ilgili suçlar ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nun kapsamına giren
suçlarla ilgili yürütülen soruşturma ve kovuşturmalarda, kolluk tarafından düzenlenen
tutanaklara, ilgili görevlilerin açık kimlikleri yerine sadece sicil numaraları yazılır.

Ceza yargılamasında duruşma tutanağının başlığında yer alması gereken hususlar şunlardır (CMK 220. m.):
• Duruşmanın yapıldığı mahkemenin adı,
• Oturum tarihleri,
• Hâkimin, cumhuriyet savcısının ve zabıt kâtibinin adı ve soyadı,

Sanık açıklamaları, duruşma tutanağının içeriğinde yer alması gereken hususlardandır.