Dilekçeler

• Yazılacak olan konunun (sorunun) tam ve doğru olarak anlaşılıp öğrenilmesi,
• Bunun için gerekli araştırmaların yapılması,
• Araştırma sonucunda elde edilen malzemenin düzenlenerek kaleme alınması (yazılması),
• Yazılan metnin düzeltilmesi ve
• Yazılanın doğruluğunun kontrol edilmesidir.

Türk Dil Kurumu sözlüğünde yer alan tanıma göre dilekçe “bir dileği bildirmek için resmî makamlara sunulan, imzalı ve adresli, pullu veya pulsuz yazı, istida, arzuhaldir”. 

Resmi bir kuruma sunulmak üzere yazılmış olmasıdır.

Vatandaşlar ve Türkiye'de ikamet eden yabancılar

Anayasa’nın 74. maddesine göre “Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye’de ikamet eden yabancılar, kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir”

Karşılıklılık esası “bir devletin, başka bir devletin vatandaşlarına uyguladığı hukuki veya fiili bir davranış biçimine karşılık, diğer devletin de aynı şekilde davranması”dır.

Bir dilekçede bulunması gereken zorunlu hususlar dilekçe sahibinin adı, soyadı ve imzası ile iş veya ikametgâh adresidir.

Kişinin belli bir hakkı kullanmak için yetkili kamu makamlarına verdiği dilekçenin hukuki bir neden olmaksızın kabul edilmemesi halinde, fail hakkında altı aya kadar hapis cezasına hükmolunur.

• Merkezi idare kapsamındaki kamu idareleri ile bunların bağlı, ilgili veya ilişkili kuruluşları,
• Köyler hariç olmak üzere mahalli idareler ve bunların bağlı ve ilgili kuruluşları ile birlik veya şirketleri,
• T.C. Merkez Bankası, İMKB ve üniversiteler de dâhil olmak üzere kamu tüzel kişiliğini haiz olarak enstitü, teşebbüs, teşekkül, fon ve sair adlarla kurulmuş olan bütün kamu kurum ve kuruluşları,
• Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları.

• Devlet sırlarına ilişkin bilgi ve belgeler,
• Ülkenin ekonomik çıkarlarına ilişkin bilgi ve belgeler,
• İstihbarata ilişkin bilgi veya belgeler,
• İdari soruşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler,
• Adli soruşturma ve kovuşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler,
• Özel hayatın gizliliği,
• Haberleşmenin gizliliği,
• Ticari sırlar,
• Fikir ve sanat eserlerine ilişkin bilgiler,
• Kurum içi düzenlemeler,
• Kurum içi görüş, bilgi notu ve tavsiyeler,
• Tavsiye ve mütalaa talepleri ile yayımlanmış veya kamuya açıklanmış bilgi veya belgeler

• Dilekçeler çizgisiz bir A4 kâğıdına yazılır.
• Dilekçe yazarken el yazısı ya da bilgisayar kullanılabilir. El yazısının kullanılması durumunda, tükenmez veya dolma kalem
kullanılır. Kurşun kalemle dilekçe yazılmamalıdır. Dilekçe kâğıdın bir yüzüne yazılır. Sayfanın üst kısmında, altında,
sol ve sağ yanlarında boşluk bırakılmalıdır.
• Bazı dilekçelerin örnekleri, başvurularda tek tip bir formatın uygulanması ve vatandaşa kolaylık sağlanması bakımından matbu olarak bulunur. Bu matbu dilekçelerin uygun biçimde doldurulması ile başvuru yapılabilir.
• Dilekçe üzerinde sonradan silme, tahrifat, kazıntı olmamalıdır. 
• Dilekçe metni açık ve anlaşılır bir dille ele alınmalıdır. Kelimeler kısaltılarak yazılmamalıdır.
• Dilekçede hitap, metin, tarih, ad-soyad, imza, iletişim bilgileri ve varsa ekler bölümü bulunur.

Kanunlar tarafından içeriği belirlenmiş dilekçeler dışında kalan dilekçeler adi dilekçeler olarak adlandırılır.

Adi dilekçenin bölümleri; dilekçenin hangi makama yazıldığı (hitap), başvuru konusunun, talep, istek veya şikâyetin açıklandığı dilekçe metni, tarih, ad- soyad ve imza ile iletişim bilgileri ve eklerdir

• Mahkemenin adı,
• Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri,
• Davacının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,
• Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adresleri,
• Davanın konusu ve malvarlığı haklarına ilişkin davalarda, dava konusunun değeri,
• Davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri,
• İddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği,
• Dayanılan hukuki sebepler,
• Açık bir şekilde talep sonucu,
• Davacının, varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin imzası

Adli bir yazışmanın tam olarak (gereği gibi) hazırlanıp hazırlanmadığını belirlemek için sorulan 6 adet soruyu ifade edelim. Buna göre adli yazışma:
1. Somut olaya dayalı mı?
2. Gereksiz ayrıntıya boğulmuş mu?
3. İlk okumada anlaşılabiliyor mu?
4. Mantıklı mı?
5. Tartışmalara yol açabilecek nitelikte mi?
6. İkna edici mi? soruları sorulur.

Dava dilekçeleri, görevli ve yetkili olan mahkemelere yöneltilir. Davanın, davayla ilgili görev ve yetki kuralları doğru belirlenmeden adli dilekçe yoluyla açılması hâlinde, kaybedilecek zaman ve emek göz önüne alındığında görev ve yetki kurallarının ne denli önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. 

Dava konusunun malvarlığı haklarına ilişkin olduğu davalarda, bu hususun dilekçede açıkça belirtilmesi gerekmektedir. Malvarlığı değerinin belirtilmesi, davanın harç miktarlarını belirlediği gibi mahkemeler açısından yetkiye ilişkin de farklılık yaratabilir.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 33. maddesine göre hâkim, Türk hukukunu resen uygular. Diğer bir deyişle hâkim, önüne gelen uyuşmazlık ile ilgili olarak uygulanması gereken hukuku, kendiliğinden uygular. Dolayısıyla hukuki sebeplerin
dilekçede yanlış ya da eksik yer alması, dava dilekçesini geçersiz kılmaz. Ancak mahkemelerin iş yükünün ağırlığı ve dolayısıyla hâkimlerin karşı karşıya kaldığı iş yükünün yoğunluğu göz önüne alındığında yargı organlarına davanın daha sağlıklı biçimde ilerlemesi için yardımcı olmak, hem bireysel hem kamusal açıdan fayda sağlayacaktır.

15 gün

Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında tanınan bilgi edinme hakkı ile kişiler, kurum ve kuruluşların kayıtlarında
bulunan bilgi ve belgeleri talep edebilirken, Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun uyarınca dilek, istek, şikâyet ve ihbarlarını kurum ve kuruluşlara iletebilirler.